ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2019-09-27
អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៧។
Photo: RFA
សហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសក្រុមប្រទេសនិយមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលអន្តរជាតិ នៅឯសម័យប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ បានសម្តែងក្តីព្រួយបារម្ភរួមគ្នា អំពីបញ្ហារំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជា។ ពួកគេផ្តល់អនុសាសន៍ឲ្យរដ្ឋាភិបាល ងាកមកស្តារលំហរប្រជាធិបតេយ្យ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្សឲ្យបានត្រឹមត្រូវឡើងវិញ តាមរយៈកិច្ចសន្ទនាជាមួយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ស្របតាមកាតព្វកិច្ចរបស់កម្ពុជាជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិ។ មិនខុសពីលើកមុនៗ របបក្រុងភ្នំពេញ បានព្យាយាមថ្លែងការពារខ្លួនចំពោះក្តីបារម្ភទាំងនេះ និងថែមទាំងបានព្រមានសហគមន៍អន្តរជាតិទៅវិញថា មិនគួរយកវេទិការបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនេះ ទៅធ្វើជារឿងនយោបាយបម្រើឲ្យក្រុមណាមួយនោះឡើយ។
ក្តីបារម្ភទាំងនេះកើតមានឡើងនៅក្នុងកិច្ចសន្ទនាអន្តរសកម្មជាមួយអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត (Rhona Smith) ក្នុងរបៀបវារៈទី១០ ស្តីពីការផ្តល់ជំនួយបច្ចេកទេស និងការកសាងសមត្ថភាព នៅឯសម័យប្រជុំលើកទី៤២ របស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានប្រព្រឹត្តិទៅនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកញ្ញា។
កិច្ចសន្ទនាអន្តរសកម្មនេះ បានឡើងកម្តៅខ្លាំង នៅពេលដែលអ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិរូបនេះ បានរាយការណ៍អំពីបញ្ហាធ្លាក់ដុនដាបនៃសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសបញ្ហារំលោភបំពានសិទ្ធិនយោបាយ និងសិទ្ធិពលរដ្ឋ ការរឹតត្បិតលំហរប្រជាធិបតេយ្យ សង្គមស៊ីវិល និងសេរីភាពសារព័ត៌មានឯករាជ្យនៅកម្ពុជា។ អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត បានសម្តែងក្តីព្រួយបារម្ភ ជុំវិញនិន្នាការការកើនឡើងករណីចាប់ខ្លួន និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកនយោបាយមកលើសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងសំឡេងប្រឆាំងពីសំណាក់អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល។
សំឡេងអ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត៖ «គិតមកត្រឹមព្រឹកនេះ ផ្អែកតាមព័ត៌មានដែលខ្ញុំមាន តួលេខនេះកើនឡើង គឺយ៉ាងហោចណាស់មានមនុស្សសរុបដល់ទៅ ១៧៥នាក់។ ក្នុងនោះ យ៉ាងហោចណាស់មនុស្ស ៣១នាក់កំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ និងយ៉ាងហោចណាស់ ១៣២នាក់ ត្រូវបានកោះហៅមកសាកសួរ ចាប់ខ្លួន ឬដោះលែងមកវិញ ដោយមន្ត្រីប៉ូលីសមូលដ្ឋាន។ តួលេខទាំងនេះ មានរួមបញ្ចូលនូវអតីតសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មន្ត្រីក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ និងក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្សនេះ។ ការកោះហៅ និងបទចោទទាំងនេះ ជារឿយៗ ធ្វើឡើងក្នុងភាពមិនច្បាស់លាស់ ហើយនាំឲ្យមានកង្វល់ និងក្តីបារម្ភ ចំពោះសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងការប្រមូលផ្តុំ និងសិទ្ធិនយោបាយ ក៏ដូចជាសិទ្ធិក្នុងការទទួលបាននូវការកាត់ក្តីដោយស្មើភាព»។
អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត ជាថ្មីម្តងទៀតអំពាវនាវមានការដោះលែងប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា សកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងសំឡេងប្រឆាំងដទៃទៀត ព្រមទាំងទម្លាក់ចោលរាល់បទចោទប្រកាន់ប្រឆាំងនឹងពួកគេ ដែលក្នុងនោះក៏បូករួមទាំងករណីរបស់លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិផងដែរ។
សំឡេងអ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត៖ «ផ្អែកតាមច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ដូចដែលបានបញ្ជាក់ដោយក្រុមការងារស្តីពីការឃុំខ្លួនតាមទំនើង អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីសេរីភាពនៃការបញ្ចេញទស្សនៈ និងសម្តែងមតិ និងសេរីភាពនៃការប្រមូលផ្តុំ និងការជួបប្រជុំ ហើយនឹងខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ លោក កឹម សុខា នៅតែបន្តស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន។... ការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ននេះ គឺវាហួសពីរយៈពេលអនុញ្ញាតដោយច្បាប់ជាតិកម្ពុជា។ ខ្ញុំសោកស្តាយដែលចៅក្រមស៊ើបសួរ ជាថ្មីម្តងទៀត បានបដិសេធសំណើរបស់ខ្ញុំ ដើម្បីសុំជួបជាមួយលោក កឹម សុខា។ ខ្ញុំសូមគូសបញ្ជាក់ជាថ្មីម្តងទៀតថា ខ្ញុំសូមអំពាវនាវឲ្យមានការបិទបញ្ចប់យ៉ាងឆាប់រហ័ស នូវការស៊ើបអង្កេតមកលើរូបលោក កឹម សុខា ទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ប្រឆាំងរូបលោកតែម្តង ឬឲ្យមានការដោះលែងលោក កឹម សុខា ភ្លាមៗ និងដោយឥតលក្ខខណ្ឌ។ ក៏មានមនុស្សដទៃទៀត កំពុងស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួន ឬក៏ត្រូវបានដោះលែង តែនៅបន្តមានបទចោទ ដែលតុលាការមិនទាន់កាត់សេចក្តី»។
ក្រៅពីនេះ អ្នកស្រីក៏បង្ហាញក្តីបារម្ភដូចគ្នាអំពីស្ថានភាពនៃការបន្តរឹតត្បិតលើសេរីភាពសារព័ត៌មានឯករាជ្យ ខណៈអ្នកសារព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនកំពុងស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួន ឬមិនទាន់មានការទម្លាក់បទចោទ ហើយអ្នកសារព័ត៌មានខ្លះទៀត ត្រូវបង្ខំចិត្តចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា។
ដូចកាលពីលើកមុនៗដែរ ឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីរាយការណ៍របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសនេះ តំណាងអាជ្ញាធរកម្ពុជា លោក ណី សំអុល បានឡើងថ្លែងការពារមុខមាត់របស់របបក្រុងភ្នំពេញ ដូចកាលពីលើកមុនៗនោះដែរ។ លោក ណី សំអុល ថារបាយការណ៍របស់អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតនៅកម្ពុជាទាំងស្រុងនោះទេ។
សំឡេងលោក ណី សំអុល៖ «យើងកត់សម្គាល់ចំពោះអនុសាសន៍មួយចំនួន បើទោះបីជាអនុសាសន៍ខ្លះ គឺហួសពីអាណត្តិរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស។ ការអំពាវនាវឲ្យមានការដោះលែងបុគ្គលម្នាក់ ដែលស្ថិតក្រោមដំណើរការក្តីរបស់តុលាការ មិនអាចធ្វើទៅបាននោះទេ។ យើងរីករាយចំពោះទស្សនៈ និងមតិលើកឡើង ដើម្បីលើកកម្ពស់ និងការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ យើងរកឃើញថា របាយការណ៍នេះ ខកខានមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីទិដ្ឋភាពទាំងស្រុងឲ្យបានទូលំទូលាយនៅកម្ពុជានោះទេ»។
មិនមែនមានតែអ្នករាយការណ៍ពិសេស អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត តែម្នាក់ឯងទេដែលបង្ហាញពីក្តីកង្វល់នៅកម្ពុជានេះ។ តំណាងសហភាពអឺរ៉ុបឯណោះវិញ បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងវិញដល់លំហរប្រជាធិបតេយ្យ បរិយាកាសនយោបាយ និងសិទ្ធិនានាដែលខ្លួនជាប់កាតព្វកិច្ចគោរពតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ។
