រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​បរិស្ថាន​ថា​លែង​មាន​បញ្ហា​កើត​ចេញ​ពី​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​ទៀត​ហើយ

School of Vice: 

Of course, there are no more ELC related 'problems' since what had once been thick rain forests and jungles are now sparse woodlands or savannas! Yet, the ELCs and their long term political and social ramifications are the worst forms of blunder and betrayal possible under any national leadership.

No state in modern history has ever given away so much of what matters most to its population in return for next to nothing. What has Cambodia gained from all these vast land concessions so far? 

Why is a small country so generous with its limited natural assets and territory? Who can tell what's taking place inside a foreign-controlled ELC when state ministries can't even account for the missing millions in sands revenues? 

>>>

ដោយ ម៉ម មុនីរតន៍
2017-01-04


រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក សាយ សំអាល់ ផ្ដល់​បទសម្ភាសន៍​បន្ទាប់​ពី​ចូល​បំភ្លឺ​នៅ​រដ្ឋសភា ថ្ងៃ​ទី​៤ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០១៧។ RFA/Morm Moniroth
 RFA/Morm Moniroth



ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ​គេ​សង្កេត​ឃើញ​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​តែងតែ​តវ៉ា​មិន​ឈប់​ឈរ​ឡើយ ក្នុង​ចំណោម​នោះ ការ​តវ៉ា​ដែល​ផ្ដើម​ចេញ​ពី​ជម្លោះ​ដីធ្លី​តាម​រយៈ​គោល​នយោបាយ​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច បាន​លេចធ្លោ​ជាង​គេ​ក្នុង​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ។ បើ​ទោះ​ជា​បែប​ណា រដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ក្រសួង​បរិស្ថាន ដែល​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​អះអាង​ថា ជា​ឈាម​ថ្មី សន្យា​ថា បញ្ហា​ដែល​ផ្ដើម​ចេញ​ពី​ការ​ផ្ដល់​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ លែង​កើត​មាន​ត​ទៅ​ទៀត​ហើយ​ចាប់​ពី​ពេល​នេះ។



ប្រតិកម្ម​នឹង​ការ​អះអាង​ដូចនេះ​របស់​លោក សាយ សំអាល់ អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល​ផ្នែក​ដីធ្លី នៅ​តែ​រក​ឃើញ​ថា ជម្លោះ​ដីធ្លី​ក្រោម​រូបភាព​នៃ​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ នៅ​មិន​ទាន់​បាន​ដោះស្រាយ​បញ្ចប់​នៅ​ឡើយ​ទេ ហើយ​ជាពិសេស បញ្ហា​នេះ​កាន់​តែ​ជា​បន្ទុក​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​តាម​សហគមន៍​ដែល​មាន​ការ​អភិវឌ្ឍ ក្រោម​គោល​នយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​ការ​ផ្តល់​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ។

ការ​រិះគន់​របស់​មន្ត្រី​សម្របសម្រួល​គម្រោង​កំណែ​ទម្រង់​ដីធ្លី​របស់​មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា នៅ​ពេល​នេះ ធ្វើ​ឡើង​ភ្លាមៗ​ក្រោយ​ពី​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​បរិស្ថាន អះអាង​ថា បញ្ហា​ដែល​បង្ក​ឡើង​ដោយ​ការ​ផ្ដល់​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ លែង​មាន​ទៀត​ហើយ ឬ​មាន​ដែរ ប៉ុន្តែ​នៅ​សេសសល់​ដ៏​តិចតួច​ប៉ុណ្ណោះ។

ថ្លែង​ប្រាប់​អ្នក​កាសែត​នៅ​ក្រោយ​ចូល​ឆ្លើយ​បំភ្លឺ​នៅ​ចំពោះ​មុខ​គណៈកម្មការ​ទី​៣ នៃ​រដ្ឋសភា កាល​ពី​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​៤ មករា លោក សាយ សំអាល់ បញ្ជាក់​ថា រឿង​ចម្រូងចម្រាស​ដែល​បង្ក​ឡើង​ពី​ការ​ផ្ដល់​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ លែង​មាន​ត​ទៅ​ទៀត​ហើយ។ លោក​បន្ត​ថា អាច​នៅ​មាន​បញ្ហា​ខ្លះ​ដែរ ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែល​នៅ​សេសសល់​នោះ វា​លែង​ជា​ការ​គំរាម​កំហែង ឬ​ពុំ​មែន​ជា​អម្រែក និង​លែង​ជា​សម្ពាធ​ត​ទៅ​ទៀត​ហើយ។ លោក​បន្ត​ថា «យើង​បាន​បង្កើត​គណៈកម្មការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ដី​សម្បទាន គឺ​យើង​បាន​សម្អាត​អស់​ហើយ។ ឥឡូវ​នេះ​ការងារ​សំខាន់ គឺ​ការងារ​ផលិតកម្ម និង​ការងារ​ដាំ​ដុះ​អី​ហ្នឹង។ មាន​នៅ​សេសសល់​តិចតួច ដែល​យើង​ត្រូវ​ធ្វើ​ការ​បន្ត​រាល់​ថ្ងៃ​ហ្នឹង ប៉ុន្តែ​ជា​រួម យើង​បាន​ដោះ​អស់​ហើយ»។

ផ្ទុយ​ពី​ការ​លើក​ឡើង​នេះ អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល​ផ្នែក​ដីធ្លី​យល់​ឃើញ​ថា បញ្ហា​ដែល​បង្ក​ឡើង​ពី​ការ​ផ្ដល់​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ នៅ​តែ​ជា​ចំណោទ​ដែល​មិន​ទាន់​អាច​ដោះស្រាយ​ចេញ​នៅ​ឡើយ​ស្ទើរ​ទូទាំង​ប្រទេស។

ទាក់ទិន​រឿង​នេះ មន្ត្រី​សម្របសម្រួល​គម្រោង​កំណែ​ទម្រង់​ដីធ្លី​របស់​មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា លោក វណ្ណ សុផាត រិះគន់​ថា ការ​អះអាង​ដូចនេះ​របស់​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​បរិស្ថាន នៅ​មិន​ទាន់​អាច​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ទិដ្ឋភាព​ជាក់ស្ដែង​នៃ​ជម្លោះ​ដីធ្លី បង្ក​ឡើង​ពី​ការ​ផ្ដល់​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​វិនិយោគ​នោះ​នៅ​ឡើយ​ទេ។ មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល​រូប​នេះ​បន្ត​ថា ទីតាំង​មួយ​ចំនួន​នៅ​តាម​បណ្ដា​ខេត្ត​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ផ្ដល់​ដី​រួច​ហើយ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​វិនិយោគ​នោះ បាន​ផ្ដល់​ការ​ឈឺ​ចាប់​មិន​ចប់​នោះ​ឡើយ​រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ។ ដោយឡែក​អ្វី​ដែល​ជា​ការ​អះអាង​ថា​បាន​ដោះស្រាយ​បញ្ចប់​ហើយ​នោះ គឺ​គ្រាន់​តែ​រូបភាព​នយោបាយ​ប៉ុណ្ណោះ។ លោក​បន្ត​ថា «រឿង​ដោះស្រាយ​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ហ្នឹង តាម​ខ្ញុំ​ធ្វើ​ការ​កន្លង​មក​នេះ​មើល​ឃើញ​ថា គឺ​ឥត​មាន​ដោះស្រាយ​បញ្ចប់​ទេ ជាពិសេស​ដូចជា​នៅ​តាម​សហគមន៍​ព្រះវិហារ មណ្ឌលគិរី រតនគិរី និង​នៅ​ស្ទឹងត្រែង ដែល​ខ្ញុំ​ធ្វើ​ការ​កន្លង​មក ដូចជា​នៅ​កោះកុង ជាដើម។ ខ្ញុំ​ឃើញ​ថា​ឥត​មាន​ឃើញ​ដោះស្រាយ​អី​ផង​រាល់​ថ្ងៃ​នេះ»។

កាល​ពី​ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៦ លោក ហ៊ុន សែន ដើម្បី​បញ្ចៀស​ពី​ជំងឺ​មហា​រីក​ដែល​ព្យាបាល​មិន​ជា​ព្រោះ​តែ​ជម្លោះ​ដីធ្លី​នេះ បាន​ចេញ​សេចក្ដី​សម្រេច​មួយ ដោយ​ដក​ហូត​ដី​ជិត ១​លាន​ហិកតារ​មក​គ្រប់គ្រង​វិញ ក្នុង​ចំណោម​ដី​ជាង ២​លាន​ហិកតារ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ផ្ដល់​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​វិនិយោគ ក្រោម​គោល​នយោបាយ​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច។

មិន​យូរ​ប៉ុន្មាន ក្រោយ​ពី​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​សម្រេច​បែប​នេះ ទើប​នៅ​ដើម​ខែ​មីនា ឆ្នាំ​២០១៦ រដ្ឋាភិបាល​សម្រេច​និរាករណ៍​ដី​ដែល​បាន​ផ្ដល់​រួច​ហើយ ដោយ​បន្សល់​ទុក​ដី​ប្រមាណ ១​លាន ៩​ម៉ឺន​ហិកតារ​ប៉ុណ្ណោះ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​បន្ត​វិនិយោគ។ ក្រៅ​ពី​នេះ រដ្ឋាភិបាល​បាន​ចេញ​សម្រេច​មួយ​ជាន់​ទៀត ដោយ​បន្ថយ​ឆ្នាំ​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ពី ៩០​ឆ្នាំ​មក​នៅ​ត្រឹម ៥០​ឆ្នាំ​វិញ។

លោក ប៉ុល ហំម ប្រធាន​គណៈកម្មការ​ទី​៣ នៃ​រដ្ឋសភា​មក​ពី​ខាង​គណបក្ស​ប្រឆាំង ដែល​កោះ​ហៅ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​បរិស្ថាន មក​ឆ្លើយ​បំភ្លឺ​ផ្ទាល់​មាត់ ទទួល​ស្គាល់​ថា គណៈកម្មការ​របស់​រដ្ឋសភា​ពិត​ជា​ពុំ​មាន​សមត្ថភាព​គ្រប់គ្រាន់​ជុំវិញ​រឿង​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ​ទេ។ យ៉ាង​ណា លោក​យល់​ថា អ្វី​ដែល​លោក សាយ សំអាល់ បកស្រាយ​នេះ​អាច​ទទួល​យក​បាន​ខ្លះ។ លោក​បន្ត​ថា «បញ្ហា​ដី​សម្បទាន​នេះ​និយាយ​ឲ្យ​មែន​ទែន​ទៅ យើង​មិន​មាន​លទ្ធភាព​អី​នឹង​ទៅ​ស្រាវជ្រាវ​ឲ្យ​បាន​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ​ទេ។ ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែល​ឯកឧត្ដម​រដ្ឋមន្ត្រី​លោក​មាន​ប្រសាសន៍​នេះ គឺ​មាន​លក្ខណៈ​សមរម្យ​ច្រើន»។

របាយការណ៍​របស់​អង្គការ​ក្រុម​ការងារ​ពិសេស​សិទ្ធិ​លំនៅឋាន រក​ឃើញ​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​ប្រមាណ ៧០​ម៉ឺន​នាក់​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស កំពុង​រងគ្រោះ​ដោយ​ការ​បណ្ដេញ​ចេញ​ក្នុង​ជម្លោះ​ដីធ្លី​នេះ។ វិវាទ​ដីធ្លី​ជា​រួម សង្គម​ស៊ីវិល​មើល​ឃើញ​ថា គឺ​បង្ក​ឡើង​ពី​ក្រុមហ៊ុន​ពីរ​ដែល​នាំ​មុខ​គេ គឺ​ក្រុមហ៊ុន​វៀតណាម និង​ក្រុមហ៊ុន​ចិន។

លោក សៀ ភារម្យ នាយក​លេខាធិការដ្ឋាន​នៃ​ក្រុម​ការងារ​ពិសេស​សិទ្ធិ​លំនៅឋាន ធ្លាប់​អះអាង​ថា ជម្លោះ​ដីធ្លី​នេះ​មិន​ថមថយ​នោះ​ទេ ហើយ​និន្នាការ​នេះ​នឹង​នៅ​តែ​ជា​ការ​គំរាម​កំហែង​នៅ​ឡើយ ដរាប​ណា​អ្នក​វិនិយោគ​ដែល​មក​ពី​ប្រទេស​កុម្មុយនិស្ត​ទាំងនេះ មិន​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជា​មូលដ្ឋាន​នោះ៕