Wednesday 10 July 2024

សកម្មជន​ និង​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​បន្ត​ទាមទារ​យុត្តិធម៌​ក្នុង​​ពិធី​រម្លឹក​ខួប​គម្រប់៨ឆ្នាំ នៃ​មរណភាព​បណ្ឌិត កែម ឡី


ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា
2024.07.10

សកម្មជន​ និង​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​បន្ត​ទាមទារ​យុត្តិធម៌​ក្នុង​​ពិធី​រម្លឹក​ខួប​គម្រប់៨ឆ្នាំ នៃ​មរណភាព​បណ្ឌិត កែម ឡី  
ព្រះសង្ឃ ពលរដ្ឋ មន្ត្រី​សង្គមស៊ីវិល និង​មន្ត្រី​គណបក្សនយោបាយប្រារព្ធ​ខួបមរណភាព​បណ្ឌិត កែម ឡី រយៈ​ពេល ៨ឆ្នាំ នៅ​ការ៉ាស់សាំងកាល់តិច ស្ដុប​បូកគោ រាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១០ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០២៤។
រូប៖ ពលរដ្ឋផ្ដល់ឱ្យ

ពលរដ្ឋ​ សកម្មជន និង​អង្គការ​​សង្គម​ស៊ីវិល​​​​នានា​ធ្វើ​ពិធី​​រម្លឹក​ខួប ៨ឆ្នាំ នៃ​មរណភាព​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី​ ​​ទាមទារ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​អនុវត្ត​ច្បាប់​​ទៅ​លើ​អ្នក​ដែល​នៅ​​ពី​ក្រោយ​ខ្នង​​ឃាតក​​​​ដែល​បាន​​​បាញ់​សម្លាប់​ លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី​​​។ ក្រៅ​ពី​នេះ​​​ពួកគេ​ក៏​ទាម​ទារ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ដោះ​លែង​អ្នក​ទោស​មនសិការ​​ទាំង​អស់​​ដែល​ត្រូវ​ជាប់​​ពន្ធនាគារ​​ដែល​​គ្រាន់​តែ​និយាយ​ការ​ពិត។

ព្រះសង្ឃ​ ពលរដ្ឋ​ ​យុវជន​ចលនា​មាតា​ធម្មជាតិ ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​​គណបក្ស​កម្លាំង​ជាតិ​​សមាគម​សម្ពន្ធ​និស្សិត​បញ្ញវន្ត​ខ្មែរ​ និង​មន្ត្រី អង្គការសង្គម​ស៊ីវិល​​​ ប្រមាណ​១៥០ អង្គ​នាក់ នៅ​​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​ ១០ ខែ​​ កក្កដា ​ ប្រារព្ធ​ពិធី​រម្លឹក​ខួប​​៨ឆ្នាំ​នៃ​មរណភាព​​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី នៅ​ស្ថានីយ​ប្រេងឥន្ធនៈ​កាល​តិច (Caltex) ជាប់​ស្តូប​​បូកគោ ជា​ទី​លោក​ត្រូវ​បាន​ឃាតក​បាញ់​សម្លាប់​កាល​ពី​៨ឆ្នាំ​មុន។  

សំឡេង​ទាមទារ​របស់​​យុវជន៖ «យុត្តិធម៌​សម្រាប់​អ្នក​និយាយ​ការពិត​ៗ យុត្តិធម៌​សម្រាប់​លោក​បណ្ឌិតៗ​យុត្តិធម៌​សម្រាប់​សកម្មជន​បរិស្ថាន​ៗ យើង​ទាមទារ​ឱ្យ​ដោះលែង​សកម្មជន​ទាំង​អស់​ដែល​និយាយ​ការ​ពិត»

 

ទីប្រឹក្សា​គណបក្ស​កម្លាំង​ជាតិ ​លោក រ៉ុង ឈុន​ ដែល​តែង​តែ​ចូល​រួម​ពិធី​​រលឹក​ខួប​​ស្ទើរ​​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ​លើក​ឡើង​ថា​​ក្នុង​រយៈ​ពេល​​៨ឆ្នាំ​​មក​ហើយ​ដែល​អាជ្ញាធរ​នៅ​តែ​គ្មាន​សមត្ថភាព​ និង​គ្មាន​ឆន្ទៈ​ក្នុង​​​ការ​ស្វែង​​​រក​​ឃាតក​ពិត​ និង​អ្នក​បញ្ជា​ពី​ក្រោយ​​ ខណៈ​លោក​ថា​​​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​​កំពុង​​​​ទន្ទឹង​រង់​ចាំ​ពន្លឺ​យុត្តិធម៌​នេះ។ ​ក្នុង​ឱកាស​នេះ​ លោក​​​ស្នើ​ទៅ​កាន់​រដ្ឋាភិបាល​​​ឱ្យ​ដោះ​លែង​​​​អ្នក​ទោស​មនសិការ​ទាំង​អស់​​រួម​មាន​​សកម្មជន​ការពារ​បរិស្ថាន​ និង​​ធនធានធម្មជាតិ​​​​​​ ថ្នាក់​ដឹកនាំ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​​ លោក​ កឹម សុខា​ លោក ថាច់ សេដ្ឋា​​ លោក ស៊ុន ចន្ធី  និង​សកម្មជន​សិទ្ធិមនុស្ស​​ កញ្ញា​ សេង ធារី និង​ប្រធាន​សហជីព​កញ្ញា​ ឈឹម ស៊ីថរ​ ជា​ដើម។

លោក រ៉ុង ឈុន៖ «នៅ​បន្ត​ការ​ចាប់​ខ្លួន​ នៅ​បន្ត​ធ្វើ​ទុក្ខបុកម្នេញ​ កៀប​សង្កត់​សេរីភាព​ យើង​គិត​ថា​អត់​មាន​ផល​ចំណេញ​មក​កម្ពុជា​ទេ​ គឺ​មាន​តែ​ផល​ខាត​ ដូច្នេះ​​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ត្រូវ​ពិនិត្យ​ពិចារណា​ឡើង​វិញ​​រឿង​ទាំង​អស់​នេះ ដើម្បី​ផល​ប្រយោជន៍​ពលរដ្ឋ​ និង​ប្រទេស​ជាតិ​កម្ពុជា»

ចំណែក​ក្រុម​យុវជន​ចលនា​មាតា​ធម្មជាតិ និង​​សមាគម​សម្ពន្ធ​និស្សិត​បញ្ញវន្ត​ខ្មែរ​​ក៏​បាន​​​ដឹក​នាំ​យុវជន​​ប្រមាណ ៥០នាក់​ រៀបចំ​ពិធី​រំឭក​ខួប​​នេះ​​ដោយ​ចេញ​ពី​វិទ្យាល័យ​បាក់​ទូក​​ ដោយ​ដើរ​តាម​ដង​ផ្លូវ​សាធារណៈ​​​ទៅ​កាន់​ស្ថានីយ​ប្រេងឥន្ធនៈ​កាល់តិច ជាប់​ស្លុប​​បូកគោ​ ដោយ​មាន​ការ​កាន់​នៅ​ស្លាក​ដែល​មាន​អត្ថន័យ​ដូច​ជា​«១០​កក្កដា​នៃ​មរណភាព​​របស់​អ្នក​និយាយ​ការពិត​» «ដោះ​លែង​សកម្មជន​បរិស្ថាន» និង​«យុត្តិធម៌​ត្រូវ​តែ​កើត​មាន​ដល់​អ្នក​និយាយ​ការពិត​»ជា​ដើម។ ​​

ចំណែក​ប្អូន​ស្រី​សកម្មជន​ចលនា​មាតា​ធម្មជាតិ​ កញ្ញា​ ឡុង គន្ធា​ គឺ​ ​​​កញ្ញា ឡុង សុខលីន លើក​ឡើង​ថា មូលហេតុ​ដែល​កញ្ញា​ និង​សកម្មជន​ចលនា​មាតា​ធម្មជាតិ​ផ្សេង​ទៀត​​​​​​លើក​ស្លាក​ទាមទារ​ឱ្យ​ដោះ​លែង​សកម្មជន​​ចលនា​មាតា​ធម្មជាតិ​​ក្នុង​ពិធី​គម្រប់​ខួប​​ លោក​បណ្ឌិត​ កែម ឡី​ នេះ​ គឺ​ដោយ​សារ​តែ​​សកម្មជន​ទាំង​នេះ​គឺ​ជា​អ្នក​ជំនាន់​ក្រោយ​ដែល​ដើរ​តាម​​គំរូ​ភាព​​លោក​បណ្ឌិត​ កែម ឡី។ កញ្ញា​ អំពាវនាវ​ដល់​​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ និង​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​នានា​បន្ត​ទាមទារ​ឱ្យ​តុលាការ​​ផ្ដល់​យុត្តិធម៌​​​ដល់​​ លោក​បណ្ឌិត​កែម ឡី និង​សកម្មជន​ទាំង​នេះ។

កញ្ញា​ ឡូង សុខលីន៖ «ដោយ​សារ​តែ​ពួកគាត់​សុទ្ធ​តែ​ជា​អ្នក​ធ្លាប់​រៀន​សូត្រ​​ពី​លោក​បណ្ឌិត​ កែម​ ឡី​ អ្នក​ខ្លះ​គាត់​មិន​បាន​រៀន​ផ្ទាល់​តែ​គាត់​ទទួល​បាន​ទ្រឹស្ដី​ និង​កាយវិការ​​របស់​លោក​បណ្ឌិត​ ហើយ​គាត់​ក៏​ទទួល​រង​នូវ​ភាព​អយុត្តិធម៌​​ដូច​លោក​បណ្ឌិត​ កែម ឡី​ ដែរ​ អ៊ីចឹង​ដូច្នេះ​យើង​ធ្វើ​កម្មវិធី​នេះ​ភ្ជាប់​ជា​មួយ​គ្នា​ដើម្បី​​ទាមទារ​​រក​ភាព​យុត្តិធម៌​​សម្រាប់​គាត់​ទាំង​អស់​គ្នា»

វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី​មិន​អាច​ទាក់ទង​សុំ​ការ​ឆ្លើយតប​​​​រឿង​នេះ​ពី​ ​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន និង​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក មាស សោភ័ណ្ឌ បាន​នៅ​ឡើយ​នោះ​ទេ នៅ​ថ្ងៃ​ទី១០ ខែ​កក្កដា ដោយ​ទូរស័ព្ទ​ចូល ក៏​ប៉ុន្តែ​មិន​មាន​អ្នក​ទទួល។

ចំណែក​​ក្រុម​យុវជន​របស់​សមាគម​សម្ពន្ធ​និស្សិត​បញ្ញវន្ត​ខ្មែរ​​​​ដែល​ជា​ស្ថាប័ន​​​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​បណ្ឌិត កែម ឡី ថា ពួក​គេ​ដែល​ជា​យុវជន​ខ្មែរ​ជំនាន់​ក្រោយ ​​មិន​​ដែល​ភ្លេច​នូវ​វីរភាព​ និង​ការ​លះបង់​​​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី និង​អ្នក​ស្នេហា​ជាតិ​ផ្សេង​ទៀត​នោះ​ទេ​។ ពួកគេ​សន្យា​ថា​នឹង​​បន្ត​និយាយ​ការ​ពិត សម្រាប់​សង្គមជាតិ​​ បើ​ទោះ​ជា​សង្គម​មួយ​នេះ ពោរ​ពេញ​ទៅ​ដោយ​ការ​ចាប់​ចង​​ ឬ​ការ​គំរាម​កំហែង​​ដល់​អាយុ​ជីវិត​ពួក​​គេ​​​ក្ដី។

សារលិខិត​៖ «ថ្ងៃនេះ​យើង​ក៏​ចង់​ប្រកាស​ប្រាប់​លោក​បណ្ឌិត រួម​ទាំង​ប្រជាជន​ខ្មែរ​គ្រប់​រូប​ផង​ដែរ​ថា​ ពួក​យើង​និង​បើក​យុទ្ធនាការ​ឱ្យ​ដោះលែង​សកម្មជន អ្នក​និយាយ​ការ​ពិត ស្វែង​រក​យុត្តិធម៌​សម្រាប់​ពួក​គាត់ ពី​ថ្ងៃ​នេះ​ត​ទៅ»

ក្នុង​វិធី​នេះ​​ព្រះសង្ឃ​ក៏​ចូល​រួម​ធ្វើ​​ពិធី​​បង្សុកូល​ និង​ដាក់​កម្រងផ្កា​​ ឧទ្ទិស​ដល់​ លោក​បណ្ឌិត​ កែម ឡី ហើយ​​ក្រោយ​​មក​អ្នកចូលរួម​ក៏​បាន​ធ្វើ​​​សង្រួមស្មឹងស្មាធិ៍​ផង​ដែរ។ ​កូដករ​ណា​ហ្គាវើលដ៍​ ពលរដ្ឋ​រងគ្រោះ​ដីធ្លី​នៅ​បឹង​តាមោក និង​នៅ​បឹងកក់​​ក៏​បាន​ចូល​រួម​ផង​ដែរ។

អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ការ​អភិវឌ្ឍ​សង្គម និង​ជា​អ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​ដ៏​មាន​ប្រជាប្រិយភាព លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវ​បាន​ខ្មាន់​កាំភ្លើង​បាញ់​សម្លាប់​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី១០ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ នៅ​ឯ​ស្ដារម៉ាត (Star Mart) ក្នុង​ស្ថានីយ​លក់​ប្រេង​ឥន្ធនៈ​កាល់តិច (Caltex) ក្នុង​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ។ ការ​បាញ់​ប្រហារ​នេះ កើត​ឡើង​ក្រោយ​ពី​អ្នក​វិភាគ​រូប​នេះ​បាន​ផ្ដល់​ការ​អធិប្បាយ​ដល់​បណ្ដាញ​ព័ត៌មាន​អំពី​ការ​កាន់​កាប់​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ដ៏​ច្រើន​សន្ធឹក​សន្ធាប់​របស់​ក្រុម​គ្រួសារ​​អតីត​នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ដែល​លាត​ត្រដាង​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​ពិភព​លោក គ្លូបល វីតណេស (Global Witness)

No comments: