Thursday, 18 November 2021

អ្នក​វិភាគ​​និង​​អ្នក​​ធ្វើការងារ​​​ផ្នែក​​បោះឆ្នោត​​ជំរុញ​​ទៅ​​រដ្ឋាភិបាល​បើក​លម្ហ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ឡើង​​វិញដោយ​មាន​​​បក្ស​​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ចូលរួម

​​​​
by Khmer Circle

 

Meanwhile some of the country's esteemed, "independent socio-political analysts" still insist that the decades-long impasse is the reflection of the chronic inability of the two main protagonists [ruling and opposition parties] to work together towards achieving national reconciliation and unity i.e., a problem that can only be resolved “between Khmers and Khmers”!

Why do some people keep making things so complicated? We have the one side [the main and only credible opposition party - the CNRP - unconstitutionally and illegally dissolved precisely due to its inherent credibility in the eyes of the Khmer people] who are democratic in principle and unarmed or non-violent in practical means, and the other [ruling CPP and Hun Sen] who are armed to the teeth, inherently violent and clings on to power by all means possible - mostly of foul nature!

This substantive gulf and distinction dividing the two political camps is what is implied in the exiled opposition leader's - Sam Rainsy - objection to being 'compared' or levelled down to his protagonist - Hun Sen - in a recent RFA interview.

Given the absence of freedom of speech and of the existence of any independent media outlets at all in the country today, the role of those aspiring to be neutral and constructive in keeping the ill-informed public informed takes on that much extra significance and urgency. Yet, instead of doing and achieving this, what these so-called "analysts" are doing is compounding further the level of misperception and confusion in the public mind, perhaps, in anxiety to not offend the party that often and habitually bites anyone's head off for speaking the truth or the fear thereof that subconsciously informs their mode of dissection and line of analysis, by bundling off together and indiscriminately the black with the white, the grey with the yellow and all other shades in between?   

Nonetheless, there is a way out for such critics and analysts: if the risk to personal safety or security or the expectation of being a victim of it is too high when speaking out truthfully and objectively, then by all means refrain from speaking - as many are doing already. This will be better that speaking out half-truths or twisted truths that can only add to the injustices and give fuel to the impasse and tyranny.   

The most obvious solution to Cambodia’s problems and current political impasse is to allow the Khmer people to bring their judgement upon the means to solving their nation’s problems as well as upon the political groups competing to be given the mandate to apply or manage those means at the ballot box – one that is open, free and fair, of course. Isn’t that what democracy is all about?    

  

🔺🔺🔺   

ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា
2021-11-17
អ្នក​វិភាគ​​និង​​អ្នក​​ធ្វើការងារ​​​ផ្នែក​​បោះឆ្នោត​​ជំរុញ​​ទៅ​​រដ្ឋាភិបាល​បើក​លម្ហ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ឡើង​​វិញ​​​​ដោយ​មាន​​​បក្ស​​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ចូលរួម 

លោកបណ្ឌិត សេង សារី និងលោក កន សាវាង្ស អ្នក​សម្របសម្រួល​ផ្នែក​អង្កេត​របស់​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ខុមហ្វែ្រល (COMFREL
រូប៖ RFA

«​ខ្ញុំ​ឃើញ​កាល​មុន​​ឃើញ​បេះដូង​ (គណបក្ស​បេះដូង​)​​​ភ្លើងទៀន​ យើង​មិន​ចាំ​បាច់​ទាមទារ​តូចៗ​មក​វិញ​​ខ្ញុំ​អត់​ចង់​បាន​ចឹង​ខ្ញុំ​ចង់​បាន​សង្គ្រោះ​ជាតិ​មក​​​មិន​ចង់​ចេញ​ជា​មួយ​ជា​ពីរ​អី​ចឹង​មិន​ថា​ ខ្ញុំ​មិន​ថា​ ពលរដ្ឋ​ដ៏​ទៀត​ដែរ ​​ព្រោះ​គាត់​ក៏​អត់​ឃើញ​​មួយ​ពីរ​អី​ចឹង​»។

 

អ្នក​វិភាគ​ ​និង​ធ្វើការងារ​ផ្នែក​បោះឆ្នោត​ជំរុញ​ទៅ​រដ្ឋាភិបាល​​បើកលម្អ​ប្រជាធិបតេយ្យ​​ឡើងវិញ​​ដោយ​បង្ក​បរិយាកាស​ឲ្យ​​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​​​២០២២ ​និង​ឆ្នាំ​២០២៣​​ ដើម្បី​ឲ្យមាន​សំឡេង​​ពហុបក្ស​នៅ​ក្នុងរដ្ឋសភា​ឡើង​វិញ​។​

