ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា
2020-10-22
លោក ប៉ាទ្រីក ម័រហ្វី (Patrick Murphy) ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ជួបលោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ នៅថ្ងៃទី២២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក កឹម សុខា
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក លោក លោក ប៉ាទ្រីក ម័រហ្វី (Patrick Murphy) បានទៅជួបលោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិនៅឯគេហដ្ឋានរបស់លោក នៅមួយថ្ងៃមុនក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល គ្រោងនឹងរៀបចំខួបលើកទី២៩ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃទី២៣ តុលា។
អ្នកវិភាគលើកឡើងថា តំណាងទូតលោកសេរី នៅតែទៅជួបលោក កឹម សុខា ម្ដងហើយម្ដងទៀតនេះ គឺបង្ហាញថា ប្រទេសលោកសេរី នៅតែចាត់ទុកលោក កឹម សុខា គ្មានទោសកំហុស និងចង់ឲ្យរបបឯកបក្សស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដែលស្របតាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសផង និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញផង។
អ្នកវិភាគលើកឡើងថា ទោះបីជារបបឯកបក្សបានរំលាយគណបក្សប្រឆាំងចោលមានរយៈពេលប្រមាណ ៣ឆ្នាំទៅហើយក្ដី ប៉ុន្តែសម្រាប់សហគមន៍អន្តរជាតិប្រទេសលោកសេរីវិញ នៅតែទទួលស្គាល់គណបក្សនេះដដែល។
អ្នកឃ្លាំមើលផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សង្គម លោក បណ្ឌិត សេង សារី មានប្រសាសន៍ថា ជំនួបលោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក លោក លោក ប៉ាទ្រីក ម័រហ្វី (Patrick Murphy) ដែលជាតំណាងឲ្យប្រទេសមហាអំណាចនៃហត្ថលេខីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនោះ គឺបង្ហាញឲ្យឃើញថា សហរដ្ឋអាមេរិក ឬប្រទេសលោកសេរី ចង់ឲ្យប្រទេសកម្ពុជាអនុវត្តតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ និងអនុវត្តតាមខ្លឹមសារកិច្ចព្រមព្រៀងស្ដីពីជម្លោះនយោបាយនៅកម្ពុជា គឺកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១៖ «ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនៅតែឲ្យតម្លៃលើការបោះឆ្នោតដោយសេរី ហើយគេនៅតែទទួលស្គាល់គណបក្សប្រឆាំងក្នុងការចូលរួមបោះឆ្នោត ដោយសារតែគណបក្សនេះមានការទទួលស្គាល់ពីប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាស្ទើរពាក់កណ្ដាលប្រទេស»។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកបានសរសេរនៅបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី២២ តុលាថា លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានជួបលោក កឹម សុខា ដើម្បីធ្វើការឆ្លុះបញ្ចាំងពីខួបលើកទី២៩ឆ្នាំ នៃការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ជាក់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែមានការប្ដេជ្ញាចិត្ត ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងសេចក្ដីប្រាថ្នាចង់បានសន្តិភាព វិបុលភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។ ក្រៅពីនេះទៀត នៅក្នុងជំនួបនោះ ក៏ជជែកអំពីការឆ្លើយតបទៅនឹងគ្រោះទឹកជំនន់នៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ននេះដែរ។
