Sunday, 11 December 2016

ការ​ខ្វែង​គំនិត​គ្នា​ក្នុង​សាលាក្តី​ខ្មែរ​ក្រហម​នាំ​ឲ្យ​មាន​ការ​ស្តី​បន្ទោស​រដ្ឋាភិបាល​ថា​បំផ្លាញ​ដំណើរ​កាត់​ទោស​បន្ត


Editorial by School of Vice



This KRT Court should never have been established anywhere near Hanoi's orbit in the first place; let alone Xamdaach's backyard, who has a habit of exceeding his patrons' expectations, particularly, in cutting corners to arrive at those expectations' fulfilments through Stalinist tactics of divide and conquer. 

Just as he has deployed times and again the same underhand methods to reduce organised political opposition elements and rivals to incoherent, disintegrating shambles and entities, so why wouldn't he try the same with this pretentious ECCC?! It doesn't need reminding that all judicial apparatus and instruments are tightly controlled politically by the Phnom Penh regime, and thus it's inevitable that the court's marriage of convenience would allow the regime to dictate its agendas, especially, where its soiled underwear and skeletons kept away in the closet till now are in need of examination!

For what it's worth, the Court is an undeniable victim of its founders' and donors' compromises and realpolitik as they understand these things. But, true justice - its raison d'être - had actually flown out of its window from day one.


>>>


10 ធ្នូ 2016
សុខ ខេមរា

រូបឯកសារ៖ តុលាការ​ខ្មែរ​ក្រហម​កាលពី​ថ្ងៃទី១៩ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០១១។
រូបឯកសារ៖ តុលាការ​ខ្មែរ​ក្រហម​កាលពី​ថ្ងៃទី១៩ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០១១។


សហ​ព្រះរាជ​អាជ្ញាជាតិ​និង​អន្តរជាតិ​ មាន​ការ​ខ្វែង​គំនិតគ្នា​លើ​ការ​សម្រេច​ថា តើ​ជនជាប់​ចោទ​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​០០៤​ម្នាក់​ស្ថិតក្រោម​យុត្តាធិការ​សាលាក្តី​ ឬ​ជា​ជន​ដែល​គួរ​នាំ​យក​មក​ជំនុំ​ជម្រះ​ទោស​ ឬ​យ៉ាង​ណានោះ។

វ៉ាស៊ីនតោន —

ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​សាលាក្តី​ខ្មែរ​ក្រហម​ដែល​ចូលរួម​ដោយ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​ពី​ការ​ជ្រៀតជ្រែក​ផ្នែក​នយោបាយ​ និង​ការ​ជំទាស់​របស់​មេដឹកនាំ​ខ្មែរ​លោក​ ហ៊ុន សែន ​ថា មាន​ឥទ្ធិពល​ទៅ​នឹង​ដំណើរ​ការ​កាត់​ទោស​មេដឹកនាំ​ខ្មែរ​ក្រហម​នៃ​សំណុំ​រឿង​បន្ថែម​ នៅ​ពេល​ដែល​សហ​ព្រះរាជ​អាជ្ញាជាតិ​និង​អន្តរជាតិ​ មាន​ការ​ខ្វែង​គំនិតគ្នា​លើ​ការ​សម្រេច​ថា តើ​ជនជាប់​ចោទ​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​០០៤​ម្នាក់​ស្ថិតក្រោម​យុត្តាធិការ​សាលាក្តី​ ឬ​ជា​ជន​ដែល​គួរ​នាំ​យក​មក​ជំនុំ​ជម្រះ​ទោស​ ឬ​យ៉ាង​ណានោះ។



សហ​ព្រះរាជអាជ្ញា​នៃ​សាលាក្តី​ខ្មែរក្រហម​ភាគី​កម្ពុជា​ និង​ភាគី​អ.ស.ប​ មាន​ការ​ខ្វែង គំនិត​គ្នា​ជារឿយៗ​តាម​ការ​បកស្រាយ​ច្បាប់​រៀងៗ​ខ្លួន ​ដែល​នេះ​ជា​ដំណើរការ​ស្រប​នឹង​ច្បាប់​ដែល​បាន​ចែង​ផង​ដែរ។​ តែ​ចុង​ក្រោយ​នេះ ​ការ​កំណត់​ថា​តើ​អ្នកស្រី​ អ៊ឹម ចែម ជា​អតីត​ចៅហ្វាយ​ស្រុក​ព្រះនេត្រព្រះ​ ហើយ​ជា​ជន​ជាប់​ចោទ​ម្នាក់​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​០០៤ នោះ​ គួរ​ស្ថិត​ក្នុង​យុត្តាធិការ​របស់​សាលាក្តី​ ដែល​ច្បាប់​បាន​ចែង​ថា​កាត់​ទោស​តែ​ជន​ជាប់​ចោទ​ពីរ​ជំពូក​គឺ ​«មេដឹកនាំ​ជាន់​ខ្ពស់​ និង​អ្នក​ទទួល​ខុសត្រូវ​ខ្ពស់​បំផុត‍»​ យ៉ាង​ណាគឺជា​ការ​ខ្វែង​គំនិត​គ្នា​ចុង​ក្រោយ។