អ្នក​វិភាគ ​និង​ធ្វើការងារ​ផ្នែក​បោះឆ្នោត​លើក​ឡើង​ថា រដ្ឋាភិបាល​ជា​តួអង្គ​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ឱ្យកម្ពុជា​​​​មាន​វត្តមាន​​​គណបក្ស​ប្រឆាំង​​ឡើង​វិញ​។​

ការ​ឡើង​ឡើង​បែបនេះ​របស់​អ្នក​ឃ្លាំមើល​នយោបាយ​ ខណៈ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ដែល​ជា​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ដែលមាន​កម្លាំង​​ប្រហាក់​ប្រហែល​និង​គណបក្ស​កាន់​អំណាចនោះ ត្រូវបានរបបលោក​ហ៊ុន សែន រំលាយអស់​រយៈពេល ៤ ​ឆ្នាំ​​មកហើយ​​។​


​អ្នក​សម្របសម្រួល​ផ្នែក​អង្កេត​របស់​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​ការ​​បោះ​ឆ្នោត​​ខុមហ្វែ្រល​ (COMFREL)​​លោក កន សាវាង្ស ​លើក​ឡើង​​ថា​​ ការ​​រំលាយ​​គណបក្សប្រឆាំង​ដែល​មាន​​កម្លាំង​គាំទ្រ​​ជាង​៤០% ​​នៃ​​អ្នក​​បោះឆ្នោត​ ​ជាសញ្ញា​បញ្ជាក់ថា កម្ពុជាដើរឆ្ងាយពីផ្លូវ​ប្រជាធិបតេយ្យ និងបាន​ធ្វើឱ្យក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​សង្កាត់​បាត់បង់​សិទ្ធិ បើទោះជាសិទ្ធិអំណាចទាំងនោះបានមកពីប្រជាពលរដ្ឋ​ផ្តល់​ឱ្យ​តាមច្បាប់ក្ដី​។​ មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល​រូប​នេះ​យល់ថា​ រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​មាន​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ ពី​ការ​បាត់បង់​ឆន្ទៈ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ និង​គួរតែ​ស្ដារ​​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ តាម​រយៈ​ការ​បើក​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្រកួតប្រជែង​ដោយ​សេរី​​ឡើង​វិញ​​ពី​គ្រប់​ភាគី៖ «អញ្ចឹង​តម្រូវ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ពិនិត្យ​មើល​ឡើង​វិញ ​ពិសេស​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំង​អស់​ដើម្បី​ឲ្យ​ស្ថានភាព​​​ប្រកួត​ខាង​មុខ​ហ្នឹង​​ប្រកប​ដោយ​ស្មើភាព​គ្នា»។

ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដែរ​ អ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​បណ្ឌិត​ សេង សារី​ លើកឡើង​ថា​ ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ បាន​ចែង​ថា ​ប្រទេស​កម្ពុជា​​ប្រកាន់​យក​របប​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី​ពហុ​បក្ស ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀតអ្នក​ដឹកនាំអំណាច ​​ពេល​រដ្ឋាភិបាលឡើងកាន់អំណាច ពួកគេតែង​ស្បថសច្ចាប្រណិធានថា ​គោរព​​តាមរដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ​។ អ្នក​វិភាគ​រូប​នេះ​ យល់​ថា​ ទោះ​អ្នក​នយោបាយមាន​ជម្លោះ​បែប​ណា​ក្ដី​ ប៉ុន្តែ​គួរ​ដល់​ពេល​ចរចា​សម្របសម្រួលនយោបាយ​ឡើង​វិញ​។​ ​លោក​បន្ត​ថា​ គូរ​ជម្លោះ​នយោបាយ​ទាំង​ពីរគួរ​ជ្រើស​​យក​ផ្លូវ​កណ្ដាល​មួយ​​ដោយ​គណបក្ស​ប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិផ្ដល់​តម្លៃ​ឲ្យ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅមក​​៖ «គណបក្ស​កាន់​អំណាច​នៅ​ពេល​គាត់​និយាយ​ពី​ប្រជាធិបតេយ្យ​បែប​គាត់​ គឺ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ដែល​គ្មាន​គណបក្ស​​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ ហើយ​កន្លង​មក​យើង​ឃើញ​ហើយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​​ដែល​អាច​និយាយ​បាន​ជា​ប្រជាធិបតេយ្យ​សឹង​តែ​​គ្មាន​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​​​​។​ អញ្ចឹង​ទាល់​តែ​មាន​ការ​ជជែក​គ្នា​មិន​អាច​មាន​មួយ​អត់​មួយ​ទេ​ព្រោះ​កម្លាំង​នៃ​ការ​គាំទ្រប្រហាក់ប្រហែល​គ្នា»។

