សហគមន៍នៅភូមិសោមត្រកចាស់ដែលត្រូវបានវាយតម្លៃថាមានការប្រើគ្រឿងញៀនខ្ពស់។ រូបថត Athena Zalandonii
ppp
Mon, 12 September 2016
ផាក់ ស៊ាងលី and Alessandro Marazzi Sassoon
រតនគិរីៈ ខណៈការប្រើប្រាស់សារធាតុញៀនកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងពេញផ្ទៃប្រទេសនោះអ្នកភូមិចារ៉ាយដែលរស់នៅក្នុងភូមិដាច់ស្រយាលមួយនាខេត្តរតនគិរីក៏កំពុងប្រឈមនឹងការមកដល់នៃប្រភេទថ្នាំញៀនដែលពួកគាត់មិនស្គាល់ឈ្មោះបាននិងកំពុងបំផ្លាញដល់យុវជនក្នុងស្រុកភូមិរបស់ពួកគាត់ផងដែរ។
បើយើងគ្រាន់តែក្រឡេកមើលមួយភ្លែតភូមិសោមត្រកចាស់ក្នុងខេត្តរតនគិរីហាក់ដូចជាមានលក្ខណៈខុសប្លែកបន្តិចពីសហគមន៍ជនបទដទៃទៀតដែលមានលក្ខណៈសាមញ្ញ។ យើងឮសំឡេងក្មេងទន្ទេញមេរៀនរបស់ពួកគេនៅក្នុងទីធ្លាសាលារៀនដែលមានធូលីដីហុយទ្រលោម។ មានស្ត្រីជនជាតិភាគតិចចារ៉ាយមួយចំនួនកំពុងយួរកន្ត្រកបុរាណធ្វើដំណើរដោយអ្នកខ្លះកំពុងទៅផ្សារ និងអ្នកខ្លះទៀតត្រឡប់មកពីផ្សារវិញដោយធ្វើដំណើរតាមផ្លូវដែលឃើញមានផ្ទះ និងមានជើងសសរខ្ពស់ៗនៅអមសងខាងផ្លូវរួមទាំងមានសត្វជ្រូកមួយចំនួនកំពុងតែដើរអ៊ីកអ៊ាកៗផងដែរ។
លោក សាន ដា (ឈ្មោះដាក់ឲ្យដើម្បីការពារសុត្ថិភាព) អាយុ ៤២ ឆ្នាំជាប្រជាសហគមន៍ម្នាក់បានឲ្យដឹងថាទីកន្លែងនេះកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាគ្រឿងញៀនធ្ងន់ធ្ងរបំផុត។
លោកបានថ្លែងថា ដំបូងគាត់បានកត់សម្គាល់ឃើញថាអ្នកភូមិចាប់ផ្តើមប្រើគ្រឿងញៀននៅឆ្នាំ ២០១២។ ចាប់ពីពេលនោះមកគាត់ថាវាត្រូវបានគេប្រើជាទូទៅជាពិសេសក្នុងចំណោមបុរស និងយុវជនក្មេងៗ។
លោក ដា បានថ្លែងថាបើធ្វើដំណើរតាមរថយន្តពីក្រុងបានលុងទៅភូមិសោមត្រកចាស់ត្រូវប្រើពេលប្រហែលជាងមួយម៉ោងបន្ទាប់មកត្រូវធ្វើដំណើរចុះពីផ្លូវជាតិចូលតាមផ្លូវលំប្រហែល ១៥ នាទីទៀតទើបទៅដល់។ ប៉ុន្តែភូមិដាច់ស្រយាលពីគេឯងមួយនេះមិនត្រូវបានការពារពីការលុកលុយគ្រឿងញៀន និងជំងឺសង្គមនោះទេ។
លោកបានបន្តថា៖ «អ្នកញៀនថ្នាំទាំងនោះទិញថ្នាំញៀនប្រភេទគ្រាប់ និងប្រភេទម្សៅដែលមានតម្លៃចាប់ពី ២០ ដុល្លារ ៣០ ដុល្លារ ឬក៏ ១០០ ដុល្លារហើយប្រសិនបើពួកគេមិនមានលុយទិញទេនោះពួកគេនឹងលួចសត្វជ្រូក លួចគោក្របី ឬលួចលុយរបស់សាច់ញាតិគេជាដើម។ អ្នកញៀនថ្នាំទាំងនោះពិតជាសាហាវណាស់។ ពួកគេវាយប្រហារយើងគ្រប់ពេលនៅពេលណាដែលពួកគេខឹង»។
សាច់ញាតិលោក ដា មួយចំនួនក៏ស្ថិតក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះទាំងនោះដែរ។ ក្មួយប្រុសរបស់លោក ដា ម្នាក់ដែលមានអាយុ ១៥ ឆ្នាំបានស្លាប់កាលពីខែធ្នូឆ្នាំមុនបន្ទាប់ពីគាត់បានប្រើថ្នាំញៀនហើយជិះម៉ូតូដួល។ មានបងប្អូនជីដូនមួយគាត់ម្នាក់ទៀតអាយុជាង ២០ ឆ្នាំបានរកស៊ីកាប់ឈើលក់បានលុយ ២ ពាន់ដុល្លារហើយបានចំណាយលុយទាំងអស់នោះទៅលើថ្នាំញៀន។ មិនតែប៉ុណ្ណោះគាត់បានលក់ម៉ូតូនោះយកលុយទិញថ្នាំញៀនបន្ថែមធ្វើឲ្យប្រពន្ធគាត់ប្តឹងលែងលះទៀតផង។
លោក ដា បានបញ្ជាក់ថា៖ «បងប្អូនជីដូនមួយគាត់ម្នាក់ហ្នឹងមានរាងកាយស្គមខ្លាំងណាស់បន្ទាប់ពីគាត់ប្រើថ្នាំញៀន»។
ធ្វើដំណើរឆ្ងាយពីភូមិនោះបន្តិចដោយឆ្លងកាត់ចម្ការស្វាយចន្ទីមួយក្បែរនោះគឺមានគុម្ពោតព្រៃឫស្សីមួយ។ លោក ដា បានចង្អុលទៅគុម្ពោតព្រៃធម្មជាតិដែលដុះស៊ប់ទ្រុបនោះថាជាព្រៃកើតឡើងដោយសារទំពាំង។
ផ្លូវដែលប្រសើរជាងគេអាចចូលទៅកាន់ភូមិសោមចាស់ជាកន្លែងប្រើថ្នាំញៀន។ រូបថត Athena Zalandonii
ដោយលូកយកបារីមួយដើមមកកាន់លោកបានថ្លែងថា៖ «នេះគឺជាកន្លែងដែលពួកគេប្រើថ្នាំញៀន។ ពួកគេយកក្រដាសរុំបារីមកចាក់ថ្នាំញៀនដាក់ខាងក្នុងរួចដុតឲ្យចេញផ្សែងហើយស្រូបវាដោយទុយោ ឬក៏ដាក់ក្នុងដបដើម្បីហឺត»។
លោកបន្តថានេះមិនមែនជាកន្លែងតែមួយដែលអ្នកញៀនថ្នាំមកជក់នោះទេគាត់បានឃើញអ្នកភូមិមួយចំនួនទៀតប្រើថ្នាំញៀនក្នុងចម្ការជិតៗទីប្រជុំជនតាមបណ្តោយចង្អូរចម្ការដំឡូងមីជាដើម។ ជាទូទៅ ការប្រើថ្នាំញៀនមានលក្ខណៈកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរក្នុងរដូវប្រមូលផលពេលដែលកម្មករមានលុយបានពីការធ្វើការក្នុងរដូវប្រមូលផល។ អ្នកខ្លះទៀតកាប់ឈើខុសច្បាប់លក់ឲ្យវៀតណាមយកប្រាក់មកទិញថ្នាំញៀនដែលជាទម្លាប់របស់ពួកគាត់។
លោកមេភូមិ លី សំអឿន បានប៉ាន់ប្រមាណថាមានបុរស និងយុវជនក្មេងៗប្រមាណ ៧០ ភាគរយក្នុងភូមិសោមត្រកចាស់ កំពុងប្រើថ្នាំញៀន។ ប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះលោកបានដាក់របាយការណ៍ជាប្រចាំទៅអាជ្ញាធរឃុំ និងស្រុក និងបានធ្វើការមួយចំនួនដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងទៅដល់ឪពុកម្តាយផងដែរប៉ុន្តែវាមិនបានជួយអ្វីច្រើនទេ។