ទាក់ទង និងបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន អះអាងថា ជំនួបរវាងឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក និង លោក កឹម សុខា នេះ គ្រាន់តែជាការសួរសុខទុក្ខធម្មតាទេ។ រីឯការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងវិញ គឺជាការអនុវត្តទៅតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា៖ «អ្នកវិភាគ គាត់និយាយទៅតាមមាននិន្នាការទៅបក្សប្រឆាំង ព្រោះថា អតីតគណបក្សប្រឆាំងត្រូវបានតុលាការកំពូលបានរំលាយរួចទៅហើយ គឺមានតែប៉ុណ្ណឹងតើផ្លូវច្បាប់
ទោះបីជាបែបនេះក្ដី អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខា លើកឡើងផ្ទុយពីការអះអាងរបស់លោក សុខ ឥសាន នេះ។ លោក គឹម សុខ អះអាងថា ប្រទេសលោកសេរី គេមើលឃើញលោក កឹម សុខា មានកំហុសដូចដែលរបបលោក ហ៊ុន សែន ចោទថា ក្បត់ជាតិ ហើយឈានទៅដល់ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចោលនោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការរំលាយគណបក្សប្រឆាំង គឺជាផែនការបន្តអំណាចរបស់ត្រកូល ហ៊ុន តែប៉ុណ្ណោះ ដោយលោក ហ៊ុន សែន មើលឃើញសក្ដានុពលគណបក្សប្រឆាំងទាញយកអ្នកគាំទ្រកាន់តែច្រើននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧ នោះ៖ «ការលើកទឹកចិត្តនៅក្នុងស្ថានភាពលំបាក ហើយគេនៅតែគាំទ្រអ្នកប្រជាធិបតេយ្យក្នុងការបង្រួបបង្រួមគ្នា នៅក្នុងស្ថានភាពប្រទេសកម្ពុជាដ៏លំបាកនេះ»។
លោក កឹម សុខា វិញ បានសរសេរនៅលើបណ្ដាញសង្គមរបស់លោក ក្រោយពីជួបលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក នៅថ្ងៃទី២២ តុលា ថ្លែងអំណរគុណសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆកនាំ១៩៩១ ដែលបានផ្តល់ជំនួយដល់រាជរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់លើវិស័យនានា រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ លោក កឹម សុខា បន្តថា ជំនួបនេះ ក៏ពិភាក្សាគ្នា ផ្ដោតអំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស សេដ្ឋកិច្ច សង្គម ជាពិសេស ផ្តោតលើផលប៉ះពាល់ដោយសារជំងឺរាតត្បាត កូវីដ-១៩ បញ្ហាគ្រោះទឹកជំនន់ និងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងកម្ពុជាជាដើម។
លោក កឹម សុខា សរសេរបន្តថា «បុណ្យក៏ធ្វើ ទានក៏ធ្វើ ទូតក៏ជួប ដើម្បីប្រជាជាតិខ្មែរ»។ លោក កឹម សុខា អះអាងថា លោកបានជួបឯកអគ្គរដ្ឋទូតនេះ នៅបន្ទាប់ពីលោក បានធ្វើបុណ្យកឋិនទាន និងចុះជួបចែកជំនួយសប្បុរសធម៌ ជូនប្រជាពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់។ លោកបន្តថា ថ្ងៃនេះជាកិត្តិយសលើកទីពីរ ដែលលោក ប៉ាទ្រីក ម័រហ្វី ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក បានមកជួបនៅគេហដ្ឋានរបស់លោក ក្នុងចំណោមជំនួប ៥លើក ក្នុងរយៈពេលប្រមាណមួយឆ្នាំនៃបេសកកម្មរបស់លោកនៅកម្ពុជា។