មាត្រា១​នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ចែង​ថា​ ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដែល​​មាន​ព្រះមហាក្សត្រ​​​ទ្រង់​ប្រតិបត្តិ​តាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ និង​គោរព​តាម​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី​ពហុបក្ស​។​

ទោះ​យ៉ាង​​ណា​​ ក្រោយ​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​កាល​ពី​ឆ្នាំ​​​២០១៧​ កម្ពុជា​បាន​ក្លាយ​ជា​របប​ឯកបក្ស​​ដោយ​ស្ថាប័ន​ជាតិទាំងអស់​ត្រូវ​បាន​​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ដឹកនាំ​ផ្ដាច់​មុខ​។

បណ្ឌិត​ សេង សារី​ ​ សង្កេតឃើញថា​ រយៈ​ពេល​៤ឆ្នាំ​ដែល​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ដឹកនាំ​​បែប​ជិះសេះ​លែង​ដៃបែបនេះ ធ្វើ​ឲ្យ​ធនធាន​ធម្មជាតិ​​រង​ការ​បំផ្លាញ​និង​​សិទ្ធិ​សេរី​ពលរដ្ឋ​​​រង​ការ​រិតត្បិត​ធ្ងន់ធ្ងរ​​៖ «បណ្ដា​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​សហគមន៍​អឺរ៉ុប​​​ក៏​និយាយ​ឲ្យ​កម្ពុជា​ងាក​មក​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​អី​ជា​ដើម​​ ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែល​សំខាន់​នៅពេល​សង្គ្រោះ​ជាតិ​អវត្តមាន​៤​ឆ្នាំ​ឃើញ​ថា​ គណបក្ស​ប្រជាជន​ជិះ​សេះ​លែង​ដៃ​ធ្វើ​អី​ដោយ​លែង​ខ្វល់​ពី​ការ​រិះគន់​​»។

ជុំវិញ​បញ្ហានេះ ​អ្នក​នាំពាក្យ​គណបក្ស​​ប្រជាជន​កម្ពុជា​លោក​ សុខ ឥសាន​​ និយាយថា បក្ស​កាន់​អំណាចអាចដឹក​នាំប្រទេស​ដោយ​មានការ​គាំទ្រ​ពី​ពលរដ្ឋ​ តាម​រយៈ​ការ​បោះឆ្នោត​។​ លោក​ថា​ ទោះ​ពេល​នេះ​គ្មាន​គណបក្ស​សង្រ្គោះ​ជាតិ​ក៏​មាន​គណបក្ស​​នយោបាយ​ជាង​២០​ទៀត​​ ​​កំពុង​ធ្វើ​សកម្មភាព​។​ ​អ្នក​នាំពាក្យ​ដដែល​ចាត់​ទុក​ថា​ គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​បាន​​ក្លាយ​ទៅ​ជាខ្មោច​ទៅហើយ គឺមិន​អាច​រស់​ឡើង​វិញ​បាន​ទេ៖ «គណបក្ស​ធំ​តូច​​ចាស់​​ខ្ចី​អី​សុទ្ធ​តែ​ស្មើ​ភាព​គ្នា​ចំពោះ​មុខ​ច្បាប់​តាម​មិនមែន​​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ដែល​ងាប់​ទៅ​​ថា​ ធំ​ជាង​គេ​គ្មាន​អ្នក​ណា​ប្រៀប​បាន​ឯ​ណា​​»។​

តុលាការ​កំពូល​នៃ​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​បាន​ប្រកាស​រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ តាម​បំណង​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ដោយ​ចោទ​ប្រធាន​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នេះ​គឺ​ ​លោក កឹម សុខា ថា ក្បត់​ជាតិ។ តុលាការ​កំពូល ក៏​បាន​ហាម​ឃាត់​សិទ្ធិ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​​ចំនួន ១១៨នាក់ មិន​ឱ្យ​ធ្វើ​នយោបាយ​រយៈ​ពេល ៥ឆ្នាំ។

