ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2020-11-11
លោក ទៀ បាញ់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ (ឆ្វេង) (និងរូបភាពស្ដាំ) អគាររបស់សហរដ្ខអាមេរិកដែលបានសាងសង់កាលពីខែ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ នៅកំពង់ផែរាម។
រូបភាពពីហ្វេសប៊ុក NAVFAC Pacific
អ្នកជំនាញលើកឡើងថា សហរដ្ឋអាមេរិកគួរតែពិចារណាបន្តដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមលើមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់កម្ពុជាមួយចំនួនទៀត ដោយប្រើច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្ម Global Magnitsky Act។ ការលើកឡើងនេះ កើតមានឡើងបន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរយោធាកម្ពុជា ទើបបានវាយកម្ទេចចោលអគារជាជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក មួយផ្សេងទៀត នៅកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាម។ សហរដ្ឋអាមេរិក បានសម្ដែងការខកចិត្តជាថ្មីម្តងទៀតជុំវិញហេតុការណ៍នេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិកម្ពុជាថា ការវាយកម្ទេចនេះ គ្មានអ្វីចម្លែកនោះទេ ដោយសារតែមានការផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងអគារទីបញ្ជាការដ្ឋានសន្តិសុខលម្ហសមុទ្រ។
អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ លើកឡើងថា ការវាយកម្ទេចចោលអគារមួយផ្សេងទៀតដែលជាជំនួយរបស់អាមេរិកនេះ គឺជាឧទាហរណ៍មួយទៀតបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ មានចេតនាលុបបំបាត់ចោលរាល់កេរដំណែលជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទាំងអស់នៅឯមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ដោយពុំខ្វល់ពីផលវិបាកនានាដែលអាចកើតមានឡើង។ បណ្ឌិត អៀ សុផល ពន្យល់ប្រាប់អាស៊ីសេរីតាមសារអេឡិចត្រូនិក កាលពីថ្ងៃទី១០ វិច្ឆិកា ថា គោលដៅរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ គឺដើម្បីសាងសង់អ្វីមួយ ឬសំណង់មួយចំនួនដែលជាជំនួយរបស់ប្រទេសចិននៅក្នុងមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនេះ។ លោកយល់ថា ដោយសារតែចិនជាម្ចាស់ជំនួយ ចិនគឺជាអ្នកនៅពីក្រោយការបញ្ជាឲ្យកម្ពុជាវាយកម្ទេចចោលអគារជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទាំងនេះ។
រីឯ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយ បណ្ឌិត សេង សារី មើលឃើញថា ពេលវេលានេះ រដ្ឋាភិបាលគួរតែបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយមិនត្រូវបង្កើនភាពតានតឹងនោះទេ។ លោកព្រមានថា បើមិនដូច្នោះទេ កម្ពុជានឹងធ្លាក់ផុងកាន់តែជ្រៅទៅក្នុងជម្លោះរវាងមហាអំណាច៖ «កន្លងមក គឺក្នុងចំណោមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនយោបាយ រហូតមកដល់ពេលនេះ នៅតែបន្តមើលឃើញថា អ្វីដែលកម្ពុជាសម្រេចចិត្តធ្វើនេះ គឺជាការផុងខ្លួនជ្រៅទៅក្នុងជម្លោះរវាងមហាអំណាច ហើយកម្ពុជានឹងអាចជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រឡើងវិញដោយយកកម្ពុជាធ្វើជាទីលាននៃជម្លោះរបស់មហាអំណាច»។
កាលពីថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវមួយរបស់អាមេរិក គឺមជ្ឈមណ្ឌលដើម្បីការសិក្សាអំពីយុទ្ធសាស្ត្រ និងកិច្ចការអន្តរជាតិ (CSIS) តាមរយៈគំនិតផ្ដួចផ្ដើមតម្លាភាពលម្ហសមុទ្រអាស៊ី (Asia Maritime Transparency Initiative, AMTI) បានលាតត្រដាងការរកឃើញចុងក្រោយរបស់ខ្លួនតាមរយៈរូបភាពថតបានពីផ្កាយរណបថា អាជ្ញាធរយោធាកម្ពុជាទើបបានវាយកម្ទេចចោលអគារជាជំនួយរបស់អាមេរិក មួយផ្សេងទៀត នៅឯមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម។ អគារនោះគឺជារោងជាងសម្រាប់ចត និងជួសជុលអូប័ររបស់ទីបញ្ជាការដ្ឋានជួរមុខនៃសន្តិសុខលម្ហសមុទ្រ។ ការវាយកម្ទេចនេះ បានកើតមានឡើងក្នុងអំឡុងចុងខែតុលា ហើយបញ្ចប់ទៅកាលពីថ្ងៃទី០២ វិច្ឆិកា។ នៅមិនដល់មួយខែមុននេះ ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវអាមេរិកដដែលនេះ ធ្លាប់បានរកឃើញថា កម្ពុជាបានវាយកម្ទេចចោលអគារជំនួយអាមេរិក ដំបូងនៅឯមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនេះ កាលពីដើមខែកញ្ញា កន្លងទៅ។
រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ លោក ទៀ បាញ់ ទទួលស្គាល់ថា ពិតជាមានការវាយកម្ទេចចោលអគារជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនោះមែន។ ក៏ប៉ុន្តែ មិនខុសពីលើកមុន លោកបញ្ជាក់ដដែលថា ការវាយកម្ទេចនោះគ្មានអ្វីចម្លែកនោះទេ ពីព្រោះត្រូវផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងបញ្ជាការដ្ឋានជួរមុខនៃសន្តិសុខលម្ហសមុទ្រទៅឯទីតាំងថ្មីនៅលើកោះព្រាប ដែលមានលក្ខណៈទំនើប និងធំជាងមុន ដើម្បីការពារដែនសមុទ្ររបស់កម្ពុជា។ យ៉ាងណា លោកបដិសេធផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតថា តើមហាអំណាចចិនគឺជាអ្នកនៅពីក្រោយគម្រោងការសាងសង់ថ្មីនោះ ឬយ៉ាងណា៖ «អាហ្នុង ខ្ញុំមិនដឹងជាទៅរៀបរាប់របៀបម៉េចទេ។ គ្រាន់តែប្រាប់ហើយប្រាប់ទៀតថា ធ្វើឲ្យវាល្អជាងមុន ធំជាងមុន ឆ្លើយតបតាមតម្រូវការជាងមុន ឲ្យវារីកចម្រើនជាងមុន។ តែប៉ុណ្ណឹងឯង ដូច្នេះ គឺធ្វើអស់ប៉ុន្មាន ធ្វើអីប៉ុន្មាននោះ គឺថា ហាក់ដូចជាខ្ញុំមិនទៅរៀបរាប់បរិយាយបញ្ជាក់ឲ្យអស់លោកទាំងអស់នោះបានទេ។ ខ្ញុំមិនមានពេលវេលាទៅធ្វើរបៀបនោះទៀតទេ»។
អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោក ឆាត រ៉ូដឺមៀរ (Chad Roedemeier) ប្រាប់អាស៊ីសេរីតាមសារអេឡិចត្រូនិកនៅថ្ងៃទី១០ វិច្ឆិកា ថា សហរដ្ឋអាមេរិកមានការខកចិត្តដែលអាជ្ញាធរយោធាកម្ពុជា បានវាយកម្ទេចចោលអគារសន្តិសុខលម្ហសមុទ្រមួយផ្សេងទៀតដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្ទល់មូលនិធិឲ្យ ដោយគ្មានការជូនដំណឹង ឬការពន្យល់។ លោករំឮកថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានអះអាងថា កម្ពុជានឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានវត្តមានយោធាបរទេសផ្ដាច់មុខ ឬអចិន្ត្រៃយ៍នៅតំបន់ណាមួយក្នុងទឹកដីកម្ពុជាឡើយ ហើយថា កម្ពុជាស្វាគមន៍នាវាមកពីគ្រប់បណ្ដាប្រទេសនានានៅលើពិភពលោកដែលចង់ចូលចតនៅកំពង់ផែរាម។ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ គូសបញ្ជាក់ថា សហរដ្ឋអាមេរិក សង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលនឹងបន្តគោរពតាមគោលជំហរមួយនេះ។
នាយកគំនិតផ្ដួចផ្ដើមតម្លាភាពលម្ហសមុទ្រអាស៊ី (AMTI) នៃមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាអំពីយុទ្ធសាស្ត្រ និងកិច្ចការអន្តរជាតិ (CSIS) លោក ក្រិកហ្គោរី ផលីង (Gregory Poling) ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ការវាយកម្ទេចចោលអគារទីពីរដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្ដល់មូលនិធិឲ្យ ហើយដែលអគារនោះស្ថិតនៅក្បែរអគារដែលកម្ពុជាទើបបានវាយកម្ទេចចោលកាលពីខែកញ្ញាកន្លងទៅ នឹងរឹតតែបញ្ជេះឲ្យមានការមន្ទិលសង្ស័យកាន់តែខ្លាំង ជុំវិញរឿងរ៉ាវដែលថា មានហេតុការណ៍មួយចំនួនកំពុងតែកើតមានឡើងនៅកំពង់ផែរាម៖ «យើងមានភស្តុតាងបន្តិចម្តងៗ មានរឿងរ៉ាវបែកធ្លាយ ទទួលបានមកពីអាជ្ញាធរកម្ពុជាដែលបានកែប្រែសាច់រឿង ជុំវិញការសង្ស័យថា នឹងមានការអនុញ្ញាតឲ្យចិនប្រើប្រាស់កំពង់ផែនេះ។ ហើយកាន់តែច្បាស់ទៅៗ វាហាក់បីដូចជាថា នេះគឺជាអ្វីដែលកំពុងតែនឹងកើតមានឡើង។ មានការពន្យល់ឲ្យបានសមហេតុផលតិចតួចណាស់ជុំវិញថាតើ ហេតុអ្វីបានជាអគារទាំងនេះត្រូវបានគេបំផ្លាញចោល។ ដំបូងឡើយ យើងបានឮអំពីការបដិសេធ តែពេលបន្ទាប់មកកម្ពុជាអះអាងថា ជាការផ្លាស់ប្ដូរទីតាំង។ តាមការពិតទៅ គឺថា កម្ពុជាទើបតែនឹងស្នើសុំឲ្យមន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិក ជួយកែលម្អទីតាំងអគារដែលត្រូវបានគេវាយកម្ទេចចោលកាលពីខែមុននេះ ដែលការស្នើសុំនេះ បានកើតឡើងកាលពីឆ្នាំកន្លងទៅតែប៉ុណ្ណោះឯង។ ហើយឥឡូវនេះ បែរជាអគារទាំងនេះ ត្រូវកម្ពុជាវាយកម្ទេចចោលទាំងស្រុងទៅវិញ»។
អ្នកជំនាញរូបនេះ វាយតម្លៃថា អ្វីៗទាំងអស់ហាក់បីដូចជាកំពុងចង្អុលបង្ហាញចំទិសដៅតែមួយ ដែលនោះគឺ ប្រទេសចិនកំពុងទទួលបាននូវលទ្ធភាពមួយចំនួនក្នុងការប្រើប្រាស់កំពង់ផែមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមនេះ។ យ៉ាងណា លោកថា ស្ថាប័នលោកនៅមិនទាន់ដឹងថា តើលទ្ធភាពឲ្យចិនប្រើប្រាស់កំពង់ផែនេះ នឹងកើតមានឡើងជាអចិន្ត្រៃយ៍ ជាការផ្លាស់វេន ឬក៏ជាការអនុគ្រោះកម្រិតណាមួយពីកម្ពុជានោះទេ ទើបបានជាកម្ពុជាលែងត្រូវការកិច្ចគាំទ្រ ឬវត្តមានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅទីកន្លែងនោះ។
កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩ សារព័ត៌មានល្បីឈ្មោះរបស់អាមេរិក ឌឹ វ៉លស្រ៊ីត ជរណល (The Wall Street Journal) ធ្លាប់រាយការណ៍ឲ្យដឹងថា កម្ពុជាបានលួចចុះកិច្ចព្រមព្រៀងយោធាសម្ងាត់រយៈពេល៣០ឆ្នាំ ឲ្យចិនប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ហើយដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ អាចបន្តរៀងរាល់១០ឆ្នាំម្តង។ រដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តែងបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការជុំវិញព័ត៌មាននេះ ដោយចាត់ទុកថា ជាព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ហើយថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជានឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានវត្តមានយោធាបរទេសនៅលើទឹកដីខ្លួនឡើយ។
ឆ្លើយតបនឹងក្ដីមន្ទិលសង្ស័យកាន់តែខ្លាំងថា កម្ពុជាអាចនឹងអនុញ្ញាតឲ្យចិនដាក់មូលដ្ឋានទ័ពនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីពាក់កណ្ដាលខែកញ្ញា បានដាក់ទណ្ឌកម្មលើក្រុមហ៊ុនរបស់រដ្ឋអំណាចចិន ឈ្មោះ UDG ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងសាងសង់ព្រលានយន្តហោះ និងកំពង់ផែខ្នាតយក្សអាចបម្រើឲ្យវិស័យយោធាបាននៅតំបន់តារាសាគរ ខេត្តកោះកុង។
ជុំវិញការឆ្លើយតបរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅក្នុងរឿងសង្ស័យអំពីការដាក់មូលដ្ឋានកងទ័ពចិននៅលើទឹកដីកម្ពុជានេះ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ បណ្ឌិត អៀ សុផល ថា សហរដ្ឋអាមេរិក គួរតែមានភាពប្រយ័ត្នប្រយែងក្នុងការផ្តល់ជំនួយទៅឲ្យកម្ពុជា ដោយសារតែកម្ពុជាអាចកម្ទេចចោលនាពេលអនាគត។ លោកថា សហរដ្ឋអាមេរិក គួរតែបន្តដាក់បញ្ចូលឈ្មោះមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធកម្ពុជាបន្ថែមទៅក្នុងបញ្ជីដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់ខ្លួន ដោយប្រើច្បាប់ Global Magnitsky Act ឬពិចារណាដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមទៀត ដោយសារតែរបបក្រុងភ្នំពេញបានរម្លាយប្រជាធិបតេយ្យ បំផ្លាញសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព ដែលមិនមែនជាផ្លូវត្រឹមត្រូវសម្រាប់កម្ពុជានោះទេ៕
1 comment:
Ah Kandor Krun Tea Teh Banh.
Post a Comment