2021-03-16
មេធាវីអង់គ្លេស លោក រីឆាត រ៉យជើស៍ (Richard Rogers) នៃក្រុមហ៊ុនមេធាវី Global Diligence ផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នាបន្ទប់ផ្សាយរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី ១៨ ខែ មករា ឆ្នាំ ២០១៥។
RFA
អង្គការអន្តរជាតិជិត ៥០ គាំទ្រព្រះរាជអាជ្ញាតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ (ICC) ដែលនឹងសម្រេចលើសំណុំរឿងរំលោភដីធ្លីនៅកម្ពុជា នៅពេលឆាប់ៗ ខាងមុខ។ លិខិតគាំទ្រនេះ ធ្វើឡើងក្រោយព្រះរាជអាជ្ញានៃតុលាការអន្តរជាតិនេះ បានប្រកាសកាលពីខែកុម្ភៈថា អ្នកស្រីនឹងពិនិត្យមើលរឿងនេះ ក្នុងពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ។
តាមរយៈលិខិតចំហ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ដែលផ្ញើជូនទៅព្រះរាជអាជ្ញានៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ អ្នកស្រី ហ្វាទូ បិនស៊ូដា (Fatou Bensouda) ដែលមានអង្គការអន្តរជាតិចំនួន ៤៤ស្ថាប័នគាំទ្រ រួមមានទាំងអ្នកជំនាញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិផង ថាស្ថានភាពរំលោភដីធ្លីនៅកម្ពុជា ជាឱកាសពិសេសមួយ សម្រាប់ឲ្យតុលាការអន្តរជាតិនេះ ដោះស្រាយបញ្ហាគម្រាមកំហែងដ៏ធំបំផុតមួយ ដែលប៉ះពាល់ដល់មនុស្សលោក។
លិខិតនោះបន្តថា បញ្ហារំលោភដីធ្លី មិនមែនពាក់ព័ន្ធតែការបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋដោយបង្ខំពីលំនៅដ្ឋាន ការវាយដំ ការសម្លាប់មនុស្ស ឬការចាប់សកម្មជនដាក់ពន្ធនាគារតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាបណ្ដាលឱ្យមានបញ្ហាជាច្រើនផ្សេងទៀត។ នៅប្រទេសជាច្រើន លើពិភពលោក អំពើរំលោភដីធ្លីនេះ វាជាស្ពានចម្លងនាំឲ្យមានការកេងប្រវ័ញ្ចធនធានដោយខុសច្បាប់ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើជនជាតិដើមភាគតិច និងការបំផ្លេចបំផ្លាញបរិស្ថាន។ លិខិតដដែលបន្ថែមថា កាលណាមានចំណាត់ការបញ្ឈប់ការរំលោភដីធ្លី គឺនឹងជួយការពារបរិស្ថាន និងបង្ការការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
លិខិតចំហនេះ ធ្វើឡើងដោយមេធាវីអន្តរជាតិលោក រីឆាត រ៉ជើស៍ (Richard Rogers) ដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រធានអង្គការ Climate Counsel។ លោកបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងមួយទៅតុលាការអន្តរជាតិនេះ កាលពីឆ្នាំ២០១៤ តំណាងឲ្យពលរដ្ឋខ្មែររងគ្រោះដោយការរំលោភដីធ្លី ប្តឹងរបបលោក ហ៊ុន សែន ពីបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ពាក់ព័ន្ធនឹងការបណ្ដេញប្រជាពលរដ្ឋដោយបង្ខំចេញពីលំនៅឋាន។
នៅក្នុងពាក្យបណ្តឹងកាលពីឆ្នាំ២០១៤ នោះ លោក រីឆាត រ៉ជើរ (Richard Rogers) បានបញ្ចូលភ័ស្តុតាងជាច្រើន ដែលគាំទ្រដោយអង្គការអន្តរជាតិ ថានៅកម្ពុជាពិតជាមានឧក្រិដ្ឋកម្មទ្រង់ទ្រាយធំ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភដីធ្លី ក្នុងនោះប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ រងការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ ឬជាប្រព័ន្ធ ដែលធ្វើឲ្យមនុស្សរាប់សែននាក់ រួមមានទាំងជនជាតិដើមភាគតិចផង ត្រូវគេបណ្តេញចេញពីលំនៅដ្ឋានទាំងបង្ខំ។
អ្នកចូលរួមធ្វើលិខិតនេះពីររូបទៀត គឺសហស្ថាបនិករបស់អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក (Global Witness) លោក ផែទ្រិក អាលី (Patrick Alley) និងប្រធានសហព័ន្ធអន្តរជាតិដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (FIDH) អ្នកស្រី អេលីអូណូរ៉េ ម៉ូរ៉ែល (Eléonore Morel)។ ក្រៅពីនោះ នៅមានអង្គការជាតិមួយចំនួនទៀត ក៏បានចូលរួមគាំទ្រលិខិតនេះដែរ ប៉ុន្តែ មិនបានរាយនាមនោះទេ ដោយសារតែមូលហេតុសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាព។
លោក ផែទ្រិក អាលី (Patrick Alley) ថា ពួកអភិជនដែលពុករលួយនៅកម្ពុជា កើនទ្រព្យមហាសាល ដោយសារតែលក់កេរតំណែលធម្មជាតិរបស់ប្រទេស ដោយធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ ដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់អាស្រ័យផលនឹងធនធានទាំងនេះ។ លោកថាដល់ពេលវេលាហើយ ដែលតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បញ្ចប់វប្បធម៌និទណ្ឌភាព ដែលជាដើមចមនៃឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនេះ។
ខ្លឹមសារលិខិតចំហដដែលនោះ សង្កត់ធ្ងន់បន្ថែមទៀតថា ការចាត់ការលើសំណុំរឿងរំលោភដីធ្លីនៅកម្ពុជានេះ គឺជាការពញ្ញាក់ស្មារតី និងផ្ញើសារឲ្យពិភពលោកបានដឹងឮថា បទឧក្រិដ្ឋពាក់ព័ន្ធការរំលោភដីធ្លី គឺពាក់ព័ន្ធគ្នាទៅនឹងបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ។ ការចាត់ការរឿងនេះ ក៏ជាសារឲ្យឮដល់អ្នកនយោបាយ និងអ្នកជំនួញ ឲ្យពួកគាត់ញញើត លែងហ៊ានប្រព្រឹត្តបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងបំផ្លាញបរិស្ថានតទៅទៀត។
អាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចសុំការបំភ្លឺពីអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ផៃ ស៊ីផាន បាននៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែកន្លងមក លោកតែងតែថាលោកមិនចាប់អារម្មណ៍ ឬឲ្យតម្លៃរឿងនេះ។ លោកធ្លាប់លើកឡើងថា នេះគ្រាន់តែជាយុទ្ធនាការដើម្បីបង្អើល ហើយឲ្យគេចាប់អារម្មណ៍ និងធ្វើពាណិជ្ជកម្មឲ្យខ្លួនគាត់ល្បីប៉ុណ្ណោះ។
កម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់លក្ខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម (Rome Statue) របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ (ICC) កាលពីឆ្នាំ២០០២។ ដូច្នេះ តុលាការអន្តរជាតិនេះ មានដែនសមត្ថកិច្ច ក្នុងការកាត់ទោសមេដឹកនាំកម្ពុជាណា ដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលមានចែងក្នុងលក្ខនិ្តកៈទីក្រុងរ៉ូមនោះ ប្រសិនបើមានភ័ស្តុតាងចោទប្រកាន់គ្រប់គ្រាន់។
លោក រីឆាត រ៉ជើស៍ (Richard Rogers) ថាសំណុំរឿងកម្ពុជានេះ គឺជាឱកាសល្អបំផុត និងចុងក្រោយបង្អស់មួយ សម្រាប់អ្នកស្រីព្រះរាជអាជ្ញាតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ក្នុងការបង្ហាញថា អ្នកស្រីពិតជាមានឆន្ទៈចង់បញ្ឈប់សកម្មភាពរំលោភរបស់រដ្ឋាភិបាល និងពួកឈ្មួញ៕
No comments:
Post a Comment