លោកប្រធានភូមិសោមត្រកចាស់ សំអឿន បានថ្លែងថា៖ «ការប្រើគ្រឿងញៀនគឺជាបញ្ហាដ៏ក្តៅបំផុតក្នុងភូមិដែលមានជនជាតិ [ចារ៉ាយ] រស់នៅនេះ។ ថ្មីៗនេះយើងបានរារាំងអ្នកលក់ស៊ុតម្នាក់ដែលមកពីស្រុកបកែវមិនឲ្យចូលក្នុងភូមិនេះទេ»។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំបានតាមដានបុរសម្នាក់នោះអស់ពេលជាង ១០ ថ្ងៃ ហើយខ្ញុំបានរកឃើញថាគាត់ជាអ្នកលក់ថ្នាំញៀន។ ដូច្នេះខ្ញុំបានដេញគាត់ឲ្យចេញទៅឆ្ងាយពីភូមិ»។
ប៉ុន្ដែលោក សំអឿន បានឲ្យដឹងថាការហាមមិនឲ្យលក់ថ្នាំញៀនក្នុងភូមិនេះគឺវាជួយបានតិចតួចប៉ុណ្ណោះព្រោះយុវជនភាគច្រើនតែងតែទៅទិញថ្នាំញៀនពីខាងក្រៅភូមិ ឬរៀបចំការយកថ្នាំញៀនចូលភូមិតាមរយៈការប្រើទូរស័ព្ទដើម្បីប្រាប់ពីទីកន្លែង។
មេភូមិដែលជាជនជាតិចារ៉ាយដែរនោះបានថ្លែងថាមានអ្នកចំណាកស្រុកជនជាតិខ្មែរប្រមាណ ២០ គ្រួសារដែលមកតាំងលំនៅក្នុងភូមិនាប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយពួកគាត់ទាំងនោះគួរតែត្រូវបានស្តីបន្ទោសចំពោះការនាំឲ្យមានការប្រើគ្រឿងញៀនក្នុងភូមិនេះ។
លោកថា៖ «ជនចំណាកស្រុកជាអ្នកដែលបានចាប់ផ្តើមប្រើថ្នាំញៀនមុនអ្នកភូមិជនជាតិភាគតិច។ ការវាយតម្លៃនេះត្រូវបានចែករំលែកដោយលោក ឆាយធី ដែលជាអ្នកសម្របសម្រួលនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកប្រចាំខេត្ត។ ថ្នាំញៀនបានហូរចូលក្នុងតំបន់ដាច់ស្រយាលតាំងពីឆ្នាំ ២០១២ មកម្ល៉េះ តាមរយៈកម្មករចំណាកស្រុកជនជាតិខ្មែរដែលធ្វើការនៅក្រុមហ៊ុនដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនានា»។
អភិបាលស្រុក អូរយ៉ាដាវ លោក ម៉ា វិចិត្រ បានទទួលស្គាល់ថាការប្រើថ្នាំញៀនក្នុងស្រុកនេះគឺរាលដាលយ៉ាងខ្លាំងប៉ុន្តែលោកបានថ្លែងថាលោកបានចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ និងពិនិត្យមើលបញ្ហាឲ្យបានកាន់តែច្រើនបន្ថែមទៀត។ កាលពីខែមុនយើងចាប់ខ្លួនអ្នកញៀនថ្នាំបានជាង ១៦ នាក់យើងគ្រាន់តែអប់រំណែនាំពួកគាត់ហើយឲ្យត្រឡប់ទៅវិញ។ លោកបានបន្ថែមថាអាជ្ញាធរថ្នាក់លើកំពុងស្វែងរកចាប់ខ្លួនឈ្មួញជួញដូរគ្រឿងញៀនទាំងនោះ» ។