សំឡេងតំណាងសហភាពអឺរ៉ុប៖ «សហភាពអឺរ៉ុបនៅតែបន្តព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការរឹតត្បិតមកលើសង្គមស៊ីវិល និងលំហរនយោបាយ... មកលើសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ការប្រមូលផ្តុំ និងការជួបប្រជុំ។ និងកង្វះការស៊ើបអង្កេតប្រកបដោយឯករាជ្យនៅកម្ពុជា។ យើងជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល ចាត់វិធានការចាំបាច់នានា ដើម្បីកសាងលំហរប្រជាធិបតេយ្យ គោរពសិទ្ធិការងារ និងបង្កើតឲ្យមានឡើងវិញនូវបរិយាកាសនយោបាយមួយ ដែលគ្រប់គណបក្សនយោបាយប្រឆាំង សង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់ អាចប្រតិបត្តិការបានដោយសេរី។ យើងអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើចំណាត់ការជាក់លាក់ និងប្រកបដោយអត្ថន័យ ក្នុងការការពារនូវសុវត្ថិភាពរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងបញ្ឈប់នូវរាល់ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ធ្វើជាឧបករណ៍ក្នុងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងបំភិតបំភ័យមកលើអ្នកប្រឆាំងផ្នែកនយោបាយ សង្គមស៊ីវិល និងសកម្មជនសិទ្ធិការងារ»។
រីឯតំណាងប្រទេសជប៉ុន ក៏ចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលកែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ដោយផ្តោតលើកិច្ចសន្ទនា និងកិច្ចសហការណ៍ភាពជាដៃគូ រវាងកម្ពុជា ជាមួយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ។
សំឡេងតំណាងប្រទេសជប៉ុន៖ «ជប៉ុនរំពឹងចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ធ្វើជំហានបន្ថែមទៀត ដើម្បីកែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយអ្នករាយការណ៍ពិសេសសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ការិយាល័យឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស និងសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ជប៉ុនត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីផ្តល់ការគាំទ្រដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបែបនេះ។ ... អ្នករាយការណ៍ពិសេស បានផ្តល់អនុសាសន៍ ឲ្យមានការកែប្រែវប្បធម៌នយោបាយ ឲ្យផ្តោតទៅលើបញ្ហា ជាជាងករណីបុគ្គល។ យើងគាំទ្រទស្សនៈនេះ»។
ដូចគ្នានេះដែរ ចក្រភពអង់គ្លេស ក្រៅពីសម្តែងក្តីព្រួយបារម្ភខ្លាំងរបស់ខ្លួនចំពោះស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ក៏បានឲ្យជំរុញឲ្យមាននូវការចូលរួមដេញដោលនយោបាយដោយសេរីនៅកម្ពុជាដែរ។
សំឡេងតំណាងចក្រភពអង់គ្លេស៖ «ចក្រភពអង់គ្លេសសម្តែងការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ យើងចូលរួមជាមួយនឹងក្តីកង្វល់របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសចំពោះដំណើរធាក់ថយក្រោយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៃសិទ្ធិនយោបាយ និងសេរីភាព ដូចដែលបានឃើញដោយកង្វះគណបក្សប្រឆាំងដ៏គួរឲ្យទុកចិត្តបាន ក្រោយពីមានការរម្លាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៧... និងការហាមប្រាមមកលើមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនឲ្យធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ។ យើងជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល អនុញ្ញាតឲ្យមាននូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ដែលគួរឲ្យទុកចិត្តបាន និងការចូលរួមដេញដោលផ្នែកនយោបាយដោយសេរី។ យើងជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលធានាថា គណបក្សប្រឆាំង ក៏ដូចជាសំឡេងសង្គមស៊ីវិល ត្រូវបានគេស្តាប់ និងដឹងឮ និងផ្តល់ជូននូវតួនាទីប្រកបដោយអត្ថន័យដល់ពួកគេក្នុងការចូលរួមធ្វើគោលនយោបាយទាំងអស់គ្នា»។
