Khmer Circle:
Expecting and urging Cambodia's politically aligned judges to exercise their role independently of those above them in power is like asking the moon to stop gravitating to earth! There are non-political cases where realistically there is occasionally room for these judges to make judicious decisions and in favour of sound justice or jurisprudence. But even in some of such civil cases judges often find themselves having to walk a tightrope between a strictly court decision and obeying orders communicated to them from powerful figures behind the scenes.
We know that career prospects and promotions among officials and civil servants in the country are mainly contingent upon two or three major factors: 1] political party allegiance: (one is carefully selected after being thoroughly whetted for his/her rendered service and loyalty to the party; 2] nepotism: filial or family connections often provide the pathway for one to climb the social ladder and succeed socially in society; 3] patronage: this is an overlapping dynamic, and it could be argued that the two factors mentioned above are both varying forms of patronage. However, considered on its own patronage is far more entrenched, pervasive and deeply rooted in Cambodian society, and can often be found at work in politics as well as outside of it also, and at every level of life, irrespective of family or political connections. This is why so many people in these parts of the world invest in widening their social reach through multiple allegiances and memberships, even to the point of degrading or compromising these 'allegiances' for the sake of social advancement.
In short, ethics, personal reputation and 'honour' are not considered to hold much weight or value in one's mind and calculations. Indeed, these values or sentiments are frequently seen as unnecessary hindrances and thus inconveniences to be put aside.
ដោយ ជី វិតា
2019-10-06
rfa
បណ្ឌិត មាស នី (ឆ្វេង) អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម និងបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយ
រូប៖ RFA
អ្នកជំនាញកិច្ចការច្បាប់ និងនយោបាយលើកឡើងថា ចៅក្រមខ្មែរគួរតែហ៊ានប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធពីអ្នកមានអំណាច ឬអ្នកនយោបាយ ដើម្បីរក្សាតម្លៃ និងកិត្តិយសរបស់ខ្លួន។ ប្រតិកម្មនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីចៅក្រមម្នាក់នៅប្រទេសថៃ ដែលជាប្រទេសជិតខាងកម្ពុជា បានប៉ុនប៉ងធ្វើអត្តឃាតដើម្បីរក្សាកិត្តិយសរបស់ខ្លួន ក្រោយរងសម្ពាធឱ្យផ្ដន្ទាទោសជនសង្ស័យ ទាំងដែលតុលាការគ្មានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់បង្ហាញពីទោសកំហុសរបស់ពួកគេ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ កោតសរសើរចៅក្រមថៃម្នាក់ដែលប្រកាន់ខ្ជាប់នូវសតិសម្បជញ្ញៈរបស់ខ្លួន ហ៊ានប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធពីអ្នកមានអំណាច។ លោកបន្តថា ចៅក្រមគ្រប់រូបត្រូវតែមានសីលធម៌ល្អ ចរិតរឹងមាំ និងគោលការណ៍ច្បាស់លាស់ ទើបសក្ដិសមជាអ្នកកាត់ក្តី និងរកយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដដល់មនុស្សគ្រប់គ្នា៖ «ជនជាតិដែលមានសម្បជញ្ញៈខ្ពស់ មានចរិតរឹងមាំ មានសីលធម៌ខ្ពស់ ជួនកាលគេត្រូវតែលះបង់អ៊ីចឹង ដើម្បីកែប្រែប្រព័ន្ធ ឬមួយក៏ផ្ទាល់ខ្លួនគេ ធ្វើអ្វីមិនកើត គេលាឈប់តែម្ដង»។
កាលពីថ្ងៃទី៤ តុលា កន្លងទៅ ចៅក្រមថៃម្នាក់ឈ្មោះ កាណាកន ភានឆាណា (Kanakorn Pianchana) ដែលបម្រើការនៅតុលាការខេត្តយ៉ាឡា (Yala) ស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសថៃ បានយកកាំភ្លើងបាញ់ដើមទ្រូងខ្លួនឯងក្នុងបំណងធ្វើអត្តឃាត ក៏ប៉ុន្តែជាសំណាងល្អ ត្រូវក្រុមគ្រូពេទ្យជួយសង្គ្រោះទាន់ពេលវេលា។ សារព័ត៌មានថៃ និងបរទេសផ្សាយថា ចៅក្រមរូបនោះត្រូវបានគេដាក់សម្ពាធឱ្យប្ដូរសាលក្រមពីគ្មានទោស ទៅជាសាលក្រមមានទោសក្នុងរឿងក្ដីមួយដែលមនុស្សចំនួន៣ នាក់ ត្រូវបានកាត់ទោសប្រហារជីវិត និង ២នាក់ទៀតត្រូវជាប់ពន្ធនាគារ។
នៅមុនការបាញ់ប្រហារខ្លួនឯងនេះ ចៅក្រម កាណាកន ភានឆាណា បានបង្ហោះសារនៅលើបណ្ដាញសង្គមថា ចៅក្រមដទៃទៀតនៅតុលាការជាន់ទាប ក៏ដូចជារូបលោកដែរ គឺត្រូវរងសម្ពាធពីចៅក្រមតុលាការជាន់ខ្ពស់នៅពេលសម្រេចសេចក្ដី។ លោកថ្លែងទៀតថា បើលោកមិនអាចគោរពតាមពាក្យសម្បថបានទេនោះ លោកសុខចិត្តស្លាប់ ប្រសើរជាងរស់នៅដោយគ្មានកិត្តិយស។ លោកបានជំរុញឱ្យសមាជិកសភាថៃកែប្រែច្បាប់ ដោយហាមឃាត់ចៅក្រមតុលាការជាន់ខ្ពស់មិនឱ្យពិនិត្យមើលសាលក្រមរបស់ចៅក្រមតុលាការជាន់ទាប មុនពេលសាលក្រមនោះត្រូវប្រកាសនៅក្នុងតុលាការ។
បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ មើលឃើញថា ចៅក្រមខ្មែរស្ថិតក្នុងប្រព័ន្ធមួយបែបកុម្មុយនិស្ត ដូច្នេះពួកគេមិនអាចសម្រេចសេចក្ដីដោយឯករាជ្យ និងសម្បជញ្ញៈបានឡើយ ជាពិសេសក្ដីក្ដាំដែលមានចរិតនយោបាយ។ លោកថ្លែងទៀតថា ចៅក្រមខ្មែរភាគច្រើនជាសមាជិកគណបក្សកាន់អំណាច ដូច្នេះការកាត់ក្តីចំពោះសំណុំរឿងធំៗ ចៅក្រមទាំងនោះនឹងធ្វើតាមការចង់បានរបស់គណបក្ស ដូចជាករណីតុលាការកំពូលកាត់ក្តីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកថា ប្រសិនបើចៅក្រមមិនអាចធ្វើតាមសតិសម្បជញ្ញៈ និងវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួនបានទេនោះ ពួកគេគួរតែក្លាហានក្នុងការលាលែងពីតំណែង ដើម្បីរក្សាតម្លៃ និងកិត្តិយសរបស់ខ្លួន៖ «ចៅក្រមខ្មែរបានទទួលការអប់រំខាងច្បាប់ ហើយទៅធ្វើជាចៅក្រមហ្នឹង។ នៅក្នុងប្រព័ន្ធកុម្មុយនិស្ត គេបង្ហាត់បង្ហាញជាស្រេច គឺត្រៀមខ្លួនស្រេចគឺថា អត់ឯករាជ្យទេ។ ចៅក្រមត្រូវតែអនុវត្តគោលនយោបាយរបស់បក្ស ខ្ញុំដឹងច្បាស់ត្រង់ហ្នឹង។ ម្ល៉ោះហើយ អាហ្នឹងវាបាត់បង់ជំហររឹងប៉ឹងរបស់ខ្លួន ប្រកាន់គោលការណ៍អ្វីក៏លែងប្រកាន់គោលការណ៍កើតហើយ សម្របសម្រួលទៅវិញទៅ»។
អាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះពីអ្នកនាំពាក្យឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម លោក សំ ប្រជាមានិត បានទេនៅថ្ងៃទី៦ តុលា ដោយលោកមិនលើកទូរស័ព្ទ។
កម្ពុជាបានជាប់ឈ្មោះថា ជាប្រទេសមិនគោរពនីតិរដ្ឋដោយសារតែស្ថាប័នកំពូលទាំង ៣ របស់ជាតិ ត្រូវបានដាក់ឱ្យស្ថិតក្រោមការបង្គាប់បញ្ជាពីបុគ្គលតែម្នាក់ គឺលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្របពេលតុលាការត្រូវបានរកឃើញថា ជាស្ថាប័នដែលពុករលួយជាងគេ និងខ្វះភាពឯករាជ្យពិតប្រាកដ។
ជាងនេះទៅទៀត តុលាការបានក្លាយជាអាវុធដ៏មានប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់របបលោក ហ៊ុន សែន ក្នុងការកម្ចាត់សំឡេងប្រឆាំង និងសំឡេងឯករាជ្យនៅកម្ពុជា។ ជាឧទាហរណ៍ ក្រោមការបង្គាប់បញ្ជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តុលាការបានចាប់ខ្លួនមេបក្សប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ដាក់ពន្ធនាគារ រំលាយចោលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងបិទសិទ្ធិសេរីភាពរបស់មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងចំនួន ១១៨នាក់ មិនឱ្យធ្វើនយោបាយរយៈពេល ៥ឆ្នាំទៀតផង។ ក្រៅពីនេះ មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល សហជីព អ្នកសារព័ត៌មាន និងពលរដ្ឋជាច្រើន ក៏ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ ចាប់ខ្លួន និងឃុំខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារ ក្រោមបទចោទមិនសមហេតុផល និងគ្មានមូលដ្ឋានត្រឹមត្រូវផងដែរ។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ពិនិត្យឃើញថា មូលហេតុសំខាន់ដែលតុលាការកម្ពុជាមិនអាចចេញរួចពីឥទ្ធិពលនយោបាយនេះ គឺដោយសារតែមន្ត្រីតុលាការតាំងពីថ្នាក់ទាប ដល់ថ្នាក់ខ្ពស់ សុទ្ធសឹងតែជាសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍យល់ថា ទាល់តែមន្ត្រីតុលាការលែងជាសមាជិកគណបក្សណាមួយ ទើបតុលាការកម្ពុជាអាចក្លាយជាស្ថាប័នឯករាជ្យ និងទទួលបានទំនុកចិត្តពីប្រជាពលរដ្ឋ៕
No comments:
Post a Comment