ដោយ មួង ណារ៉េត
2020-05-14
rfa
អ្នកសង្ស័យប្រើប្រាស់ និងអ្នកចែកចាយគ្រឿងញៀន ជាង ៣០០នាក់ ដែលអាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញឃាត់ខ្លួន នៅមជ្ឈមណ្ឌលក្លឹបកម្សាន្ត រ៉ក់ (Rock៌) ម្ដុំបឹងត្របែក រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីរាត្រីថ្ងៃទី២២ ចូល ២៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩។
រូបថត៖ អគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ
អង្គការអន្តរជាតិមួយរកឃើញថា យុទ្ធនាការប្រឆាំងគ្រឿងញៀននៅកម្ពុជា ដែលធ្វើតាំងពីដើមឆ្នាំ២០១៧ មកនោះ មិនត្រឹមតែគ្មានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ គឺថែមទាំងកើនការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងអំពើពុករលួយ កាន់តែខ្លាំងក្លាថែមទៀតផង។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) រកឃើញថា បញ្ហាធំៗនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ដែលកើតមានពេញបន្ទុកក្នុងយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន រយៈពេលបីឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គឺមានរហូតដល់អំពើទារុណកម្ម បញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពនៃអ្នកជាប់ឃុំ ដោយសារការចាប់ញាត់អ្នកជាប់ឃុំបន្ថែម ទៅក្នុងពន្ធនាគារដែលលើសចំណុះស្រាប់ ហានិភ័យនៃចម្លងជំងឺកូវីដ-១៩ ក្នុងចំណោមអ្នកជាប់ឃុំ ដោយសារមិនអាចអនុវត្តគោលការណ៍ស្នាក់នៅឃ្លាតគ្នាបាន និងអំពើអមនុស្សធម៌ និងអយុត្តិធម៌ផ្សេងទៀត។
នាយកប្រចាំតំបន់នៃអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិលោក នីកូឡាស់ ប៊ីឃ្វែលីន (Nicholas Bequelin) ហៅវិធីប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ដែលរបបក្រុងភ្នំពេញអនុវត្តនេះ គឺជាមហន្តរាយមួយ ដែលបង្កើតឱ្យមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាប្រព័ន្ធ និងបង្កើតឱកាសឱ្យមន្ត្រីប្រាក់ខែតិច និងមន្ត្រីខិលខូច ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌សង្គម។
របាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតកម្រាស់ ៧៨ ទំព័រ ដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែឧសភា ផ្ដោតលើចំណាត់ការរបស់របបក្រុងភ្នំពេញ ដែលចាប់ផ្ដើមយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿង កាលពីដើមឆ្នាំ ២០១៧។ ក្នុងយុទ្ធនាការនេះ អ្នកប្រើប្រាស់ និងជួញដូរគ្រឿងញៀន ត្រូវបានអាជ្ញាធរសម្រុកចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារ និងបញ្ជូនទៅមណ្ឌលបន្សាបគ្រឿងញៀន។
បើតាមរបាយការណ៍ដដែលនេះ គឺអ្នកដែលជាប់ឃុំ រងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការធ្វើបាបច្រើនទម្រង់។ មានករណីជាច្រើន ដែលអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ រកឃើញថា អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ប្រមាញ់អ្នកដែលក្រ ទន់ខ្សោយ និងងាយរងគ្រោះ ដោយចាប់ខ្លួនពួកគាត់តាមទំនើងចិត្ត និងធ្វើទារុណកម្ម និងធ្វើបាបជាប្រចាំ។ ចំណែកអ្នកគ្មានប្រាក់សូក ដើម្បីបានរួចខ្លួន ត្រូវគេបញ្ជូនទៅដាក់ឃុំខ្លួនក្នុងគុកចង្អៀត និងមន្ទីរដែលគេហៅថាមណ្ឌលបន្សាបគ្រឿងញៀននោះ។
មានជនរងគ្រោះ ដែលរងអំពើហិង្សា និងភាពអយុត្តិធម៌ជាច្រើន ត្រូវបានអង្គការនេះសម្ភាស ដើម្បីរៀបរាប់អំពីស្ថានភាពពួកគាត់ នៅពេលត្រូវសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន និងធ្វើបាប។ ស្រីនាង អាយុ ៣០ ឆ្នាំ នៅភ្នំពេញ ថាគេធ្វើទារុណកម្មនាង ក្រោយចាប់ខ្លួនតាមអំពើចិត្ត ពេលសមត្ថកិច្ចចុះបង្ក្រាបគ្រឿងញៀននៅភ្នំពេញ។ នាងថា សមត្ថកិច្ចគំរាមឱ្យនាងសារភាព បើមិនព្រម ពួកគេនឹងឆក់នាង ដោយឧបករណ៍ឆក់។ ចំណែកឯយុវជនវុទ្ធី អាយុ ១៤ឆ្នាំ ពេលគេចាប់ខ្លួនគាត់ ប្រាប់ថា ប៉ូលិសជាច្រើននាក់ នាំគ្នាវាយដំគាត់។ គាត់ថាប៉ូលិសមិនបានពន្យល់ពីនីតិវិធីចាប់ខ្លួន ឬសិទ្ធិមានមេធាវីការពារនោះទេ។
របាយការណ៍នេះបន្តទៀតថា ការសម្រុកចាប់មនុស្សទាំងអំពើចិត្តទាំងនេះ ធ្វើឱ្យចំនួនអ្នកជាប់ឃុំកើនឡើងយ៉ាងគំហុក។ គិតត្រឹមខែ មីនា ឆ្នាំ ២០២០ ចំនួនអ្នកជាប់ឃុំនៅទូទាំងប្រទេសកើនឡើង ៧៨ ភាគរយ ដោយមានអ្នកជាប់ឃុំសរុបជិត ៤ ម៉ឺននាក់ (៣៨,៩៩០)។ ចំនួននេះ គឺលើសចំណុះពន្ធនាគាររហូតដល់ទៅជិត ៥ដង។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស នៃអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិឯណោះវិញ ក៏មើលឃើញអំពីភាពមិនប្រក្រតីច្រើនដែរ ជុំវិញយុទ្ធនាការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀននេះ។ អ្នកនាំពាក្យសមាគមអាដហុក (Adhoc) លោក ស៊ឹង សែនករុណ វាយតម្លៃថា យុទ្ធនាការនេះ ទំនងជាមិនសូវមានប្រសិទ្ធភាពមែន ព្រោះមនុស្សដែលត្រូវសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន មិនស្បើយសោះ៖ «យើងមើលឃើញនោះ គឺការបង្ក្រាបនិងការចាប់បានគ្រឿងញៀននេះ កាន់តែមានទ្រង់ទ្រាយធំទៅទៀត មានទៅដល់ ១០ ឬ ២០ គីឡូឯណោះ។ បើយើងប្រៀបធៀបពីមុនៗមក គឺមិនមានទំហំធំច្រើនបែបហ្នឹងទេ។ នេះសបញ្ជាក់ថា យុទ្ធនាការប្រឆាំងគ្រឿងញៀនធ្វើតាំងពីឆ្នាំ ២០១៧ មកទល់បច្ចុប្បន្នហ្នឹង គឺគ្មានប្រសិទ្ធភាពអ្វីនោះទេ»។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ ថា អង្គការរបស់លោក ក៏ធ្លាប់បានទទួលបណ្ដឹងពីជនរងគ្រោះ នៅមណ្ឌលបន្សាបគ្រឿងញៀន ដែលថាពួកគាត់រងការធ្វើទារុណកម្មរហូតមានជំងឺបាក់ស្បាត ខ្លាចមណ្ឌលនោះថែមទៀតផង។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា បន្ថែមទៀតថា ការអនុវត្តស្តង់ដារពីរ ក្នុងយុទ្ធនាការបង្ក្រាបគ្រឿង ក៏ជាបញ្ហាធំមួយ ដែលបង្កើតឱ្យមានភាពអយុត្តិធម៌សង្គម។ លោកយោងទៅលើករណី នៃការអនុវត្តមិនស្មើភាពគ្នារវាងអ្នកក្រីក្រ និងទន់ខ្សោយ និងអ្នកមានទ្រព្យ និងមានអំណាច ដូចជាករណីឧកញ៉ា គិត ធាង ជាដើម៖ «ការអនុវត្តច្បាប់ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើង លើបញ្ហាគ្រឿងញៀន មានការអនុវត្តដោយស្តង់ដារពីរ។ អ្នកទន់ខ្សោយនិងក្រីក្រ ទទួលរងការអនុវត្តច្បាប់នេះ។ អ្នកមានឥទ្ធិពល មានលុយ ឬអំណាច តែងតែរួចផុតពីការដាក់ទោស ឬទណ្ឌកម្មផ្សេងៗតាមផ្លូវច្បាប់ហ្នឹង»។
ទោះជានេះក្តី មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ថាយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនកន្លងមកនេះ មានប្រសិទ្ធភាព និងអនុវត្តត្រឹមត្រូវតាមនីតិវិធីច្បាប់ ដោយគ្មានករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស អំពើទារុណកម្ម និងអំពើពុករលួយ ដូចការរកឃើញរបស់អង្គការអន្តរជាតិនេះនោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ និងជាអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់របបក្រុងភ្នំពេញ លោក ជិន ម៉ាលីន ថាយុទ្ធនាការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនទាំងបួនដំណាក់កាលកន្លងមកនេះ ទទួលបានការស្វាគមន៍ ទើបយុទ្ធនាការនេះនៅតែបន្តដូច្នេះ។ លោកអះអាង ថារដ្ឋាភិបាលស្វាគមន៍ កិច្ចសហការពីបណ្ដាអង្គការសង្គមស៊ីវិល ឬអ្នកទាំងឡាយណា ដែលអះអាងថា មានភស្តុតាងអំពីភាពមិនប្រក្រតីណាមួយ ឱ្យធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ៖ «ដូច្នេះបើសិនមានការរកឃើញ ឬបើមានរបាយការណ៍ណាមួយបង្ហាញថា ក្នុងការអនុវត្តយុទ្ធនាការ មន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ បានប្រព្រឹត្តល្មើសទៅនឹងច្បាប់ ដូចជាមានអំពើពុករលួយ មានការប្រើប្រាស់អំណាចខុសនីតិវិធីច្បាប់ សូមឱ្យមានការសហការ និងផ្ដល់ព័ត៌មាន ក៏ដូចជាភស្តុតាងឱ្យបានជាក់លាក់ ដើម្បីយើងមានវិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ ជាជាងការលើកឡើង ដោយមិនមានមូលដ្ឋាន ដោយមិនមានភស្តុតាង ក្នុងចេតនាមួយបន្តុះបង្អាប់ និងធ្វើការចោទប្រកាន់ នោះយើងមិនអាចធ្វើការដោះស្រាយបានយ៉ាងម៉េចដែរ»។
ទោះជាលោក ជិន ម៉ាលីន អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលមានចិត្តទូលាយ បើកចំហយ៉ាងនេះក្តី កន្លងមករដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កម្រទទួលស្គាល់ ឬទទួលយករបាយការណ៍របស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ទាំងអង្កការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ ដែលរកឃើញភស្តុតាងជាច្រើន អំពីអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស អំពើទារុណកម្ម និងអំពើពុករលួយក្នុងជួរមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនោះទេ។
បើទោះបីជារបបក្រុងភ្នំពេញ ទទួលឬមិនទទួលយកការរកឃើញនេះ ក៏អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ ផ្ដល់ជាអនុសាសន៍ដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ថាបទពិសោធន៍នៃអំពើហិង្សា និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ក្នុងយុទ្ធនាការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀន ទាំងនៅកម្ពុជា និងទីណាក៏ដោយនៅលើពិភពលោក គឺគ្មានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ មានតែវិធីសាស្ត្រ ដែលបញ្ឈប់អំពើហិង្សា បញ្ឈប់ការចាប់មនុស្សតាមអំពើចិត្ត និងអំពើពុករលួយ ហើយងាកមករកគោលនយោបាយថ្មីដែលមានភាពទន់ភ្លន់ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្សតែប៉ុណ្ណោះ ទើបយុទ្ធនាការនេះទទួលបានជោគជ័យ៕
No comments:
Post a Comment