អ្នក​ស្រី អ៊ឹម ចែម អតីត​គណៈ​ស្រុក​ព្រះ​នេត្យ​ព្រះ​ក្នុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម និយាយ​ជាមួយ​នឹង​អ្នក​យក​ព័ត៌មាន​របស់​វីអូអេ​ខ្មែរលោក សុខ ខេមរា នៅ​គេហដ្ឋាន​របស់​អ្នកស្រី​ នៅ​ខេត្ត​ឧត្តរ​មាន​ជ័យ កាល​ពី​ថ្ងៃទី១១ ខែ​សីហា ឆ្នាំ២០១៥។ (សុខ ខេមរា/VOA Khmer)
អ្នក​ស្រី អ៊ឹម ចែម អតីត​គណៈ​ស្រុក​ព្រះ​នេត្យ​ព្រះ​ក្នុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម និយាយ​ជាមួយ​នឹង​អ្នក​យក​ព័ត៌មាន​របស់​វីអូអេ​ខ្មែរលោក សុខ ខេមរា នៅ​គេហដ្ឋាន​របស់​អ្នកស្រី​ នៅ​ខេត្ត​ឧត្តរ​មាន​ជ័យ កាល​ពី​ថ្ងៃទី១១ ខែ​សីហា ឆ្នាំ២០១៥។ (សុខ ខេមរា/VOA Khmer)


សហ​ព្រះរាជ​អាជ្ញា​ជាតិ​បាន​ចាត់ទុក​ថា​ អ្នកស្រី​ អ៊ឹម ចែម ​មិន​ស្ថិត​ក្នុង​យុត្តាធិការ​ទាំងពីរ​នេះ​ទេ​ ដែល​អំណះអំណាង​នេះ​គឺ​ទំនង​ជា​អាច​ត្រូវ​រួចផុត​ពី​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ទោស​ ឬ​និរទោស​ ហើយ​ក៏​ស្រប​គ្នា​នឹង​គោល​ជំហរ​រដ្ឋាភិបាល ដែល​មិន​ចង់​បាន​ការ​កាត់​ទោស​មេដឹកនាំ​ខ្មែរក្រហម​បន្ថែម​ទៀត។

តែ​សម្រាប់​ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​សាលាក្តី​ខ្មែរ​ក្រហម​មួយ​ចំនួន​ បាន​ចាត់​ទុក​ថា​នេះ​ជា​ឥទ្ធិពល​នៃ​ការ​ជ្រៀតជ្រែក​ផ្នែក​នយោបាយ។

លោក​ Phil Robertson ​នាយក​រង​នៃ​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស ​Human ​Rights ​Watch ​ប្រចាំ តំបន់​អាស៊ី​ បាន​ថ្លែង​ប្រាប់ ​VOA​ ដោយ​កត់​សម្គាល់​ពី​ការ​ខ្វែង​គំនិត​គ្នា​ទៅ​លើ​សំណុំ​រឿង​ ដែល​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​មិន​ចង់​ឲ្យ​ដំណើរការ​ទៅ​មុខ។