ការវិវឌ្ឍ​​ស្ថានការណ៍​មក​ដល់​ពេល​នេះ​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​​នៃ​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិជាង​២០​នាក់​ដែល​ជាប់​បម្រាម​ បានសុំ​សិទ្ធិ​ធ្វើ​នយោបាយ​ឡើង​វិញ​ ​​និងមាន​គណបក្ស​គណបក្ស​នយោបាយ​​ជាង​តិច​៧​បក្ស​ដែល​កើត​ចេញ​ពី​អតីត​មន្រ្តី​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិកំពុង​ត្រៀមខ្លួនចូលរួមការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ​។​

​​ទោះយ៉ាងណា ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញម្នាក់​លោក ​ឯម​ សុភារ័ក្ស​ ដែល​ធ្លាប់​គាំទ្រ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី​ថា​ លោក​មិន​ចាប់​អារម្មណ៍​នឹង​គណបក្ស​នយោបាយ​ទាំង​នោះ​ទេ​។​ ពលរដ្ឋ​រូប​នេះ​​បន្ត​ទៀត​ថា​ ​មាន​តែ​គណបក្ស​សង្រ្គោះ​ជាតិ​ទេ​ដែលជា​ក្ដី​សង្ឃឹម​ដល់​លោក​និង​ពលរដ្ឋ​ផ្សេង​ទៀត​​​​​ក្នុង​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​របបដឹកនាំនៅកម្ពុជា៖ «​ខ្ញុំ​ឃើញ​កាល​មុន​​ឃើញ​បេះដូង​ (គណបក្ស​បេះដូង​)​​​ភ្លើងទៀន​ យើង​មិន​ចាំ​បាច់​ទាមទារ​តូចៗ​មក​វិញ​​ខ្ញុំ​អត់​ចង់​បាន​ចឹង​ខ្ញុំ​ចង់​បាន​សង្គ្រោះ​ជាតិ​មក​​​មិន​ចង់​ចេញ​ជា​មួយ​ជា​ពីរ​អី​ចឹង​មិន​ថា​ ខ្ញុំ​មិន​ថា​ ពលរដ្ឋ​ដ៏​ទៀត​ដែរ ​​ព្រោះ​គាត់​ក៏​អត់​ឃើញ​​មួយ​ពីរ​អី​ចឹង​»។

គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​បាន​ចេញ​សេចក្ដី​​​ថ្លែងការណ៍ដោយ​លើកឡើង​ថា​ ​​​ការ​រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ​៤ ​ឆ្នាំ​មកនេះ ​​គឺ​ជា​ការ​សម្លាប់​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​​​នៅ​កម្ពុជា​។​ គណបក្ស​នេះលើកឡើង​ទៀត​ថា​ ការ​បំផ្លាញ​ឆន្ទៈ​ពលរដ្ឋ​បែបនេះ​មិន​បាន​ផ្ដល់​​​ផល​ចំណេញ​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជាទេ ​ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​​​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​​បាន​ប្រឈម​នឹង​គំនាប ​និង​ទណ្ឌកម្ម​ពី​សហគមន៍​អន្តរជាតិ ​ពិសេស​សហភាព​អឺរ៉ុប ​និង​សហរដ្ឋអាមេរិក​ ដែល​ជំរុញ​ឲ្យ​របប​នេះ​ងាក​មក​ស្ដារ​​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​និង​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ឡើង​វិញ។

គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ក៏​អំពាវនាវ​ទៅ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​បន្ត​ដាក់​គំនាប​និង​ទណ្ឌកម្ម​ទៅ​​លើរបប​ក្រុង​​ភ្នំពេញ​ថែម​ទៀត​ ​ដើម្បី​ឲ្យ​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ ​ទម្លាក់​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​និង​ផ្ដល់​សេរី​ភាព​ពេញ​លេញដល់លោក​ កឹម សុខា​ និង​អ្នក​ទោស​​មនសិការ​ទាំង​អស់​ដោយ​ឥត​លក្ខខណ្ឌ។ ផ្ដល់​នីតិសម្បទា​ឲ្យ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ ស្ដារ​សិទ្ធិមនុស្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ ​និង​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោតដោយ​​​​​សេរី​ ត្រឹមត្រូវ​ យុត្តិធម៌​ និង​មាន​ការ​ចូលរួម​ពី​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ៕

2 comments:

Anonymous said...

To bring the CNRP back, Khmer people must display their aspiration of loving Cambodia by mounting a nationwide people protest firmly demanding Ah Kwack Yuon's slave Hun Sen for the CNRP's reinstatement.

The CNRP will never come back by itself. Khmer people must pay some price if they want to get the CNRP back.

Nothing is free in this world. The Sex maniac Kem Sokha's quietness has not and will never help the CNRP's cause for revival.

Anonymous said...

Correction: Peaceful protest (not people protest)