Thursday, 4 February 2021

អ្នកច្បាប់​ថា​ ​ការ​ជំនុំ​ជម្រះ​ក្ដី​ដោយ​គ្មាន​វត្តមាន​ជនជាប់ចោទ​ ​គឺជា​ការ​បំពាន​គោលការណ៍​ច្បាប់


ដោយ​ មួង ណារ៉េត
2021-02-03
អ្នកច្បាប់​ថា​ ​ការ​ជំនុំ​ជម្រះ​ក្ដី​ដោយ​គ្មាន​វត្តមាន​ជនជាប់ចោទ​ ​គឺជា​ការ​បំពាន​គោលការណ៍​ច្បាប់ 

អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអ្នកស្រី មូរ សុខហួរ នៅព្រលានយន្តហោះនៅសហរដ្ឋអាមេរិក នៅថ្ងៃទី ១៥ ខែ មករា ឆ្នាំ ២០២១
រូបភាពពីទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ


អ្នកច្បាប់​ថា​ ​ការ​ជំនុំជម្រះ​ក្ដី​ដោយ​គ្មាន​វត្ត​មាន​​របស់​ជន​ជាប់​ចោទ​ ដើម្បីឲ្យ​ពួកគាត់​​បាន​ចូលខ្លួន​មក​តតាំង​ក្តី​ ​នៅ​ក្នុង​នីតិវិធី​សវនាការ​ចំពោះមុខ​នោះ​ ​គឺជា​ការ​បំពាន​ ​ទាំង​គោលការណ៍​ច្បាប់​ជាតិ​ ​និង​អន្តរជាតិ​។​ ​ការ​លើកឡើង​នេះ​ ​ធ្វើឡើង​ក្រោយ​អាជ្ញាធរ​របប​ក្រុងភ្នំពេញ​ ​និង​តុលាការ​ផង​ ​ខក​ខានមិនបាន​ជួយ​សម្រួល​ ​ឲ្យ​ជនជាប់ចោទ​ ​ដែល​មានបំណង​ចូលរួម​សវនាការ​ ​បាន​ទៅ​ចូលរួម​សវនាការ​ ​ដែល​កាត់ក្តី​ពួកគាត់​។

ទាំង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា​ ​ដែល​ជា​ច្បាប់​កំពូល​របស់​ជាតិ​ ​ត្រង់​មាត្រា​ ​៣​៨​ ​និង​លិខិ​តុប​ករ​ណ៍​អន្តរជាតិ​ ​ដែល​ប្រទេស​កម្ពុជា​ទទួលស្គាល់​ ​និង​មាន​កាតព្វកិច្ច​អនុវត្ត​តាម​ផង​នោះ​ ​គឺ​សុទ្ធតែ​មាន​ចែង​ច្បាស់​អំពី​សិទ្ធិ​ការពារ​ខ្លួន​តាមផ្លូវ​តុលាការ​។​


មាត្រា​ ​៣​៨​ ​នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា​ ​ចែង​ថា​ជនជាប់ចោទ​ណា​ក៏ដោយ​ ​ត្រូវ​ចាត់ទុកជា​មនុស្ស​ឥត​ទោស​ ​ដរាបណា​តុលាការ​ ​មិនទាន់​កាត់ទោស​ជា​ស្ថា​ប​ពរ​ ​និង​មាត្រា​ ​១​៤​(​៣​)(​ឃ​) ​នៃ​ក​ត្តិ​កា​រសញ្ញា​អន្តរជាតិ​ស្ដីពី​សិទ្ធិពលរដ្ឋ​ ​និង​សិទ្ធិ​នយោបាយ​ ​ចែង​ថា​ ​ជន​គ្រប់រូប​ត្រូវ​មាន​សិទ្ធិ​ស្មើគ្នា​នៅចំពោះមុខ​ច្បាប់​ ​និង​ត្រូវ​ជំនុំ​ជម្រះ​ដោយមាន​វត្ត​របស់​ខ្លួន​ ​ដែល​ជា​ជនជាប់ចោទ​។​