«វា​ច្បាស់​ណាស់​ថា​ មាន​ការ​ខ្វែង​គំនិត​គ្នា​បន្ត​កើត​ឡើង​រវាង​ព្រះរាជអាជ្ញា​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​ក្នុង​សាលាក្តី​កាត់​ទោស​ខ្មែរ​ក្រហម។ ​ហើយ​យើង​មើល​ឃើញ​ថា លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ​ហ៊ុន សែន ​បាន​ជ្រៀត​ជ្រែក​ចូល​ក្នុង​តុលាការ​ខ្មែរ​ក្រហម ​ហើយ​បាន​ណែនាំ​ដល់​បុគ្គលិក​ជាតិ​មិន​ឲ្យ​ដំណើរ​ការ​រាល់​សំណុំ​រឿង​ទាំង​ឡាយ​ណា​ក្រៅពី​សំណុំរឿង​០០១ និង០០២។ ​លោក​អ្នក​ដឹង​ទេ​ថា រឿងនេះ​បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​ជា​មូលដ្ឋាន​ចំពោះ​ឯករាជ្យភាព​របស់​សហ​ព្រះរាជអាជ្ញា​ ហើយ​ជា​រឿង​គួរ​ឲ្យ​សោក​ស្តាយ​នោះ ​ខ្ញុំ​គិត​ថា​ វាជា​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​បែប​នយោបាយ​ ជាង​ទៅ​លើ​អង្គហេតុ​ដែល​យើង​ឃើញ​ថា​ ការ​ជំទាស់​ដែល​ថា ​សហ​ព្រះរាជ​អាជ្ញា​កម្ពុជា​មិន​ចាត់ការ​ដើម្បី​ដំណើរការ​ទៅ​មុខ​ចំពោះ​សំណុំ​រឿង​ទាំង​នោះ​ទេ‍»។

សហ​ព្រះរាជ​អាជ្ញាជាតិ ​ចង់​ឃើញ​ការ​វិនិច្ឆ័យ​ទោស​ទៅលើ​ជន​ទាំងពីរ​ប្រភេទ ​ដែល មាន​ចែង​ក្នុង​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​រវាង​កម្ពុជា ​និង​អ.ស.ប ​នៅ​ពេល​ចរចា​បង្កើត​តុលាការ​ដោយ​ផ្អែក​លើ​ការ​បង្រួប​បង្រួមជាតិ ​ស្ថិរភាព​ សន្តិភាព ​និង​សន្តិសុខ​នោះ។​ ហើយ​ថា​ អ្នកស្រី​ អ៊ឹម ចែម​ មិន​ស្ថិត​នៅក្នុង​យុត្តាធិការ​បុគ្គល​របស់​អង្គ​ជំនុំជម្រះ​វិសាមញ្ញ​ក្នុងតុលាការ​កាត់ទោស​មេដឹកនាំ​ខ្មែរក្រហម ​អ.វ.ត.ក​ ដែល​ត្រូវ​យក​មក​ធ្វើ​ការ​កាត់​ទោសឡើយ។​


រូបឯកសារ៖ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី​ហ៊ុន សែន ថ្លែង​នៅ​ក្នុង​វេទិកា​ថ្នាក់ជាតិ​លើកទីមួយ​ស្ដី​អំពី​«​ការការពារ និង​អភិរក្ស​ធនធាន​ធម្មជាតិ​»​ នៅ​វិមា​ន​សន្តិភាព នៅ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ទី​២២​ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០១៦។
រូបឯកសារ៖ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី​ហ៊ុន សែន ថ្លែង​នៅ​ក្នុង​វេទិកា​ថ្នាក់ជាតិ​លើកទីមួយ​ស្ដី​អំពី​«​ការការពារ និង​អភិរក្ស​ធនធាន​ធម្មជាតិ​»​ នៅ​វិមា​ន​សន្តិភាព នៅ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ទី​២២​ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០១៦។


លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ហ៊ុន សែន​ ក៏ធ្លាប់​បញ្ជាក់​ជា​សាធារណៈ​ និង​ជា​ច្រើន លើក​កាលពី​ឆ្នាំថ្មីៗ​ថា​ លោក​មិន​យល់ព្រម​ឲ្យ​កាត់​ទោស​សំណុំរឿង​ណា​ផ្សេង​ក្រៅ​ពីមេដឹកនាំ​ខ្មែរក្រហម​ក្នុង​សំណុំរឿង​០០១ ​និង​០០២ ​ដែល​មាន​មេដឹកនាំ​ខ្មែរ​ក្រហម​តែ៣នាក់​ គឺ​ នួន ជា​ បងធំ​ទី២​ និង​ ខៀវ សំផន ​ប្រមុខរដ្ឋ ​ហើយ​នឹង​កាំង ​ហ្គេកអ៊ាវ​ ហៅ ឌុច នោះ​ទេ។​ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ក៏បាន​បញ្ជាក់​ថា​ លោក​សុខចិត្ត​ឲ្យ​តុលាការ​រលាយ ហើយ​មិន​ចង់​បាត់បង់​សន្តិភាព​ដែល​កម្ពុជា​រក​បាន​ដោយ​លំបាក ​និង​បង្ក​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល​វិញ​នោះ​ទេ។​ អត្តាធិប្បាយ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​មិន​ត្រូវ​គេ​ជឿ​ទូលំ​ទូលាយ​ទេ។

តែ​សម្រាប់​សហ​ព្រះរាជ​អាជ្ញា​អន្តរជាតិ​បាន​សន្និដ្ឋាន​ក្នុង​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន របស់​តុលាការ​ទៅ​តាម​ភស្តុតាង​ថា​ អ្នកស្រី ​អ៊ឹម ចែម​ ដែល​ជា​អតីត​អ្នក​ដឹកនាំ​ថ្នាក់ ស្រុក ​និង​ថ្នាក់​តំបន់​ទាំង​នៅភូមិភាគ​និរតី​ និង​ភូមិភាគ​ពាយព្យចូល​ក្នុង​ចំណោម​ «អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ខ្ពស់​បំផុត‍»​ ចំពោះ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ដែល​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នៃកម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ។​

អ្នកស្រី​បាន​គ្រប់គ្រង​លើកម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​ជា​ច្រើន​នាក់ ​និង​លើ​ជីវិត​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ជា​ច្រើន​ម៉ឺននាក់​ អ្នកស្រី​ អ៊ឹម ចែម ​ត្រូវ​សហព្រះរាជ​អាជ្ញា​បរទេស​សន្និដ្ឋាន​ថា ​ដើរ​តួ​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ចូលរួម​ប្រព្រឹត្ត​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ ដែល​បណ្តាល​ឲ្យមាន​ការ​ស្លាប់​អស់​ជា​ច្រើន​ពាន់​នាក់​ ដែល​ទាក់ទង​នឹង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​មនុស្សជាតិ​ រួមមាន​ការ​ធ្វើ​មនុស្ស​ឃាត​ ការ​សម្លាប់​រង្គាល​ ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​ទៅ​ជា​ទាសករ ការ​ដាក់​ក្នុង​មន្ទីរ​ឃុំឃាំង ​ការ​ធ្វើ​ទារុណកម្ម ​នឹង​អំពើ​អមនុស្សធម៌​ផ្សេងៗ​ទៀត​ ដូចជា​ការ​រៀប​អាពាហ៍​ពិពាហ៍​ដោយ​បង្ខំ ​ការ​រំលោភ​សេពសន្ថវៈ ​ការ​បាត់​ខ្លួន​ដោយ​បង្ខំ ​និង​ការ​ឃុំឃាំង​ក្នុង​លក្ខខណ្ឌ​អមនុស្សធម៌ ​ក៏ដូចជា​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្គ្រាម​ ដែល​រួម​មាន​អំពើមនុស្ស​ឃាត​ដោយ​ចេតនា ​ការ​ធ្វើ​បាប​អមនុស្សធម៌​ ការ​ដក​ហូត​ដោយ​ចេតនា​ពី​ជន​ស៊ីវិល​នូវ​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ការ​កាត់ទោស​ដោយ​យុត្តិធម៌​ និង​ទៀង​ទាត់​ ហើយ​នឹង​ការ​ឃុំ​ខ្លួន​ដោយ​ខុស​ច្បាប់។​ តែក្នុងបទ​សម្ភាសន៍​ជាមួយ​ VOA ​ផ្តាច់មុខ​ឆ្នាំថ្មីៗ​នេះ​ អ្នកស្រី​ អ៊ឹម ចែម ​បាន​បដិសេធ​ ហើយ​ថា​ បទចោទ​ប្រកាន់​របស់​តុលាការ​គឺជា​រឿង​មិន​ពិត​នោះ​ទេ ដែល​អ្នកស្រី​ថា​ គ្មាន​ហេតុផល​អ្វីដែល​តម្រូវឲ្យ​អ្នកស្រី​ទៅ​តតាំង​ជាមួយ​តុលាការ​ដែរ។

សាស្ត្រាចារ្យ​ច្បាប់​អាមេរិកាំង ​គឺលោក​ Peter Maguire​ ដែល​ជា​អ្នក​និពន្ធ​សៀវភៅ Facing Death ​in Cambodia ​ឬ ​ប្រឈម​មុខ​នឹង​ការ​ស្លាប់​នៅ​កម្ពុជា​ បាន​និយាយ​ថា លោក​នៅតែ​មិន​មាន​ជំនឿថា​ នឹង​មាន​ការកាត់​ទោស​បន្ថែម​ដោយសារ​ថា​នេះ​ជា​កិច្ច ព្រមព្រៀង​តាំងពី​ដំបូង​រវាង​កម្ពុជា​និង​អ.ស.ប​ ហើយ​លោក​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​បាន​ជំទាស់អំពី​រឿង​នេះ។

រូបឯកសារ៖ លោក Peter Maguire ជា​អ្នក​និពន្ធ និង​អ្នក​ជំនាញ​ខាង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​ក្រហម ឋិត​នៅ​ការិយាល័យ​វីអូអេ​ខ្មែរ​នៅ​រដ្ឋ​ធានី​វ៉ាស៊ីនតោន កាល​ពី​ថ្ងៃទី៦ ខែ​សីហា ឆ្នាំ២០១៥។ (ម៉ែន គឹមសេង/VOA Khmer)
រូបឯកសារ៖ លោក Peter Maguire ជា​អ្នក​និពន្ធ និង​អ្នក​ជំនាញ​ខាង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​ក្រហម ឋិត​នៅ​ការិយាល័យ​វីអូអេ​ខ្មែរ​នៅ​រដ្ឋ​ធានី​វ៉ាស៊ីនតោន កាល​ពី​ថ្ងៃទី៦ ខែ​សីហា ឆ្នាំ២០១៥។ (ម៉ែន គឹមសេង/VOA Khmer)

«បាទ ​នឹង​គ្មាន​ការ​កាត់​ទោស​អ្នកស្រី​ អ៊ឹម ចែម​ ទេ។​ លោក​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី ​ហ៊ុន សែន​បាន​បញ្ជាក់​ច្បាស់​ត្រឹមត្រូវ​ល្អ​ណាស់ ​មុនពេល​តុលាការ​នេះ​ចាប់​ផ្តើម​កាត់ទោស​ទៅ ទៀត​ថា​ នឹង​មាន​ការ​កម្រិត​វិសាលភាព​នៃ​ការ​កាត់ទោស​ និង​កំណត់​ទៅតាម​អ្វី ​ដែល​លោក ហ៊ុន សែន​ គិត​ថា​ជា​មេដឹកនាំ​ជាន់​ខ្ពស់​នៃរបប​ខ្មែរក្រហម។ ​នេះ​គឺជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ដើម្បី​ការ​ចុះចូល​របស់​ចលនា​ផ្តាច់ខ្លួន​ដឹកនាំ​ដោយ​អៀង សារី។​ ហេតុផល​សំខាន់​មួយ​ ដែល​មាន​ក្រុម​ខ្មែរ​ក្រហម​ចុះចូល​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល​គឺ​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ ហ៊ុន សែន ​បាន​ធានា​ដល់​ពួកគេ​ថា ​លោក​នឹង​មិន​ស្វែង​រក​ការ​កាត់​ទោស​ពួក​ខ្មែរក្រហម​ទេ‍»។

ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំមើល​បាន​និយាយ​ថា​ នីតិវិធី​តុលាការ​នឹង​អូស​បន្លាយ​ពេល​វែង​ឆ្ងាយ​តទៅ ទៀត​ គឺ​អាស្រ័យ​លើ​ការ​សម្រេច​របស់​សហចៅក្រម​ស៊ើបអង្កេត​ ហើយ​បើ​ខ្វែង​គំនិត គ្នា​ទៀត​សំណុំរឿង​អ្នកស្រី​ អ៊ឹម ចែម ​ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា​សំណុំ​រឿង​០០៤​ វគ្គ​១​នេះ នឹង​ឡើង​ដល់​អង្គបុរេ​ ដែល​មាន​ចៅក្រម​ខ្មែរ​គ្រប់គ្រង​មតិ​ភាគ​ច្រើន។ ​តែ​ទីបំផុត​ទោះជា​សហ​ចៅក្រម​ខ្មែរ​មិន​អាច​រារាំង​នីតិវិធី​បាន​មែន​ក្តី​ក្នុង​ការ​ដំណើរការ​ទៅ​មុខ ​តែ​ការ សហការ​រឿង​ការ​ចាប់ខ្លួន​ពី​ភាគី​កម្ពុជា​ និង​ការ​កោះ​ឲ្យ​មាន​ការ​ជំនុំ​ជម្រះ​ដោយ​ប្រធានអង្គ​ជំនុំជម្រះ​ដែល​ភាគី​កម្ពុជា​ជា​ប្រធាន​នោះ​ទំនង​ជា​មិនអាច​កោះ​និង​បើក​សវនាការបាន​ដែរ​ ក្រោយ​ពេល​ការ​ដេញដោល​ជា​ច្រើន​ខែ ឬ​ដល់​ជា​ច្រើនឆ្នាំ​ទៅមុខ​ទៀត​នោះ។

បញ្ហា​នេះ​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ការ​មិន​សប្បាយ​ចិត្ត​ពី​ភាគី​មួយ​ចំនួន​ ជាពិសេស​ជន​រងគ្រោះ។​ បើតាម​លោក​ ឡាត់ គី ​មន្ត្រី​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃ​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក​ ដែល​ឃ្លាំ​មើល​ដំណើរការ​កាត់ទោស​ខ្មែរ​ក្រហម​បាន​ប្រាប់ ​VOA ​ថា ​ជន​រងគ្រោះ​ក្នុង​របប​ខ្មែរក្រហម​ និង​ដើម​បណ្ដឹង​រដ្ឋប្បវេណី ​ចង់​បាន​ការ​កំណត់​វិសាល​ភាព​នៃ​ការ​នាំ​យក​ជន​ដែល​ត្រូវបាន​ចោទ​ប្រកាន់​មក​ផ្ដល់​ចម្លើយ​ដើម្បី​បញ្ជាក់​ការ​ពិត ​និង​ផ្ដល់​យុត្តិធម៌​ដល់​ជនរង​គ្រោះ​ចំនួន​ប្រមាណ​១,៧លាន​នាក់​ដែល​បាន​បាត់បង់​ជីវិត​នៅក្នុង​របប​នោះ។

«ពួកគាត់ ​ក៏ដូចជា​ខ្ញុំបាទ​ផ្ទាល់​ដែរ ​គឺយើង​ឯកភាព​ថា​ ស្នើសុំ​ឲ្យតុលាការ​នេះ​ធ្វើការ​នាជន​ទាំង​ឡាយណា ​ដែល​ស្ថិត​នៅក្នុង​ការទទួល​ខុសត្រូវ​ជាន់ខ្ពស់ ​ដើម្បី​មក​ប្រឈម មុខ​នៅ​ចំពោះ​តុលាការ។​ អញ្ចឹង​ទាំង​សំណុំរឿង​០៣​ក្ដី ​ទាំង​សំណុំ​រឿង​០៤ក្តី ​គួរតែជំរុញ​រឿង​ហ្នឹង​ឲ្យ​បាន​ធ្វើការ​ជំនុំជម្រះ​ ដើម្បី​ឲ្យ​ឆ្លើយតប​អ្វីដែល​ជនរង​គ្រោះ ​គាត់​ចង់បាន​យុត្តិធម៌​ផង​បាទ»។

លោក ​ឡាត់ គី ​ថ្លែង​បន្ថែម​ថា​ ទំនាស់​ក្នុងសង្គម​ដែល​នាំ​ទៅដល់​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូច​ស្ថិរភាព និង​សន្តិសុខ​ នឹង​មិន​អាច​កើត​មាន​ឡើង​នោះ​ទេ​ នៅពេល​ដែល​តុលាការ​ខ្មែរក្រហម បន្ត​ចាត់​ការ​សំណុំរឿង​០០៣ ​និង​សំណុំ​រឿង​០០៤​ ដោយសារ​តែ​ស្ថានភាព​នយោបាយ នៅ​កម្ពុជា ​និង​នៅក្នុង​តំបន់​មិន​បាន​ប្រឈម​នឹង​វិបត្តិ​ធ្ងន់ធ្ងរ។

ទោះជា​ធ្លាប់​ប្រឈម​មុខ​នឹង​ការ​ខ្វះខាត​ថវិកា​ដោយសារ​មាន​ការ​សង្ស័យ​រឿង​អំពើ​ពុក​រលួយ​ កាត់​ប្រាក់​ខែ​បុគ្គលិក ​សូកប៉ាន់​ដល់មន្ត្រី​តុលាការ​ខ្មែរក្រហម​ ហើយនឹង​មាន ការ​ជ្រៀតជ្រែក​ផ្នែក​នយោបាយ ​ដែល​បង្ក​ជា​ការ​ខកចិត្ត​ខ្លះ​ពី​ម្ចាស់​ជំនួយ​ ហើយ​បាន ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ការ​ខ្វះថវិកា​ក្តី ​តែ​ក្រុម​ប្រទេស​ផ្តល់​ជំនួយ ​និង​ជាមិត្ត​របស់​តុលាការ​ខ្មែរ ក្រហម​បាន​ផ្តល់​ជំនួយ​ដើម្បី​ទ្រទ្រង់​តុលាការ​ដែល​ត្រូវការ​ទឹក​ប្រាក់​ជាង៣០​ ឬ​៤០ លាន​ក្នុងមួយ​ឆ្នាំៗ​ដើម្បី​ទ្រទ្រង់​សាលាក្តី​កាត់ទោស​ខ្មែរក្រហម​នេះ។

