by Khmer Circle:
Anyone with the slightest passing curiosity or interest of history will know that Vietnam has more to do than thanking Cambodia for the unification between North and South Vietnams. Take the Mekong Delta - Kampuchea Krom or Lower Cambodia - which represents almost half of former South Vietnam and has always been from earliest recorded history a part of Cambodia, and is today Vietnam's 'Rice Bowl' and an important economic hub.
Vietnam's 'nam tien' advance - or southward expansion - has been driven by several factors, but geo-politics and food scarcity stood at the heart of the process. The Red River Delta - the Vietnamese people's first known place of settlement 'outside of China' [the Chinese regarded even that region as falling within China's boundary and Vietnam had also been a colony or vassal state of China for much of history] was a place of acute economic want and hunger; not ideal feeding ground in terms of demographic growth and a subjugated people in perpetual revolt.
The further afield the Vietnamese moved south, the more fertile the fields and the greater the abundance in harvest, leading to further and further populated settlements and population growth which is the ultimate goal of nam tien and territorial expansion since fertile land means food; food means population, and population means an army. When the Americans [or the French prior] arrived in Vietnam as invaders and adversaries, they fought and engaged a well drilled and mobilised army that the Vietnamese had - and have - otherwise instinctively prepared for China's age-old hostility and dominion.
The impact of European colonial experience has been immeasurably painful and an on-going injurious legacy for the peoples of Asia, Africa and elsewhere, not least, and as a factor behind this legacy, the artificial, arbitrary boundary demarcations by these Western powers that still constitutes a major source of pain for many of these colonised nations, including Cambodia. Many voices have now called for governments of former colonial powers or countries to apologise and pay reparations for the sufferings and harm done to the colonised nations.
Vietnam, though, a French protectorate for a similiar period, has since replaced France as the de facto colonial power over the rest of Indo-China. Unlike the French, however, the Vietnamese are unlikely to give up their colonies easily. Yet, an apology - let alone giving thanks - is long overdue and would be the first decent meaningful step.
^^^
ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2023.05.01
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន (ស្ដាំ) និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាមលោក ផាម មិញជិញ (Pham Minh Chinh) កាលពីពេលកន្លងទៅ។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន
វៀតណាមឆ្លងកាត់សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងរយៈពេល២០ឆ្នាំ គឺពីឆ្នាំ១៩៥៥ ដល់១៩៧៥។ សង្គ្រាមនេះបានបញ្ចប់ជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ដោយមានការលះបង់ជាច្រើនពីភាគីកម្ពុជាតាមរយៈការផ្តល់ដីធ្វើជាផ្លូវដឹកជញ្ជូនកងទ័ព ស្បៀង និងសព្វាវុធផ្សេងផ្សេងៗ។ ករណីនេះបានបណ្តាលឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់ទឹកដី ពលរដ្ឋស្លាប់រាប់សែននាក់ ហើយធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិនយោបាយឈានដល់សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុង។
តើវៀតណាមគួរសង់ស្តូប និងធ្វើពិធីរំឭកគុណកម្ពុជាឬទេ?
វៀតណាមខាងជើងជារដ្ឋនិយមកុម្មុយនិស្តបានធ្វើសង្គ្រាមឈ្នះវៀតណាមខាងត្បូងជារដ្ឋនិយមលោកសេរី កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ហើយបានបង្កើតជាវៀតណាមតែមួយ ឬហៅថាជាថ្ងៃបង្រួបបង្រួមជាតិ។