ដោយឡែកសម្រាប់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលធ្លាប់ធ្វើជាសហប្រធានសន្និសីទអន្តរជាតិនៃការបិទបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយនៅកម្ពុជា ឬហៅថាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសកាលពីឆ្នាំ១៩៩១ ក៏ចង់ឃើញកម្ពុជាចាត់វិធានការណ៍បន្ថែមទៀតក្នុងការកែលម្អការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស តាមរយៈការបន្តការប្រើប្រាស់យន្តការគណៈកម្មាការសិទ្ធិមនុស្សអាស៊ាន។
សំឡេងតំណាងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី៖ «ឥណ្ឌូនេស៊ីលើកទឹកចិត្តឲ្យកម្ពុជាបន្តចាត់ជំហានបន្ថែមទៀតក្នុងការកែលម្អការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ នៅក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន និងគណៈកម្មាការអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស។ ឥណ្ឌូនេស៊ីធ្វើការយ៉ាងដិតដល់ជាមួយតំណាងកម្ពុជា ក៏ដូចជាសមាជិកអាស៊ាន ក្នុងការកែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសលើសិទ្ធិអប់រំ នៅតាមថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់តំបន់។ យើងត្រៀមរួចជាស្រេចហើយដើម្បីបន្តដំណើរការនេះ»។
ក្រៅពីនេះ តំណាងមកពីក្រុមប្រទេសនិយមប្រជាធិបតេយ្យដទៃទៀតដូចជាប្រទេសអ៊ីស្លង់ (Island) សាធារណរដ្ឋឆែក (Czech Republic) អាល្លឺម៉ង់ (Germany) បែលហ្សិក (Belgium) ក្រូអាត (Croatia) ស្វីស (Switzerland) និងបារាំង (France) ជាដើម ព្រមទាំងក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលអន្តរជាតិ ផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស សុទ្ធតែថ្លែងគាំទ្ររបាយការណ៍របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេស អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត។ ក្រៅពីចូលរួមសម្តែងក្តីព្រួយបារម្ភខ្លាំង និងការសោកស្តាយចំពោះបញ្ហាទាំងនេះ ក្រុមប្រទេស និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលអន្តរជាតិទាំងនេះ អំពាវនាវឲ្យកម្ពុជា បញ្ឈប់ការបន្តផាត់ចោលសំឡេងប្រឆាំងធំជាងគេ និងការឃុំខ្លួនមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង បើកឲ្យមានកិច្ចសន្ទនានយោបាយដោយចំហរ ព្រមទាំងដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ រួមទាំងអតីតអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានអាស៊ីសេរីផង។ ពួកគេក៏បានរម្លឹកពីខ្លឹមសារស្នូលនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ដែលត្រូវអនុវត្តស្របតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ខ និងក៏បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល ដោះស្រាយបញ្ហាបន្ទាន់នៃកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច សិទ្ធិការងារ ជាពិសេសសិទ្ធិដីធ្លី គណនេយ្យភាព និងតម្លាភាពនៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ព្រមទាំងការសម្រេចឲ្យបានស្របតាមគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពដាក់ចេញដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ និងកម្ពុជា។