រូបឯកសារ៖ លោក Phil Robertson នាយក​រង​ប្រចាំ​តំបន់​អាស៊ី​នៃ Human Rights Watch ក្នុង​ពេល​ផ្ដល់​បទ​សម្ភាស កាលពី​ខែ​កញ្ញា ជាមួយVOA នៅ​ទីក្រុង​បាងកក​នៃ​ប្រទេស​ថៃ។ (អូន ឆេងប៉រ/VOA)រូបឯកសារ៖ លោក Phil Robertson នាយក​រង​ប្រចាំ​តំបន់​អាស៊ី​នៃ Human Rights Watch ក្នុង​ពេល​ផ្ដល់​បទ​សម្ភាស កាលពី​ខែ​កញ្ញា ជាមួយVOA នៅ​ទីក្រុង​បាងកក​នៃ​ប្រទេស​ថៃ។ (អូន ឆេងប៉រ/VOA)


លោក ​Phil Robertson ​នៃ​អង្គការ ​Human​ Rights​ Watch ​បាន​ថ្លែង​ថា ក្រុម​ប្រទេស ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​សាលាក្តី​ដើម្បី​ស្វែងរក​យុត្តិធម៌​នោះ​គួរ​សួរ​សំណួរ​លំបាកៗ​ដល់ រដ្ឋាភិបាល​ថា ហេតុអ្វី​បានជា​បង្កើត​គោល​នយោបាយ​មិន​កាត់​ទោស​ដល់​ជន​ជាប់​ចោទ​នៃ​សំណុំ​រឿង​ដែល​ភាគី​អន្តរជាតិ​បាន​ចោទ​ប្រកាន់។

«លោក​អ្នក​ដឹងទេ​ មើល​ទៅ​ទំនង​ជា​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​កំពុង​ព្យាយាម​បំផ្លាញ​ការ​កាត់ ទោស​បន្ត​ក្នុង​តុលាការ​កាត់ទោស​ខ្មែរក្រហម។​ ខ្ញុំគិតថា​ ប្រទេស​ផ្តល់​ជំនួយ​ដែលគាំទ្រ​សាលាក្តី​នេះ​ត្រូវតែ​មាន​ក្តីបារម្ភ​ចំពោះ​រឿង​នេះ‍»។

សាស្ត្រាចារ្យ​ច្បាប់​អាមេរិកាំង​ លោក ​Peter Maguire ​បាន​ថ្លែង​ថា​ រដ្ឋាភិបាល​នឹង​មិន ខ្វល់ខ្វាយ​ពី​ប្រទេស​ណា​ផ្សេង​ក្រៅពី​ប្រទេស​ចិន ដែល​ជា​ប្រទេស​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់កម្ពុជាដ៏​ធំនោះ​ទេ។

«ប្រទេស​ផ្តល់​ជំនួយ​នឹង​បញ្ចេញ​សម្លេង​ជា​ធម្មតា​ ហើយ​ជប៉ុន​ជាដើម​នឹង​នៅតែ​សរសេរ​សែក ​គាំទ្រ​សាលាក្តី​ខ្មែរក្រហម​ជាធម្មតា។​ តែ​មាន​តែប្រទេស​ផ្តល់​ជំនួយតែ​មួយ​គត់​ដែល​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ហ៊ុន សែន​ ខ្វាយខ្វល់​នោះ​គឺ​ប្រទេស​ចិន។​ ហើយ ប្រទេស​ចិន​នឹង​កោត​សរសើរ​សេចក្តី​សម្រេច​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ ដែល​បញ្ឈប់ការ​កាត់​ទោស​នេះ​ មុន​ពេល​ដែល​មាន​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ជា​ផ្លូវការ​ចំពោះ​ជនជាប់ចោទបន្ថែម​ទៀត‍»។

ប្រទេស​ចិន​ដែល​ធ្លាប់​គាំទ្រ​របប​ខ្មែរក្រហម​ម្តងកាល​ពី​អតីត​កាល​ធ្លាប់​បាន​ប្រកាស​ថា ចិន​មិន​លូក​ដៃ​ចូល​ក្នុង​កិច្ចការ​ផ្ទៃក្នុង​របស់​កម្ពុជា​ទេ​ទាក់ទង​នឹងរឿង​ខ្មែរក្រហម​នេះ។