អ្នកច្បាប់​យល់ឃើញ​ថា​ ​នៅ​ក្នុង​នីតិវិធី​ព្រហ្មទណ្ឌ​ ​គឺជា​ការចាំបាច់​ណាស់​ ​ដែល​ត្រូវតែ​មាន​វត្តមាន​ជនជាប់ចោទ​។​ ​មេធាវី​មកពី​ការិយាល័យ​មេធាវី​ ​Right​s & ​Business​ ​លោក​ ​សេក​ សោភណ្ឌ ​ថា​វត្តមាន​របស់​ជនជាប់ចោទ​ ​ក្នុង​សវនាការ​មាន​ភាព​ចាំបាច់​លើស​ពី​ការណ៍​ដែល​គ្រាន់តែ​អនុវត្ត​សិទ្ធិ​ទៅទៀត​ <<​វត្តមាន​របស់​ជនជាប់ចោទ​ ​ឬ​ជន​សង្ស័យ​ហ្នឹង​ ​សំខាន់​ណាស់​នៅ​ក្នុង​នីតិវិធី​ព្រហ្មទណ្ឌ​ ​បើ​អត់​គាត់​មិន​ដឹង​កាត់​ធ្វើ​ម៉េច​ទេ​ ​ព្រោះ​កាត់​ដោយ​គ្មាន​ការ​តតាំង​ភ័ស្តតាង​ ​កាត់​ដោយ​គ្មាន​បញ្ជាក់​ថា​រឿង​ហ្នឹង​ពិត​ឬ​ពិត​ ​ដូច​អ្វី​ដែលគេ​បាន​ចោទ​នោះ​។​ ​អ្នក​ចោទប្រកាន់​ ​គឺ​តំណាង​អយ្យការ​ ​គាត់​តំណាង​ឲ្យ​រដ្ឋ​ ​គាត់​ម្ចាស់​រឿង​គាត់​ចោទ​ជនជាប់ចោទ​ហ្នឹង​ ​ក្រោយ​ពី​គាត់​រក​ឃើញ​ថា​អំពើ​ហ្នឹង​វា​ហួសពី​វិមតិសង្ស័យ​ ​បាន​គាត់​ចោទ​។​ ​ដូច្នេះ​ការ​តតាំង​ចំពោះ​បទ​ចោទ​ហ្នឹង​ដោយមាន​វត្តមាន​ជនជាប់ចោទ​ហ្នឹង​ ​ជា​កាតព្វកិច្ច​ទៀត​>>​។​

កន្លងមក​ ​មាន​ករណី​ច្រើន​ណាស់​ ​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ជនជាប់ចោទ​ជាសកម្ម​ជន​ ​និង​ម​ន្រ្តី​បក្ស​ប្រឆាំង​ ​ដែល​តាម​បញ្ជា​របស់​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​សែន​ ​តុលាការ​ចេញដីកា​បង្ខំឲ្យ​ចាប់ខ្លួន​ភ្លាម​ៗ​ ​រួច​យកទៅ​ឃុំ​ខ្លួន​បណ្តោះអាសន្ន​ ​ទោះ​ករណី​ខ្លះ​ ​ឃុំ​ខ្លួន​បណ្ដោះអាសន្ន​លើស​នីតិវិធី​ ​ក៏​មិនព្រម​ដោះលែង​ ​ដោយ​តុលាការ​អះអាង​ថា​ ​ធ្វើ​នេះ​ដើម្បី​ធានា​ ​ថា​ជនជាប់ចោទ​ ​នឹង​មាន​វត្តមាន​នៅ​ក្នុង​សវនាការ​។

ប៉ុន្តែ​ ​ការ​អនុវត្ត​របស់​តុលាការ​កម្ពុជា​ ​ហាក់​មាន​ស្ដង់​ដា​ពីរ​ ​ក្នុង​ករណី​ម​ន្រ្តី​ជាន់ខ្ពស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​។​ ​សិទ្ធិ​របស់​ជនជាប់ចោទ​ ​ដែល​ជាម​ន្រ្តី​ជាន់ខ្ពស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ ​រួម​មាន​ទាំង​អនុប្រធាន​គណបក្ស​នេះ​ ​មាន​ជាអាទិ៍​អ្នកស្រី​ ​មូរ​ ​សុខ​ហួរ​ ​ផង​ ​បែរជា​រង​ការ​រំលោភបំពាន​ ​ដោយ​មិន​អនុញ្ញាត​ ឱ្យ​ពួកគាត់​ចូល​មក​បង្ហាញខ្លួន​ ​នៅចំពោះមុខ​តុលាការ​។​