ទោះបីជាមានកង្វល់យ៉ាងច្រើនលើកឡើងដោយក្រុមប្រទេសលោកសេរីទាំងនេះយ៉ាងណាក៏ដោយ មានតែប្រទេសផ្តាច់ការ ឬកុម្មុយនិស្តទេ ដែលចេញមុខថ្លែងគាំទ្រកម្ពុជា ក្នុងនោះមានវេណេហ្សុយអេឡា (Venezuela) និងប្រទេសចិន (China) ដែលបានចោទសួរអំពីអាណត្តិរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនេះ និងលើកយកបញ្ហានៃការគោរពសិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់រដ្ឋសមាជិក។ ខណៈនៅប្រទេសខ្លួនក៏កំពុងតែជួបប្រទះបញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរផងដែរនោះ ប្រទេសចិន បែរជាធ្វើមិនដឹងឮពីបញ្ហាអស់ទាំងនេះ។ តំណាងប្រទេសចិន បែរជាកោតសរសើរកម្ពុជា ចំពោះការអភិវឌ្ឍន៍ និងការលើកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សទៅវិញ។
សំឡេងតំណាងប្រទេសចិន៖ «ចិនសូមកោតសរសើរកម្ពុជា ចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួន និងដំណើរវិវឌ្ឍន៍ដែលបានធ្វើឡើងនៅក្នុងការលើកកម្ពស់ និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស។ ជាការគួរឲ្យពេញចិត្ត យើងកត់សម្គាល់ថា ដោយសារតែក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ប្រទេសនេះបានរក្សាឲ្យមាននូវស្ថិរភាពនយោបាយ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាប់ជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងរយៈពេល៣ទស្សវត្សចុងក្រោយនេះ។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ប្រទេសនេះ មានការអភិវឌ្ឍន៍គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍។ ប្រព័ន្ធអប់រំ សេវាសុខភាព និងស្តង់ដារជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជន មានការកែលម្អយ៉ាងទៀងទាត់។... សិទ្ធិជាច្រើន ក៏ត្រូវបានធានាយ៉ាងមានប្រសិទ្ធិភាព»។
កិច្ចសន្ទនាអន្តរសកម្មនេះ រឹតតែកើនឡើងកម្តៅខ្លាំងថែមទៀត នៅពេលដែលក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលអន្តរជាតិ ជាពិសេសតំណាងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights) ប្រើប្រាស់ភាសាធ្ងន់ៗ ថា កម្ពុជាកំពុងជួបវិបត្តិសិទ្ធិមនុស្ស។
សំឡេងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ៖ «កម្ពុជាកំពុងជួបប្រទះនូវវិបត្តិសិទ្ធិមនុស្ស ដោយសារតែសេរីភាពដែលពិបាកនឹងទទួលបាន ដោយកិច្ចខំប្រឹងប្រែងខ្លាំង ក្នុងរយៈពេលទស្សវត្សចុងក្រោយ កំពុងរលាយបាត់បង់ទៅយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ឯកភាពជាមួយនឹងការវិភាគរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេស ដែលថា ក្នុងរយៈពេល១ឆ្នាំនៃការរាយការណ៍នេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានបរាជ័យក្នុងការធ្វើចំណាត់ការប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងវិញ ចំពោះការបង្ក្រាបយ៉ាងតឹងរឹងមកលើសំឡេងរិះគន់ និងឯករាជ្យ ដែលកំពុងតែរឹតត្បិតយ៉ាងខ្លាំងមកលើសិទ្ធិនយោបាយ និងពលរដ្ឋកម្ពុជា»។
តំណាងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិរូបនេះ ផ្តល់អនុសាសន៍ឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ចាត់វិធានការណ៍កាន់តែខ្លាំងបន្ថែមទៀត មកលើកម្ពុជា ដើម្បីបង្ការកុំឲ្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា រឹតតែអាក្រក់ថែមទៀតនាពេលអនាគត។
សំឡេងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ៖ «សេចក្តីសម្រេចដ៏ទន់ខ្សោយកាលពីឆ្នាំ២០១៧ គួរតែត្រូវពង្រឹង ដើម្បីតម្រូវឲ្យមាននូវការឃ្លាំមើលតាមដាន និងរាយការណ៍ដោយឧត្តមស្នងការ។ ការធ្វើដូច្នេះ នឹងផ្ញើនូវសារច្បាស់លាស់មួយនៃក្តីបារម្ភរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ និងអនុញ្ញាតឲ្យមាននូវមាននូវការវាយតម្លៃទូលំទូលាយ នៃស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងផ្ញើនូវការកំណត់គោលស្តង់ដារសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលត្រូវបំពេញឲ្យបាន ដើម្បីអនុលោមតាមកាតព្វកិច្ចអន្តរជាតិរបស់ខ្លួន»។
ជាចុងក្រោយ កម្ពុជាត្រូវបានទុកឱកាសឲ្យឆ្លើយតបចំពោះកង្វល់ និងការលើកឡើងពីសំណាក់ភាគីអន្តរជាតិ និងប្រទេសពាក់ព័ន្ធទាំងនេះ។ លោក ណី សំអុល ហៅកិច្ចសន្ទនា ដោយក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច និងក្រុមនិយមប្រជាធិបតេយ្យថា ជាការប្រមាថ មើលងាយ និងបម្រើឲ្យប្រយោជន៍នយោបាយ ដែលកម្ពុជាមិនអាចស្វាគមន៍បានឡើយ។
សំឡេងលោក ណី សំអុល៖ «យើងខ្ញុំទទួលស្តាប់នូវរាល់កង្វល់ទាំងឡាយដែលបានលើកឡើង ប៉ុន្តែកង្វល់ទាំងនោះ គួរលើកឡើងដោយការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក។ រាល់កិច្ចសន្ទនាណាមួយដែលមានលក្ខណៈប្រមាថមើលងាយ បម្រើប្រយោជន៍នយោបាយ ឬជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុង មិនទទួលបានការស្វាគមន៍ឡើយ។ សម័យប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស មិនមែនជាវេទិកាសម្រាប់បើកការឃោសនានយោបាយសម្រាប់ក្រុម ឬគណបក្សណាមួយ ដើម្បីវាយបំបាក់ភាគីម្ខាងទៀតនោះទេ។ សិទ្ធិមនុស្សមិនត្រូវបានគេបង្កទៅជារឿងនយោបាយឡើយ។ សិទ្ធិមនុស្សគួរត្រូវបានអនុវត្តប្រកបដោយភាពយុត្តិធម៌ និងមិនលម្អៀង»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ កិច្ចសន្ទនាអន្តរសកម្មអពីបញ្ហានៅកម្ពុជានេះ បិទបញ្ចប់ទៅដោយអ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត ឆ្លើយតបចំពោះកង្វល់ និងសំណូមពរនានារបស់ប្រទេសពាក់ព័ន្ធ។ អ្នកស្រីថា ដំណោះស្រាយមានតែមួយគត់ គឺកិច្ចសន្ទនានយោបាយ ដែលតម្រូវឲ្យមាននូវឆន្ទៈពិតប្រាកដពីសំណាក់គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ។
អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត៖ «ខ្ញុំគិតថា ជាដំបូង ហើយមិនអាចជៀសបាន ចាំបាច់ត្រូវមាននូវឆន្ទៈ ពីសំណាក់ភាគីរដ្ឋាភិបាល និងតួអង្គនយោបាយដទៃទៀត ក្នុងការចូលរួមទាំងអស់គ្នា និងបើកឲ្យមានកិច្ចសន្ទនាមួយ ដោយពួកគេខ្លួនឯង ឬក៏មានអ្នកសម្រុះសម្រួល។ អំណាចត្រូវតែបូករួមនូវការទទួលខុសត្រូវ។ ហើយការទទួលខុសត្រូវនោះ រួមមាន ការបំពេញការងារជាមួយគ្នា ដើម្បីធ្វើឲ្យជឿនលឿនសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាបន្ថែមទៀត។ ខ្ញុំគិតថា ការរកទស្សនរួម គឺត្រូវចាក់រិះពីថ្នាក់ជាតិរហូតដល់ថ្នាក់មូលដ្ឋាន ក្នុងការព្យាយាមធ្វើការជាមួយគ្នា ឆ្ពោះទៅរកគោលដៅនោះ»។
ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការនឹងអនុម័តលើសេចក្តីសម្រេចមួយនាពេលបន្ទាប់ដ៏ខ្លីខាងមុខ ដើម្បីចងក្រងរាល់អនុសាសន៍សំខាន់ៗ នានា ដែលភាគី និងប្រទេសពាក់ព័ន្ធបានលើកឡើង ដើម្បីឲ្យកម្ពុជាយកទៅពិចារណាកែប្រែឲ្យមានភាពប្រសើរឡើងវិញនូវស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស ដែលជាក្តីកង្វល់អស់ទាំងនេះ៕
(អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត (Rhona Smith) នៅឯសម័យប្រជុំលើកទី៤២ របស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានប្រព្រឹត្តិទៅនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។ Photo: Screenshot from UN Web TV)
(សម័យប្រជុំលើកទី៤២ របស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានប្រព្រឹត្តិទៅនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។ Photo: Screenshot from UN Web TV)
RFA
No comments:
Post a Comment