លោកបានបន្ថែមថាថ្នាំញៀនត្រូវបានគេយកមកពីរាជធានីភ្នំពេញ។
លោក លី សំអឿន មេភូមិសោមត្រកចាស់កាលពីខែមុន ។ រូបៈ Athena Zalandonii
លោក នាង បូណា ប្រធានការិយាល័យប្រឆាំងបទល្មើសគ្រឿងញៀននៃកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តរតនគិរីបានឱ្យដឹងថា យ៉ាម៉ា (មេតំហ្វេតាមីន) គឺជាប្រភេទថ្នាំញៀនដែលត្រូវបានគេប្រើច្រើនបំផុតក្នុងខេត្តនេះ។ ផ្នែកមួយនៃបញ្ហាទាំងនេះគឺបណ្តាលមកពីកង្វះការអប់រំ ឬការយល់ដឹងអំពីគ្រឿងញៀនរបស់សហគមន៍។
លោកបានថ្លែងថា៖ «អ្នកប្រើថ្នាំញៀនតែងយល់ច្រឡំថាវាជាថ្នាំប៉ូវកម្លាំងពីព្រោះអ្នកលក់ថ្នាំញៀនទាំងនោះតែងប្រាប់ពួកគាត់ថាវាជាថ្នាំប៉ូវកម្លាំងផ្តល់ថាមពលកាន់តែខ្លាំងហើយជាការពិតណាស់ឥទ្ធិពលថ្នាំញៀននោះបានធ្វើឱ្យពួកគាត់មានអារម្មណ៍អត់ងងុយដេក និងផ្តល់ថាមពលបន្ថែមដើម្បីឲ្យមានកម្លាំងដើម្បីធ្វើការ។ ប៉ុន្តែពួកគាត់មិនបានដឹងថាវា [បង្កគ្រោះថ្នាក់] នោះទេ»។
គ្មាននរណាម្នាក់នៅក្នុងភូមិសោមត្រកចាស់ អាចប្រាប់ពីឈ្មោះប្រភេទថ្នាំញៀនដែលកំពុងត្រូវបានប្រើក្នុងភូមិពួកគាត់ទេប៉ុន្តែពួកគាត់គ្រាន់តែបានរៀបរាប់ថាវាជាប្រភេទថ្នាំគ្រាប់ និងប្រភេទម្សៅពណ៌ថ្លាដែលត្រូវបានប្រើដោយវិធីដុតនឹងហឺតស្រូបយកក្លិន និងផ្សែងដោយប្រើទុយោបឺត។ មានការសង្ស័យតិចតួចថាពួកគាត់កំពុងប្រើថ្នាំប្រភេទមេតំហ្វេតាមីន។
មេតំហ្វេតាមីន បានបង្ហាញខ្លួនលើកដំបូងនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលអាចរកទិញបានគ្រប់កន្លែងនៅឆ្នាំ ១៩៥០។ តែគេបានប្រើវាដោយខុសច្បាប់ដើម្បីធ្វើឲ្យមនុស្សមានអារម្មណ៍សប្បាយក្រោយមកវាបានកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៨០ មក។
របាយការណ៍គ្រឿងញៀនពិភពលោកឆ្នាំ ២០១៦ ចេញដោយការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកគ្រឿងញៀន និងប្រឆាំងឧក្រិដ្ឋកម្មគ្រឿងញៀនបានកត់សម្គាល់ឃើញថាទីផ្សារគ្រឿងញៀនជាពិសេសថ្នាំប្រភេទយ៉ាម៉ា និងថ្នាំញៀនប្រភេទម៉ាទឹកកកមានការរីកលូតលាស់យ៉ាងខ្លាំងនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាពិសេសថ្នាំញៀនប្រភេទម៉ាទឹកកកនៅតែជាប្រភេទថ្នាំញៀនដ៏គួរឲ្យបារម្ភបំផុតនៅកម្ពុជាហើយក៏បានកត់សម្គាល់ផងដែរថាថ្នាំប្រភេទម៉ាទឹកកកក៏មានទ្រង់ទ្រាយជាថ្នាំគ្រាប់ផងដែរ។
តាមរបាយការណ៍នោះបានបង្ហាញថា៖ «ទិន្នន័យលើការព្យាបាលដល់អ្នកប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀននៅប្រទេសអាស៊ីខាងកើត និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍បានបង្ហាញថាការប្រើថ្នាំប្រភេទមេតំហ្វេតាមីនបានក្លាយទៅជារឿងដែលគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ»។
លោក មាស វិរិទិ្ធ អគ្គលេខាធិការនៃអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនបានឱ្យដឹងថាប្រហែលជា ៨៥ ភាគរយនៃថ្នាំញៀនដែលប្រើនៅកម្ពុជាគឺជាប្រភេទមេតំហ្វេតាមីន ហើយ ៩០ ភាគរយនៃថ្នាំដែលគេប្រើនោះមានពណ៌ថ្លា។
លោកថ្លែងថា៖ «ដំបូងវាត្រូវបានគេប្រើតែក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងតាមខេត្តនៅជាប់ព្រំដែនជាមួយប្រទេសថៃប៉ុណ្ណោះ»។
លោក វិរិទ្ធិ បានបន្តថា៖ «ចាប់ពីឆ្នាំ ២០០១ មកអាជ្ញាធរបានរកឃើញថ្នាំញៀនប្រភេទមេតំហ្វេតាមីននៅគ្រប់ខេត្តទាំងទីក្រុង និងជនបទ។
ទោះយ៉ាងណាលោក វិរិទ្ធិ បានថ្លែងថាអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនមិនមានព័ត៌មានថាតើថ្នាំញៀនទាំងនោះត្រូវបានគេនាំយកទៅកាន់ភូមិជនជាតិភាគតិចដាច់ស្រយាលនៅខេត្តរតនគិរីដោយវិធីណាទេ»។
អ្វីដែលកាន់តែច្បាស់នោះគឺថាចំនួនករណីដែលត្រូវបានគេរាយការណ៍មកគឺមានការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០០ មក។ នៅឆ្នាំនោះ អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនបានកត់ត្រាឃើញថាមានមនុស្សតែ ៥៩១ នាក់ប៉ុណ្ណោះបានប្រើថ្នាំញៀននៅទូទាំងប្រទេសតែនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំនេះបានកើនឡើងជិតដល់ ១៦ ៩០០ នាក់។
លោក វិរិទ្ធិ បានថ្លែងថាតួលេខទាំងពីរជាតួលេខប៉ាន់ស្មានហើយតួលេខរបស់អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនគឺផ្អែកលើអ្វីដែលត្រូវបានរាយការណ៍ដោយលោកមេភូមិនិង «ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើននាក់ទៀតដែលពួកគាត់មិនចេះសរសេររបាយការណ៍»។ នៅមានការសង្ស័យតិចតួចពីចំនួនដែលកំពុងមានការកើនឡើងនេះតែវាជាការពិតទៅហើយនៅតាមទីកន្លែងផ្សេងៗទៀតដូចជាភូមិសោមត្រកចាស់ជាដើម។
នៅភូមិផ្សេងមួយទៀតលោក សេង ឃិត អាយុ ៥៤ ឆ្នាំជាអតីតទាហានខ្មែរក្រហមពិការជើងម្ខាងកំពុងធ្វើចម្ការដំឡូងមីរបស់គាត់។ លោកមានកូន ៧ នាក់ហើយម្នាក់ក្នុងចំណោមកូនគាត់គឺជាកូនប្រុសដែលមានអាយុ ១២ ឆ្នាំហើយថ្មីៗនេះវាបានដើរលេងចូលក្នុងក្រុមមនុស្សខិលខូចហើយបោះបង់ការសិក្សាត្រឹមថ្នាក់ទី ៦ ប៉ុណ្ណោះ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ឥឡូវនេះកូនប្រុសរបស់ខ្ញុំញៀនថ្នាំវាមិនបានញុំអាហារទៀងពេលទេគឺកូនប្រុសខ្ញុំញ៉ាំបាយតែម្តងប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃ។ ប្រជាជនដែលមានវ័យក្មេងៗរស់នៅក្នុងភូមិនេះគឺកំពុងថ្នាំញៀន។ ជាទូទៅពួកគេបានប្រើវាពេលយប់ប្រហែលម៉ោង ១១ យប់ ឬពាក់កណ្តាលអធ្រាត្រ។
លោក ឃិត មិនបានដឹងថា តើកូនប្រុសគាត់បានលុយពីណាទិញថ្នាំញៀននោះទេប៉ុន្តែលោកសន្និដ្ឋានថាមិត្តភក្តិវាជាអ្នកទិញឲ្យ។ លោកបានព្យាយាមម្តងហើយម្តងទៀតដើម្បីឱ្យកូនប្រុសគាត់ឈប់ប្រើថ្នាំញៀន។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ប៉ុន្តែកូនខ្ញុំមិនព្រមស្តាប់ទេ។ នៅពេលខ្ញុំសួរវាពីការប្រើថ្នាំញៀនវាបាននិយាយ [កុហក] និងប្រាប់ខ្ញុំថាវាបានឈប់ហើយ។ កូនខ្ញុំប្រាប់ខ្ញុំថាការប្រើថ្នាំញៀនធ្វើឱ្យមានអារម្មណ៍សប្បាយ»។
លោក ឃិត បន្ថែមថារហូតមកទល់ពេលនេះអាជ្ញាធរមិនបានអើពើលើបញ្ហានេះទេ។ ខ្ញុំពិតជាព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់។ ខ្ញុំពិតជាសប្បាយចិត្តណាស់ប្រសិនបើមាននរណាម្នាក់មកបង្ក្រាបការប្រើគ្រឿងញៀននេះ។ វាកំពុងបំផ្លាញអនាគតរបស់កូនចៅយើង»។
នៅជិតតូបមួយក្នុងបរិវេណសាលាមានយុវជនដែលជាជនជាតិចារ៉ាយក្មេងៗមួយក្រុមកំពុងជជែកគ្នាលេង។ ក្នុងចំណោមពួកគេមានយុវជនម្នាក់ឈ្មោះ សៀវ លីន អាយុ ២១ ឆ្នាំបានថ្លែងថា៖ «មិត្តភក្តិរបស់ខ្ញុំទាំងអស់ប្រើថ្នាំញៀន»។ នៅពេលសួរថាតើគាត់មានប្រើថ្នាំញៀនដែរអត់យុវជន លីន សើច។ គាត់បានឆ្លើយថា៖ «ខ្ញុំមិនប្រើទេប៉ុន្តែបើខ្ញុំមានលុយនោះខ្ញុំនឹងប្រើដែរ»។
តើថ្នាំញៀនរាលដាលទៅដល់តំបន់ដាច់ស្រយាលនៃខេត្តរតនគិរីបានយ៉ាងដូចម្តេច?
អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនបានឱ្យដឹងថាមានកត្តាមួយចំនួនដែលជាប់ទាក់ទងនឹងការរីករាលដាលនៃការប្រើគ្រឿងញៀននៅកម្ពុជា។ កត្តាមួយដែលសំខាន់បំផុតនោះគឺការធ្វើចំណាកស្រុកទាំងការធ្វើចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេសគឺថៃ និងការធ្វើចំណាកស្រុកដើម្បីរកការងារធ្វើនៅកម្ពុជាផ្ទាល់តែនៅឆ្ងាយពីស្រុកកំណើតពួកគេ។
លោក មាស វិរិទ្ធិ ដែលជាមន្ត្រីរបស់អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនបានថ្លែងថាជនចំណាកស្រុកដែលធ្វើដំណើរពីបណ្តាខេត្តនានាមកភ្នំពេញជាចំណុចឆ្លងកាត់សម្រាប់ការចរាចរថ្នាំមេតំហ្វេតាមីនជាកន្លែងធ្វើឲ្យមានភាពងាយស្រួលដល់ការប្រើគ្រឿងញៀនទាំងនោះ។ បន្ទាប់មកពួកគាត់បាននាំយកទម្លាប់ដែលធ្លាប់ប្រើគ្រឿងញៀននោះមកខេត្តពួកគាត់វិញពិសេសក្នុងពេលឈប់សម្រាកនៃថ្ងៃបុណ្យជាតិធំៗដូចជាពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ និងបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីជាដើម។
លើសពីនេះទៀតលោក វិរិទ្ធិ បានឱ្យដឹងថាចាប់តាំងពីការអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍នៅខែមករាមកអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនបានរកឃើញអ្នកបើកបររថយន្តធំៗមួយចំនួនបានប្រើថ្នាំញៀនមេតំហ្វេតាមីនហើយពួកគាត់បានធ្វើឲ្យរាលដាលដល់ទីឆ្ងាយៗគ្រប់កន្លែងដែលពួកគាត់ទៅដល់។
ខណៈដែលដឹងថាមានថ្នាំប្រភេទមេតំហ្វេតាមីនបានហូរចូលដល់ខេត្តស្ទឹងត្រែងពីប្រទេសឡាវលោក វិរិទ្ធិ បានថ្លែងថាការធ្វើចរាចរណ៍ថ្នាំញៀនភាគច្រើនគឺសំដៅទៅកាន់រាជធានីភ្នំពេញហើយថ្នាំញៀនដែលឆ្លងកាត់ព្រំដែនចូលតាមខេត្តរតនគិរីគឺមានទិសដៅទៅវៀតណាមជាកន្លែងថ្នាំញៀនមានតម្លៃខ្ពស់។
គ្រាន់តែជារោគសញ្ញានៃប្រព័ន្ធ
ខេត្តរតនគិរី និងខេត្តជាប់គ្នាគឺមណ្ឌលគិរីបានរងនូវវិបត្ដិសេដ្ឋកិច្ចសង្គមធ្ងន់ធ្ងរក្នុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ។
ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើដ៏ខ្លាំងក្លាការកើនឡើងនៃការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងច្រើន (ELCs) ដែលវាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការដាំដំណាំកៅស៊ូ ស្វាយចន្ទី ដំឡូងមី និងដំណាំឧស្សាហកម្មផ្សេងៗទៀតរួមជាមួយនឹងការហូរចូលនៃជនចំណាកស្រុកដែលស្វែងរកដីធ្លី។
ការអនុវត្តវប្បធម៌របស់ជនជាតិភាគតិចក្នុងបណ្តាខេត្តទាំងនោះបានរងនូវការបំផ្លិចបំផ្លាញមានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។
ការសេពគ្រឿងស្រវឹង ការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន និងអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារក៏មានការកើនឡើងដែរ។
អ្នកជំនាញម្នាក់បានលើកឡើងថា ករណីទាំងនេះគឺជារោគសញ្ញាពីគំរូនៃការអភិវឌ្ឍដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច (ELC) ដែលវិស័យឯកជនជាអ្នកទទួលបានប្រយោជន៍ហើយសង្គមជាអ្នកខាត។
លោក មាស វិរិទ្ធិ បានបន្តថាទំនាក់ទំនងរវាងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចដែលមិនត្រូវបានត្រួតពិនិត្យ និងជំងឺសង្គមគឺទាំងពីរនេះបានបង្កើតចេញជាទម្រង់ជាច្រើន។ នៅខេត្តភាគឦសានកម្ពុជា បញ្ហាភាគច្រើនដែលកើតឡើងនៅទីនោះគឺទាក់ទងនឹងការសេពគ្រឿងញៀនជាងការជួញដូរគ្រឿងញៀនបើទោះបីជាកម្ពុជាត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាប្រទេសដែលថ្នាំញៀនចរាចរឆ្លងកាត់ក្តី។
អ្នកកាសែតជនជាតិអ៊ីតាលីលោក Alessandro Scotti ដែលធ្វើការជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងឆ្នាំ ២០០២ លើគម្រោងមួយស្តីពីផ្លូវចរាចរណ៍គ្រឿងញៀនរបស់ពិភពលោកបានថ្លែងថាប្រទេសកូឡុំប៊ីប្រហែលជាប្រទេសដែលត្រូវបានគេស្គាល់ច្រើនបំផុតថាជាប្រទេសចរាចរណ៍គ្រឿងញៀនសកល។ លោកក៏សង្កេតឃើញពីលំនាំស្រដៀងគ្នានៃការអភិវឌ្ឍដែលនាំទៅដល់ការរីកចម្រើននៃការជួញដូរកូកាអ៊ីនផងដែរ។
លោក Scotti បានសរសេរក្នុងសៀវភៅរបស់គាត់ Narcotica ថា៖ «ក្នុងរយៈពេល ៤០ ឆ្នាំមកនេះទីក្រុង San Jose [នៅក្នុងប្រទេសកូឡុំប៊ី] ជាទីក្រុងនៃបណ្តុំសេដ្ឋកិច្ចសង្គមដែលទទួលអ្នកវិនិយោគមកពីទីឆ្ងាយៗតែបានជំនួសមកវិញនូវវិបត្តិដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ»។ «ដំបូងមានដំណាំកៅស៊ូដែលផ្តល់ភាពមានបានដល់ម្ចាស់ចម្ការនៅពេលដែលម្ចាស់ចម្ការយកជនជាតិដើមភាគតិចធ្វើជាទាសករ។ បន្ទាប់មកជាពេលវេលានៃការធ្វើអាជីវកម្មស្បែក និងរោមសត្វដែលអាជីវកម្មនោះដំណើរការបាននៅពេលមានសត្វនៅក្នុងព្រៃ។ ប៉ុន្តែវិបត្តិនៅទីជនបទកាន់តែថយនៅពេលដែលអ្នកស្រុកបានភៀសខ្លួនមកកាន់ទីក្រុងដើម្បីស្វែងរកការងារចិញ្ចឹមជីវិត។ នៅពេលកូកាអ៊ីនមកដល់បានធ្វើឲ្យអ្នកជួញដូររកស៊ីមានបាន»។
ដូចដែលបានរៀបរាប់លោកបានបន្តសរសេរថាឫសគល់នៃបញ្ហាគឺរាប់ចាប់ពីសង្រ្គាមស៊ីវិលរហូតដល់ការចាប់ជំរិតការសម្លុតយកប្រាក់ និងអំពើឃាតកម្មជាដើម»៕ NS
No comments:
Post a Comment