លោក កឹម សុខា ត្រូវសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន និងឃុំក្នុងផ្ទះក្រោយរងការចោទប្រកាន់ ពីបទ ក្បត់ជាតិ កាលពីឆ្នាំ២០១៧ ប៉ុន្តែកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៩ តុលាការបានបន្ធូរបន្ថយការត្រួតពិនិត្យ ដោយអនុញ្ញាតធ្វើដំណើរក្នុងប្រទេស តែហាមឃាត់ធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ។ កាលពីពេលថ្មីៗ នេះ លោក កឹម សុខា បានធ្វើសកម្មភាពចុះប្រជាពលរដ្ឋឡើងវិញ ក្រោយពីតុលាការធ្លាប់បានចេញលិខិតព្រមានកាលពីខែកក្កដាមិនឲ្យលោកដើរចុះជួបពលរដ្ឋ។ សកម្មភាពរបស់លោក កឹម សុខា ដើរចុះជួបពលរដ្ឋនេះ ដូចជា លោក ដើរចុះចែកអំណោយជូនពលរដ្ឋរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់ និងសកម្មភាពធ្វើបុណ្យទានជាដើម។ លោក កឹម សុខា មិនបានថ្លែងសារនយោបាយអ្វីនោះទេ។
ថ្វីដ្បិតតែលោក កឹម សុខា ហាក់មានសេរីភាពដើរហើរបានជាងពីពេលមុនបន្តិចក្ដី ក៏ប៉ុន្តែសមាជិកគណបក្សរបស់លោកមួយចំនួនវិញ ត្រូវបានអាជ្ញាធររបបលោក ហ៊ុន សែន ចាប់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់។ នៅទន្ទឹមនឹងលោក កឹម សុខា ជួបឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកនៅថ្ងៃទី២២តុលានេះ សមត្ថកិច្ចខែត្រត្បូងឃ្មុំបានចាប់ខ្លួន សមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិខែត្រត្បូងឃ្មុំពីររូប គឺលោក ស៊ូ យាន និងលោក វណ្ណ សុផាត ។
ក៏ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមសកម្មជនបក្សប្រឆាំងទាំងពីរនាក់ ដែលអាជ្ញាធរខេត្តត្បូងឃ្មុំចាប់ខ្លួននេះ សមត្ថកិច្ចបានដោះលែងម្នាក់វិញហើយ កាលពីព្រលប់ថ្ងៃទី២២តុលាដដែលនេះ គឺប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សសង្គ្រោះជាតិស្រុកក្រូចឆ្មារ លោក វណ្ណ សុផាត។ លោក វណ្ណ សុផាត ឲ្យអាស៊ីសេរីដឹងក្រោយពីសមត្ថកិច្ចដោះលែងថា សមត្ថកិច្ចបានតម្រូវឱ្យលោក ផ្ដិតមេដៃ ធ្វើកិច្ចសន្យាហាមមិនឱ្យចូលរួមរំលឹកខួបកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ តុលា ដែលក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលរៀបចំឡើងធ្វើនៅរាជធានីភ្នំពេញ។ រីឯអនុប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក ស៊ួ យាន វិញ មកទល់ពេលនេះសមត្ថកិច្ចមិនទាន់ដោះលែងវិញនៅឡើយទេ។
ប្រពន្ធលោក ស៊ូ យាន គឺលោកស្រី ស្រី ស៊ាត ឱ្យអាស៊ីសេរីដឹងថា ប៉ូលិសស្លៀកពាក់ស៊ីវិលមានគ្នា៦ នាក់ បានចាប់ប្តីលោកស្រីនៅពេលគាត់កំពុងជិះម៉ូតូឌុបលោកស្រីនៅតាមផ្លូវ។ លោកស្រីអះអាងថា ប៉ូលិសបានវាយប្តីលោកស្រីមួយដៃ ពេញទំហឹង ចំសៀតផ្កា រួចរុញចូលក្នុងរថយន្ត បើកចេញទៅបាត់។ លោកស្រីថា រហូតដល់រសៀលថ្ងៃដដែលនេះ នៅមិនទាន់ដឹងថា សមត្ថកិច្ចបាននាំខ្លួនប្តីទៅឃុំខ្លួននៅទីណានៅឡើយទេ។
លោកស្រីចាត់ទុក ទង្វើនេះ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌ម្ដងហើយម្ដងទៀត ព្រោះប្ដីលោកស្រី ធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារមួយឆ្នាំរួចហើយ ដោយសាររិះគន់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល តាមបណ្ដាញសង្គម៖ «គេមិននិយាយអីទេគេរុញប្ដីខ្ញុំចូលឡានតែម្ដង ប្ដីខ្ញុំក្រាញមិនឱ្យចាប់គេវ៉ៃមួយកំផ្លៀងទះមួយទំហឹង។ ខ្ញុំខឹងហ្មងអយុត្តិធម៌ពេកប្ដីខ្ញុំមានធ្វើអីណា ប្ដីខ្ញុំជូនខ្ញុំទៅពេទ្យតើហេតុអីចាប់ប្តីខ្ញុំ»។
នេះជាលើកទីពីរហើយ ដែលសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនលោក ស៊ួ យាន។ កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៩ អនុប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក ស៊ូ យាន ត្រូវបានតុលាការខេត្តនេះ ចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារ ចោទពីបទញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ តាមបណ្ដឹងរបស់ក្រុមយុវជនស្រឡាញ់សន្តិភាព ដែលមាននិន្នាការគាំទ្រ លោក ហ៊ុន សែន។ លោកទើបត្រូវតុលាការដោះលែងវិញ នៅខែមេសា ឆ្នាំ ២០២០នេះ ក្រោយពីបានជាប់ពន្ធនាគារ ១ឆ្នាំ ដែលក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាតិ អន្តរជាតិចាត់ទុកថា ជារឿងនយោបាយ។
សមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនលោក ស៊ួ យាន នេះ នៅបន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសព្រមាន សកម្មជនបក្សប្រឆាំងកាលពីថ្ងៃទី២១តុលា ចំពោះអ្នកណាចូលរួមរំលឹកខួបកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃទី២៣តុលានេះ ដោយលោក ហ៊ុន សែន ចោទថា លោក សម រង្ស៊ី ជាអ្នករៀបចំនៅពីក្រោយខ្នង។
ទោះបីជាបែបណាក៏ដោយ ប្រធានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៃសមាគមអាដហុក (ADHOC) លោក នី សុខា ពន្យល់ថា ការចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋដោយគ្មានដីកាពីតុលាការ ឬពុំមែនជាបទល្មើសជាក់ស្តែង គឺជាទង្វើផ្ទុយពីគោលការណ៍ច្បាប់៖ «បើមិនមែនជាបទល្មើសជាក់ស្ដែងទេត្រូវតែបង្ហាញដីកាត្រូវតែបង្ហាញមូលហេតុអំពីការចាប់ខ្លួន មិនអាចយើងទៅចាប់ខ្លួនគេតាមទីវាលឬតាមទីកន្លែងគ្រប់ហើយ អត់មានបង្ហាញពីហេតុផល និងអត់មានការបង្ហាញពីដីកាទៅចាប់ឆៅៗ អ៊ីចឹងទេ។ នេះគេហៅថា សកម្មភាពមួយនៃការចាប់ខ្លួនផ្ទុយនឹងច្បាប់ហើយ»។
ចាប់តាងពីខែមករា ឆ្នាំ២០២០ មក មានសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង ក្រុមយុវជន អ្នកចម្រៀងរ៉ែប និង ព្រះសង្ឃសរុបជិត ៤០នាក់ហើយ ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន និងដាក់ឃុំនៅពន្ធនាគារ។ តុលាការបានចោទប្រកាន់អ្នកទាំងនោះពីបទ រួមគំនិតក្បត់ញុះញង់ឲ្យយោធិនមិនស្ដាប់បង្គាប់ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរនៅក្នុងសង្គមជាដើម។
ទាក់ទង និងបញ្ហានេះ អ្នកវិភាគលើកឡើងថា ទាំងសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា ទាំងសំណុំរឿងចាប់ចងសកម្មជនបក្សប្រឆាំងនេះ គឺជារឿងនយោបាយ ដែលរបបលោក ហ៊ុន សែន បង្ក្រាបសំឡេងអ្នករិះគន់ និងសំឡេងប្រឆាំង ដើម្បីមហិច្ឆតាអំណាចរបស់ខ្លួន ហើយទាញប្រទេសកម្ពុជាទៅជាការដឹកនាំតាមរបបឯកបក្ស និងផ្ដាច់ការ ដែលផ្ទុយពីស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ៕
No comments:
Post a Comment