រយៈពេល ២០ឆ្នាំនៃសង្គ្រាមនេះ វៀតណាមខាងជើងបានសុំជំនួយពីកម្ពុជាជាច្រើនដូចជាសុំទឹកដីកម្ពុជាចំនួន ៦ខេត្តបង្កើតជាផ្លូវយុត្តិសាស្ត្រសង្គ្រាមគឺផ្លូវលំហូជីមិញ។ ខេត្តទាំង៦នោះរួមមាន ខេត្តមណ្ឌលគិរី ស្ទឹងត្រែង ក្រចេះ កំពង់ចាម ព្រៃវែង និងខេត្តស្វាយរៀង។
ក្រៅពីផ្លូវលំហូជីមិញ វៀតណាមខាងជើងស្នើសុំប្រើកំពង់ផែខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីដឹកជញ្ជូនជំនួយ ហើយបានប្រើប្រាស់ដីកម្ពុជាជាច្រើនកន្លែងសម្រាប់ ធ្វើជាមូលដ្ឋានទ័ពផង។
កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រសម្តេច នរោត្តម សីហនុ កាលនោះបានប្រកាសជារដ្ឋឯករាជ្យ អព្យាក្រឹត្យ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការពិតជាក់ស្តែង រដ្ឋាភិបាលរបស់សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ពេលនោះ បានលួចអនុញ្ញាតឱ្យកងទ័ពវៀតណាមខាងជើងប្រើប្រាស់ទឹកដីខ្លួនដើម្បីធ្វើជាឈ្នាន់អាចវាយប្រហារលើកងទ័ពវៀតណាមខាងត្បូង។
សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាក្នុងសង្គ្រាមវៀតណាមកត់ត្រាថា ផលប៉ះពាល់ពីការផ្តល់ទឹកដីឱ្យវៀតណាមបានធ្វើឱ្យកម្ពុជារងគ្រោះ ដោយអាមេរិកជួយវៀតណាមខាងត្បូងទម្លាក់គ្រាប់លើកងទ័ពវៀតណាមខាងជើង លើទឹកដីកម្ពុជាសរុបចំនួន៥០ម៉ឺនតោន បណ្តាលឲ្យពលរដ្ឋកម្ពុជាស្លាប់ចន្លោះពី ១០ម៉ឺន ទៅ ១៥ម៉ឺននាក់។
លើសពីនេះ ការណ៍នេះធ្វើឱ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរដែលប្រឆាំងការឱ្យទឹកដីសម្រាប់វៀតណាមធ្វើសង្គ្រាមនេះ ធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយសម្តេច នរោត្តម សីហនុ រហូតបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងប្រទេស ជាតិចុះខ្សោយ ឈានដល់ការធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅឆ្នាំ១៩៧០ ហើយកម្ពុជាធ្លាក់ខ្លួនក្នុង សង្គ្រាមស៊ីវិលអស់ ៣ទសវត្សរ៍។
សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ជាអ្នកនយោបាយជួយវៀតណាម ឱ្យមានការបង្រួបបង្រួមនេះ បានហៅវៀតណាមថា ជាក្រពើដែលមិនដឹងគុណ ឬក៏បំភ្លេចកិច្ចសន្យានានាពេលស្នើឱ្យកម្ពុជាជួយ។ «»
សម្រាប់ប្រទេសជិតខាងគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដឹកនាំដោយ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅតែថ្លែងសារដឹងគុណវៀតណាម ក្នុងការជួយផ្តួលរំលំរបបខ្មែរក្រហម បើទោះជាអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រចោទថា វៀតណាមចូលកម្ពុជាមិនមែនមកជួយទេ គឺមកឈ្លានពាន និងត្រួតត្រាកម្ពុជាក៏ដោយ។ ហេតុផលនៃការចោទនោះ គឺដោយសារតែ វៀតណាមលើកទ័ពប្រមាណ ២សែននាក់ផ្តួលរំលំរបបខ្មែរក្រហម ហើយមិនព្រមទៅវិញ គឺនៅរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងនៅកម្ពុជារយៈពេលពេញមួយទសវត្ស រហូតដល់មានសម្ពាធពីអន្តរជាតិ នៅឆ្នាំ១៩៨៩ ទើបវៀតណាមព្រមដកទ័ពទៅវិញ។
អ្នកសិក្សាកិច្ចការសង្គម និងនយោបាយលោក ប៉ោ មករា លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជួយវៀតណាមដោយស្មោះ ។ លោក ប៉ោ មករា លើកឡើងថា វៀតណាមគួរតែសាងសំណង់ជានិមិត្ត រូបអ្វីមួយបង្ហាញ ពីការដឹងគុណកម្ពុជាវិញ។ «»
សម្រាប់អ្នកផ្សព្វផ្សាយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន ចាត់ទុកថា ក្រុមមេដឹកនាំដែលជួយឱ្យវៀតណាម ខាងជើងវាយឈ្នះវៀតណាមខាងត្បូងនោះគួរយកទៅកាត់ទោសព្រោះថា អ្នកទាំងនោះបានជួយវៀតណាមមួយដំណាក់កាលទៀតក្នុងការគ្រប់គ្រងទឹកដីកម្ពុជាក្រោម។
លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន លើកឡើងថា ក្នុងអំឡុងពេលវៀតណាម ទាំង២ច្បាំងគ្នានោះ គឺពួកគេក៏បានអនុវត្តន៍យុទ្ធសាស្ត្របន្តយកទឹកដីកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន និងឡាវ។ សម្រាប់លោក ស្រ៊ន់ ស្រ៊ន នយោបាយរបស់វៀតណាមបច្ចុប្បន្ន មិនដូរទិសដៅក្នុងការយកទឹកដីកម្ពុជា និងឡាវនោះទេ។ «»
ទោះយ៉ាងណារហូតដល់ឆ្នាំ២០២៣នេះ វៀតណាមធ្វើពិធីរំឭកពីការបង្រួបបង្រួមជាតិ មិនដែលរំឭកពីគុណសម្បត្តិកម្ពុជាទេ ផ្ទុយទៅវិញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្រៅពីការសង់ស្តូបគ្រប់រាជធានីខេត្តហើយនោះ ក៏បានកំណត់ថ្ងៃទី៧ ខែមករា ជាបុណ្យជាតិ ហើយបានថ្លែងសារអរគុណវៀតណាមរាល់ឆ្នាំ៕
1 comment:
Vietnam wanted to pay Cambodia back by making Cambodia a part of Vietnam. This way Cambodia and Vietnam are one solid family. We are family.
Post a Comment