អ្នកស្រី​ ​មូរ​ ​សុខ​ហួរ​ ​ថា​ដើម្បី​បង្ហាញ​ឆន្ទៈ​ ​និង​បំណង​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​សិទ្ធិ​ ​និង​កាតព្វកិច្ច​របស់​ខ្លួន​ ​ក្នុង​សវនាការ​ ​អ្នកស្រី​បាន​ស្នើ​តាមរយៈ​មេធាវី​របស់​អ្នកស្រី​ ​ទៅ​ជូន​ក្រុមប្រឹក្សា​ជំនុំ​ជម្រះ​ ​អំពី​បំណង​ ​និង​សុំ​អន្តរាគមន៍​ ​ឲ្យ​គាត់​បាន​ទៅ​បង្ហាញខ្លួន​នៅ​តុលាការ​ <<​យើងខ្ញុំ​ជា​ជនជាប់ចោទ​ ​បាន​សូម​ស្នើ​តាមរយៈ​មេធាវី​យើងខ្ញុំ​ ​គឺ​លោក​ ​សំ​ សុ​គង់​ ​សូមឲ្យ​លោក​ចៅក្រម​សរសេរ​លិខិត​ ​ឬមួយ​ក៏​បញ្ជា​ទៅ​ឲ្យ​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ​ ​ដែល​ត្រូវ​ផ្តល់​ទិដ្ឋាការ​ ​ព្រមទាំង​ផ្តល់​នូវ​លិខិតឆ្លងដែន​ឲ្យ​យើងខ្ញុំ​នោះ​ ​ឲ្យ​អនុវត្ត​ទៅតាម​សេចក្ដី​សម្រេច​របស់​តុលាការ​ ​ដើម្បីឲ្យ​យើងខ្ញុំ​ ​ជា​ជនជាប់ចោទ​ ​មាន​វត្តមាន​ ​នៅ​ពេល​ធ្វើ​សវនាការ​>>​។​

ជុំវិញ​សារ​របស់​ជនជាប់ចោទ​ ​ដែល​ស្នើ​ទៅ​ចៅក្រម​ឲ្យ​ជួយ​អន្តរាគមន៍​ ​ដើម្បីឲ្យ​ខ្លួន​បាន​បង្ហាញខ្លួន​នៅ​ក្នុង​ការ​តុលាការ​បែប​នេះ​ ​លោក​មេធាវី​ ​សេក​ ​សោភណ្ឌ​ ​យល់ថា​ ​បើ​តាម​គោលការណ៍​ច្បាប់​ត្រឹមត្រូវ​ ​គឺ​វា​មាន​ឥទ្ធិពល​ធ្វើឲ្យ​ចៅក្រម​សម្រេច​ដោយ​ឈ​រលើ​គោលការណ៍​សិទ្ធិ​ ​និង​ប្រយោជន៍​យុត្តិធម៌​ <<​បើ​ក្នុង​ករណី​ដែល​ចៅក្រម​ ​ដឹង​ថា​ជនជាប់ចោទ​មាន​ចេតនា​ចង់​ចូល​សវនាការ​ដោយ​ផ្ទាល់​ហើយ​ ​ចៅក្រម​ហ្នឹង​មាន​កាតព្វកិច្ច​ហើយ​ ​ក៏​គាត់​ត្រូវតែ​ធ្វើ​គ្រប់​មធ្យោបាយ​ដើម្បីឲ្យ​ជនជាប់ចោទ​ហ្នឹង​មក​អះអាង​ ​មក​តតាំង​ចំពោះ​ការចោទប្រកាន់​ហ្នឹង​ ​ព្រោះ​នៅតែ​ជា​ជនជាប់ចោទ​នៅឡើយ​ទេ​។​ ​ដូច្នេះ​ ​នៅពេលដែល​គេ​មាន​ចេតនា​ចង់​មក​បែប​នេះ​ ​ហើយ​ចៅក្រម​ដឹង​ ​ហ្នឹង​ក្នុង​ករណី​ដែល​ចៅក្រម​ដឹង​ ​ព្រោះ​ចៅក្រម​ត្រូវ​ស្ដាប់​ទាំង​សង្ខាង​ ​ស្ដាប់​ទាំង​កា​រដាក់​បន្ទុក​ ​និង​ដោះបន្ទុក​ ​ហើយ​ពិចារណា​ទាំងពីរ​>>​។​

រហូត​មកដល់ពេលនេះ​ ​ក៏​គ្មាន​សេចក្តីរាយការណ៍​ណាមួយ​ ​អំពី​ចំណាត់​ការ​របស់​តុលាការ​ ​ជុំវិញ​ការ​សម្រួល​ឲ្យ​ម​ន្រ្តី​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ ​ដែល​ជាប់ចោទ​ទាំងនោះ​ ​បាន​ត្រឡប់ទៅ​កម្ពុជា​ ​ដើម្បី​តតាំង​ក្ដី​នៅ​ក្នុង​តុលាការ​នោះ​ដែរ​។​

អាស៊ី​សេរី​មិនទាន់​អាច​សុំ​ការ​បំភ្លឺ​រឿង​នេះ​ ​ពី​អ្នកនាំពាក្យ​សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​គឺ​លោក​ ​អ៊ី​ រិន្ទ ​បាន​នៅឡើយ​ទេ​។

ទោះ​ជា​យ៉ា​នេះ​ក្ដី​ ​បំណង​មានវត្តមានក្នុង​សវនាការ​ ​របស់​ជនជាប់ចោទ​នេះ​ ​ត្រូវ​បាន​រារាំង​ដោយសារតែ​របប​ក្រុងភ្នំពេញ​ ​មិន​ចេញទិដ្ឋាការ​ (​ឬ​វី​សា​) ​ឲ្យ​អ្នកស្រី​ ​មូរ​ ​សុខ​ហួរ​ ​និង​ម​ន្រ្តី​ឯទៀត​។​ ​ជា​លទ្ធផល​ ​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍ស៊ីវិល​និង​ឯកជន​ ​ក៏​មិន​ហ៊ាន​ឲ្យ​អ្នកស្រី​ ​និង​ម​ន្រ្តី​ឯទៀត​ ​ឡើង​យន្តហោះ​ទៅ​កម្ពុជា​ដែរ​ ​ដោយសារ​មូលហេតុ​របប​ក្រុងភ្នំពេញ​ ​មិន​ចេញ​វី​សា​ឲ្យ​នេះ​។​

ក្រោយ​គ្មាន​ការ​ឆ្លើយតប​ ​ពី​ខាង​ចៅក្រម​ជំនុំ​ជម្រះ​ ​អ្នកស្រី​ ​មូរ​ ​សុខ​ហួរ​ ​ថា​អ្នកស្រី​បាន​ស្វះស្វែង​រក​អន្តរាគមន៍​ពី​ស្ថាប័ន​នៅ​លើ​អង្គ​ចៅក្រម​នេះ​ទៀត​ ​ដែល​ឃ្លាំមើល​ពីលើ​តុលាការ​ ​នោះ​គឺ​ព្រះ​ប្រធាន​នៃ​ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សា​នៃ​អង្គ​ចៅក្រម​។​ ​អ្នកស្រី​បាន​សរសេរ​លិខិត​ ​ទូល​ថ្វាយព្រះ​ករុណា​ ​ព្រះបាទ​សម្តេច​ព្រះ​បរមនាថ​ ​នរោត្តម​ ​សី​ហ​មុនី​ <<​លិខិត​ខ្ញុំ​ផ្ញើ​ថ្វាយ​ទៅ​ព្រះ​ប្រធាន​នៃ​ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា​នៃ​អង្គ​ចៅក្រម​ ​ដើម្បីឲ្យ​ព្រះមហាក្សត្រ​ ​ឲ្យ​ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សា​នៃ​អង្គ​ចៅក្រម​នេះ​ ​ដែល​ជា​អ្នកធានា​ឲ្យ​មាន​ឯករាជ្យ​ភាព​នៃ​តុលាការ​ ​មើល​នូវ​ការប្រព្រឹត្តិ​ទៅ​នៃ​សវនាការ​នោះ​ ​បញ្ជា​ទៅ​ឲ្យ​ចៅក្រម​ ​ដើម្បីឲ្យ​យើងខ្ញុំ​ ​បាន​ទទួល​បាន​នូវ​សិទ្ធិ​ចូលរួម​នៅ​ក្នុង​សវនាការ​ ​នៃ​ករណី​យើងខ្ញុំ​>>​។​

ប៉ុន្តែ​ ​លិខិត​ថ្វាយ​ទៅ​អង្គ​ព្រះមហាក្សត្រ​ ​ក៏​មិន​ទទួល​បានការ​ឆ្លើយតប​ ​ឬ​អន្តរាគមន៍​ណាមួយ​នោះ​ដែរ​។​ ​ឧត្ដម​ទីប្រឹក្សា​ផ្ទាល់​នៃ​ព្រះមហាក្សត្រ​ ​លោក​ ​សឺ​ន​ ​ស៊ូ​ប៊ែរ្តិ៍ ​ធ្លាប់​ប្រាប់​អាស៊ី​សេរី​ ​ថា​ព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះ​បរមនាថ​ ​នរោត្ដម​ ​សី​ហ​មុនី​ ​កុំថាឡើយ​កិច្ច​ការដោះស្រាយបញ្ហា​ជាតិ​ធំ​ៗ​ ​សូម្បីតែ​សេរីភាព​ ​ក្នុង​ការ​បំពេញ​ព្រះ​រាជកិច្ច​ ​ដូចជា​ ​គ្រាន់តែ​ចុះ​សួរសុខទុក្ខ​ប្រជា​រា​ស្រ្ត​នៅកន្លែង​ណា​ ​ទៅតាម​ការ​សព្វព្រះរាជហឫទ័យ​របស់​ព្រះអង្គ​ ​ក៏​ទ្រង់​មិន​អាច​ធ្វើ​បាន​ផង​។​ ​លោក​ថា​ ​ព្រះមហាក្សត្រ​សព្វថ្ងៃ​ ​ដូច​ជាប់ឃុំ​នៅ​ក្នុង​ព្រះបរមរាជវាំង​។​

ការយល់​ឃើញ​បែប​នេះ​ ​គឺ​ស្របគ្នា​ទៅ​នឹង​ជំហរ​របស់​ប្រធាន​ស្ដីទី​នៃ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ ​គឺ​លោក​ ​សម​ ​រ​ង្ស៊ី ​ដែរ​ ​ដែល​បាន​ចាត់​ទុក​ព្រះមហាក្សត្រ​បច្ចុប្បន្ន​ ​ថា​ជា​ចំណាប់ខ្មាំង​របស់​លោក​ ​ហ៊ុន​ ​សែន​ ​និង​គ្មាន​សិទ្ធិ​អំណាច​អ្វី​ទាំងអស់​។​

សូម្បីតែ​អង្គ​ព្រះមហាក្សត្រ​ ​ក៏​បាត់​សិទ្ធិ​ ​និង​អត់​អំណាច​ ​ដែល​មាន​ចែង​ធានា​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា​។​ ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​កម្ពុជា​ ​ក៏​រង​ការរិះគន់​ជុំ​ទិស​ ​ថា​គ្មាន​ឯករាជ្យ​ ​និង​យុត្តិធម៌​នោះ​ទេ​ ​ដោយសារតែ​តុលាការ​នេះ​ ​ត្រូវ​គេ​មើលឃើញ​ ​ថា​បាន​ក្លាយ​ជា​ឧបករណ៍​របស់​បក្ស​កាន់អំណាច​ ​ដើម្បី​ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ​សំឡេង​ប្រឆាំង​។​

ម​ន្រ្តី​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិមនុស្ស​ ​ធ្លាប់​ស្នើ​ជារឿយៗ​ ​ឲ្យ​កម្ពុជា​កែ​ទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌​របស់​ខ្លួន​ ​ដោយ​ផ្តើម​ពី​ការ​ពង្រឹង​ភាព​ឯករាជ្យ​ ​យុត្តិធម៌​ ​និង​ត្រឹមត្រូវ​ ​របស់​ស្ថាប័ន​តុលាការ​នេះ​។​ ​បើ​មិន​ដូច្នេះ​ទេ​ ​អំពើ​អយុត្តិធម៌​សង្គម​ ​នៅតែ​បន្ត​កើតមាន​ ​ជាពិសេស​ចំពោះ​អ្នក​ដែល​មានសំឡេង​ប្រឆាំង​ ​ដែល​ហ៊ាន​រិះគន់​ទង្វើ​មិន​ត្រឹមត្រូវ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​៕

2 comments:

Anonymous said...

In Cambodia, they use the "Law of Kdor Ah Hun Sen".

Anonymous said...

Let me explain the function of Visa. You can obtain then at the Phom Penh air port risking dennial of entry. To guarantee entry, you can pre-apply Visa to avoid being turned back.

The airline is playing trick on Mu Sochua. Sue them.