ក្រុម​អតីត​ទាហាន​ខ្មែរក្រហម​ដែល​រង​គ្រោះ​ដោយ​របប​ខ្មែរក្រហម​មួយ​ចំនួន​បាន​ទទូចឲ្យ​មាន​ការ​បញ្ឈប់​ការ​ជំនុំ​ជម្រះ​ទោស​ដែរ ​ហើយ​ជំទាស់​ទៅ​នឹង​ការ​ស្វែងរក​យុត្តិធម៌តាម​ច្បាប់​ដែល​បាន​កំណត់។​ ពួកគេ​រំលឹក​ពី​នយោបាយ​បង្រួបបង្រួម​ជាតិ​របស់ រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ​ហ៊ុន សែន​ ដែល​បាន​ចាប់ផ្តើម​ការ​ទទួល​ការចុះចូលនៃ​កង​ទ័ព​ខ្មែរ​ក្រហមដំបូង​កាលពី​២០​ឆ្នាំមុន​ដើម្បី​សន្តិភាព ​ហើយ​សន្យា​ថា​ មិន​យក​ទោសពៃរ៍​ដល់ក្រុម​ខ្មែរ​ក្រហម។

រូបឯកសារ៖ ជន​ជាប់​ចោទ ​ខៀវ​ សំផន​ និង​ នួន​ ជា​ ក្នុង​សាល​សវនាការ​មួយ​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៣។ (រូបថត​ផ្តល់​ឲ្យ​ដោយ Mark Peters/ECCC)
រូបឯកសារ៖ ជន​ជាប់​ចោទ ​ខៀវ​ សំផន​ និង​ នួន​ ជា​ ក្នុង​សាល​សវនាការ​មួយ​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៣។ (រូបថត​ផ្តល់​ឲ្យ​ដោយ Mark Peters/ECCC)


សាលាក្តី​ខ្មែរ​ក្រហម​នៅ​មាន​ជនជាប់​ចោទ​៤នាក់ ​ក្នុងសំណុំ​រឿង​០០៤ ​គឺ​អ្នកស្រី ​អ៊ឹម ចែម​ តា ទិត ​ឬ យឹម ទិត ​និង​តា អាន ​ឬ អាម អាន ​ដែល​ជា​កម្មាភិបាល​ខ្មែរ​ក្រហមថ្នាក់​កណ្តាល។ ​ដោយ​ឡែក​សំណុំ​រឿង០០៣ ​មាន​ជន​ជាប់ចោទម្នាក់​គឺ​លោក ​មាស មុត ដែល​ជា​អតីត​មេបញ្ជាការ​កងទ័ព​ជើងទឹក​ខ្មែរក្រហម។​ សាលាក្តី​នេះ​កំពុង​បន្ត​សំណុំ រឿង​០០២ ​វគ្គ២ទៀត​នា​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ទៅលើ​ជនជាប់​ចោទ​ ខៀវ សំផន​ និង​នួន ជា ​ដែល​ត្រូវដាក់​ទោស​មួយ​ជីវិត​ក្នុង​ពន្ធនាគារ​ពី​បទ​ជម្លៀស​ប្រជាជន​ដោយបង្ខំ​ និង​ការ​សម្លាប់​អ្នក​សាធារណរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​ទួលពោធិ៍ជ្រៃ​ ខេត្ត​ពោធិ៍សាត់​នោះ។

សាលាក្តី​ខ្មែរក្រហម​បាន​ចំណាយ​ទឹកប្រាក់​ប្រមាណ​២៧០លាន​ដុល្លារ​ហើយ​តាំង​ពីឆ្នាំ​២០០៦​មក​ តែ​កាត់​ទោស​ជនជាប់​ចោទ​តែបី​នាក់​ប៉ុណ្ណោះ​ឲ្យជាប់​គុកអស់​មួយ​ជីវិត គឺ​កាំង ហ្គេកអ៊ាវ ​ហៅឌុច ​ដែល​ជា​ប្រធាន​គុក​ទទួល​ស្លែង​ ស២១​ និង​មេដឹកនាំ​កំពូលៗ​ ពីររូប​ដែល​កំពុង​រស់រាន​មាន​ជីវិត​ គឺ នួន ជា ​បងធំ​ទី២​ និង ​ខៀវ​ សំផន ​ប្រមុខរដ្ឋ​ពី​បទ​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជា​ច្រើន​ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ជាង​១លាន៧សែន​នាក់​បាន​ស្លាប់​បាត់​បង់ជីវិត​ក្នុង​ចន្លោះ​ឆ្នាំ១៩៧៥​ ដល់​ឆ្នាំ​១៩៧៩៕

No comments: