ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ កាលព្រះអង្គនៅជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី ១ និងលោក ហ៊ុន សែន កាលនៅជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី ២ នៅក្រោយការបោះឆ្នោតអណត្តិទី ១ (១៩៩៣-១៩៩៨) ។ រូបថត AFP
p
Wed, 12 July 2017
សូ វិសាល
បច្ចុប្បន្ននេះមេដឹកនាំគណបក្សកាន់អំណាច និងមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងកាន់តែមានការមិនចុះសម្រុងនឹងគ្នាខ្លាំងជាងមុន ដែលអាចជាដើមចមមួយធ្វើឲ្យខ្មែរមានការបែកបាក់ជាតិកាន់តែធំជាងមុន។
ក៏ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក្រុមអ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយមានជំនឿថាក្រុមយុវជនដែលកើតក្រោយសម័យសង្គ្រាមនឹងនៅតែអាចធ្វើឲ្យប្រទេសមួយនេះមានការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមាន។
នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ នេះអំពើហិង្សានយោបាយបានថយចុះស្ទើរតែទាំងស្រុង បើធៀបទៅនឹងកាលពីជាង ២០ ឆ្នាំមុន ក៏ប៉ុន្តែចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់របស់គណបក្សកាន់អំណាចដែលដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទៅលើគណបក្សប្រឆាំងតាមរយៈការប្តឹងទៅកាន់តុលាការដែលស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលរបស់គណបក្សកាន់អំណាចមានកាន់តែច្រើនឡើង។
បន្ទាប់ពីប្រទេសកម្ពុជាបានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភ្នក់ភ្លើងសង្គ្រាមដ៏រន្ធត់ជាច្រើនទសវត្សរ៍ដែលស្ទើរតែវិនាសជាតិមកភាគីខ្មែរដែលមានជម្លោះដោយមានការជួយជ្រោមជ្រែងពីសហគមន៍អន្តរជាតិបានស្រុះស្រួលគ្នាចុះកិច្ចព្រមព្រៀង បញ្ចប់សង្គ្រាមនៅទីក្រុងប៉ារីសកាលពីថ្ងៃទី ២៣ ខែតុលាឆ្នាំ ១៩៩១ ដោយមានបណ្តាប្រទេសចំនួន ២៨ ធ្វើជាហត្ថលេខី បន្ទាប់ពីបានធ្វើការចរចាគ្នាយ៉ាងស្វិតស្វាញអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។
កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសនេះបានបញ្ចប់ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាតាមបែបកុម្មុយនីស្តហើយបានកំណត់ឲ្យកម្ពុជាដែលនៅពេលនោះត្រូវបានគេចាត់ទុកថាកំពុងតែស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រទេសវៀតណាម ទទួលយកនូវរបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សដូចបណ្តាប្រទេសសេរីដោយត្រូវជ្រើសរើសមេដឹកនាំតាមរយៈការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌រៀងរាល់ ៥ ឆ្នាំម្តង។
ប៉ុន្តែកម្ពុជានៅមិនទាន់មានច្បាប់កំណត់អណត្តិសម្រាប់នាយករដ្ឋមន្ត្រីដូចបណ្តាប្រទេសសេរីនានានោះទេ។ បន្ទាប់ពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិមកប្រទេសកម្ពុជាបានរៀបចំឲ្យមានការបោះឆ្នោតជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣ ក្រោមការរៀបចំរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (អ៊ុនតាក់) ។
គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ដែលដឹកនាំដោយព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានឈ្នះការបោះឆ្នោតនោះ។ គណបក្សប្រជាជនដែលចាញ់ មិនសុខចិត្ត។
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះអតីតព្រះមហាក្សត្រ សម្តេចឪ នរោត្តម សីហនុ ទ្រង់បានធ្វើការសម្របសម្រួលបញ្ចប់ជម្លោះតាមរយៈការបែងចែកអំណាចដោយឲ្យព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តម រណឫទ្ធិធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី ១ និងលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី ២ ។
ខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៩៧ រដ្ឋាភិបាលចម្រុះដែលមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីពីរបានឈានដល់ទីបញ្ចប់ បន្ទាប់ពីមានការវាយប្រយុទ្ធគ្នាដ៏បង្ហូរឈាមនៅកណ្តាលក្រុងភ្នំពេញរវាងកងទ័ពដែលស្ម័គ្រស្មោះនឹងនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី ១ និងកងទ័ពដែលស្ម័គ្រស្មោះនឹងនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី ២។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចប្រមាណជិត ២០០ នាក់ត្រូវបានគេសម្លាប់នៅក្នុងការវាយប្រយុទ្ធគ្នានោះ។
លោក ឆាំ ប៊ុនថេត អ្នកវិភាគនយោបាយបានកត់សម្គាល់ថាបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ ១៩៩៣ ភាគីខ្មែរមានការតវ៉ាចរចាគ្នា ទាក់ទងនឹងការបែងចែកអំណាចហើយមានការស្រុះស្រួលគ្នា ដើម្បីរៀបចំរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ សូម្បីតែគណបក្សដែលមានតែមួយកៅអីនៅក្នុងរដ្ឋសភាក៏មានតំណែងនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលដែរ។
«រហូតដល់មានរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ ១៩៩៧ ទើបខ្មែរចាប់ផ្តើមបែកបាក់គ្នាហើយដល់យូរទៅបែកបាក់កាន់តែឆ្ងាយទៅៗ ហើយបែកបាក់ឆ្ងាយមែនទែននៅពេលដែលមានការកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញពី ២ ភាគ ៣ មក ៥០ បូក ១ គឺជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃការបែកបាក់គ្នាឆ្ងាយមែនទែនរវាងអ្នកសេរីនិយម និងអ្នកដឹកនាំប្រទេសសព្វថ្ងៃ ខណៈខ្មែរមានរដ្ឋាភិបាលចម្រុះមួយដែលអាចអង្គុយចរចាគ្នាបានជជែកគ្នាបានក្នុងស្តង់ដារមួយដែលពិភពលោកទទួលស្គាល់»។
កន្លែងធ្វើការមួយរបស់អ៊ុនតាក់នៅក្នុងអំឡុងការបោះឆ្នោតជាតិនៅកម្ពុជាឆ្នាំ ១៩៩៣។ រូបថត AFP
គិតរហូតមកដល់ឆ្នាំ ២០១៧ នេះប្រទេសកម្ពុជាបានរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិចំនួន ៥ លើក (៥ អាណត្តិ) និងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ចំនួន ៤ លើក (៤ អាណត្តិ) ហើយមានតែការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ ១៩៩៣ មួយប៉ុណ្ណោះដែលរៀបចំឡើងដោយអ៊ុនតាក់ ក្រៅពីនេះបានរៀបចំឡើងដោយគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គជប)។
ក្រោមការរៀបចំការបោះឆ្នោតរបស់ គជប តែងតែមានការតវ៉ាយ៉ាងខ្លាំងក្លានៅក្រោយការបោះឆ្នោតពីសំណាក់គណបក្សប្រឆាំងក្រោមហេតុផលថាការបោះឆ្នោតមិនមានភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ហើយរដ្ឋាភិបាលក៏តែងតែធ្វើការបង្ក្រាបដោយហិង្សាផងដែរ។ លើសពីនេះនៅមុនពេលបោះឆ្នោតក្នុងអំឡុងពេលបោះឆ្នោត និងនៅក្រោយពេលបោះឆ្នោតម្តងៗតែងតែកើតមានអំពើហិង្សានយោបាយយ៉ាងច្រើនករណី។
សរុបសេចក្តីទៅមានតែការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី ៤ ដែលធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី ៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៧ ក្រោមការរៀបចំរបស់ គជប ដែលទើបតែធ្វើកំណែទម្រង់ថ្មីប៉ុណ្ណោះ ដែលគណបក្សនយោបាយ និងអ្នកសង្កេតការណ៍បានទទួលស្គាល់ថាបានប្រព្រឹត្ដទៅដោយរលូនអាចទទួលយកបាន បើទោះជានៅមានចំណុចខ្វះខាតមួយចំនួនដែលនាំឲ្យមានការប្តឹងតវ៉ាក៏ដោយ។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកវិភាគនយោបាយបានកត់សម្គាល់ថា បើនិយាយពីស្ថានការណ៍នយោបាយកាលពីជាង ២០ ឆ្នាំមុនជាពិសេសក្នុងអំឡុងការបោះឆ្នោតជាតិដែលរៀបចំឡើងដោយ អ៊ុនតាក់ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣ និងការបោះឆ្នោតជាតិដែលរៀបចំឡើងដោយ គជប ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ មានការសម្លាប់ និងការគំរាមកំហែងដោយសារតែរឿងនយោបាយកើតឡើងច្រើនណាស់។ ក្នុងអំឡុងពេលនោះមានការដាក់សម្ពាធ គំរាមកំហែងយ៉ាងច្រើននៅមូលដ្ឋានរហូតដល់មានការសម្លាប់សកម្មជន ឬអ្នកគាំទ្រគណបក្សដែលមាននិន្នាការមិនស្របនឹងគណបក្សកាន់អំណាចទៀតផង។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិអាណត្តិទី ១ ទី ២ និងទី ៣ ពលរដ្ឋមិនហ៊ានបញ្ចេញមតិ ឬនិយាយអ្វីច្រើនទាក់ទងរឿងនយោបាយទេ។
លោកព្រឹទ្ធាចារ្យ លឺ ឡាយស្រេងអតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលធ្លាប់ធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទនៅក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ១៩៩៣ ក៏បានធ្វើការកត់សម្គាល់ដែរថាចាប់តាំងពីកម្ពុជាមានការរៀបចំការបោះឆ្នោតមកមានតែការរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ១៩៩៣ ដែលរៀបចំឡើងដោយអ៊ុនតាក់តែមួយប៉ុណ្ណោះ ដែលមានភាពសេរី យុត្តិធម៌ និងត្រឹមត្រូវពិតប្រាកដ។
ជាមួយគ្នានេះលោក មាស នី បានកត់សម្គាល់ថាចំណែកក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះវិញជាពិសេសនៅមុនពេលបោះឆ្នោតឃុំ សង្កាត់ អាណត្តិទី ៤ នេះស្ថានការណ៍នយោបាយមានភាពប្រសើរឡើងច្រើន មិនមានការគំរាមកំហែងខាងនយោបាយដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតដូចមុនទៀតទេ។ ប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថាការគំរាមកំហែងខាងនយោបាយនៅថ្នាក់មូលដ្ឋានមិនសូវជាកើតមានច្រើនដូចកាលពីមុនទៀតមែន ប៉ុន្តែការគំរាមកំហែងនយោបាយ បែរជាមកកើតមានច្រើននៅថ្នាក់ជាតិទៅវិញ។
«អ្វីដែលជាបញ្ហានោះគឺថាជាពិសេសនៅមុនពេលបោះឆ្នោតនោះរាជរដ្ឋាភិបាលហាក់ដូចជាបានធ្វើឲ្យបាត់បង់នូវឯករាជភាពរវាងស្ថាប័នរដ្ឋទាំង ៣ ធំៗគឺរដ្ឋាភិបាល រដ្ឋសភា និងស្ថាប័នតុលាការ ឬស្ថាប័នយុត្តិធម៌ដូចជាមានភាពច្របូកច្របល់គ្នាមិនច្បាស់លាស់ពេលខ្លះហាក់បីដូចជាបំពេញតួនាទីស្ថិតនៅក្រោមបញ្ជាអ្នកនយោបាយច្រើនជាងការបំពេញតួនាទីឯករាជ្យរបស់ខ្លួន»។
បើតាមលោក មាស នី នៅពេលដែលប្រព័ន្ធទាំង ៣ នេះមានភាពច្របូកច្របល់ វាធ្វើឲ្យមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងធ្វើឲ្យមានអំពើអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គមបានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់មានដូចជាការចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស មន្ត្រី គជប ចំនួន ៥ រូប និងសកម្មជនដីធ្លី មានការរឹតបន្តឹងច្បាប់តាមរយៈការបង្កើតច្បាប់ NGO ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីបក្សនយោបាយ។
លោក មាស នី កត់សម្គាល់ថាកាលពីមុនសម្ពាធនយោបាយ ឬក៏ការគំរាមកំហែងគ្នាទៅវិញទៅមកភាគច្រើនកើតឡើងនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន ចំណែកនៅថ្នាក់ជាតិមិនសូវជាមានការប៉ះទង្គិចគ្នាទេ។ បើធ្វើការប្រៀបធៀបគ្នាក្នុងអាណត្តិទី ៥ នេះគឺមានចរន្តផ្ទុយគ្នា។ ផ្ទុយគ្នាគឺថានៅតាមមូលដ្ឋានមានភាពធូរស្បើយមិនសូវជាមានការគំរាមកំហែងអ្វីកើតឡើងជាធំដុំទេ ប៉ុន្តែវាបែរជាមកកើតមានច្រើននៅថ្នាក់ជាតិ «គឺវាយក្បាលម៉ាស៊ីនគណបក្ស» ទៅវិញ។
បើតាមលោក ប៊ុនថេត មកទល់សព្វថ្ងៃនេះនៅក្នុងសង្គមខ្មែរមានការបែកបាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំងហើយបើទោះបីជាមានការបោះឆ្នោតជាបន្តបន្ទាប់ទៅមុខទៀតយ៉ាងណាក៏ដោយបើសិនជាពុំមានការផ្សះផ្សាគ្នាឡើងវិញដូចកាលពីក្នុងទសវត្សរ៍ ៩០ ទេលោកជឿថាខ្មែរ «អាចទៅដល់ដំណាក់កាលមួយអាចបែកបាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំងមែនទែនអាចដល់មានរឿងរ៉ាវអាចដល់កើតកល់យុគអាចមានសង្គ្រាមអាចមានវិបត្តិវែងឆ្ងាយទៅមុខទៀតប្រសិនជាអ្នកដឹកនាំនយោបាយសព្វថ្ងៃ គាត់នៅតែជះទឹកក្តៅដាក់គ្នា»។
លោក មាស នី លោក លឺ ឡាយស្រេង និងលោក ឆាំ ប៊ុន ថេត ទាំងបីរូប សុទ្ធតែមើលឃើញដូចគ្នាថា បើទោះបីជាបច្ចុប្បន្នកងកម្លាំងរបស់រដ្ឋាភិបាលតែងតែធ្វើការបង្ក្រាបទៅលើសកម្មជនដីធ្លី សម្មជនបរិស្ថានដែលធ្វើការតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការរំលោភបំពានដីធ្លីប្រឆាំងនឹងការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិពិតមែន តែការយល់ដឹងរបស់ពួកគាត់មានភាពប្រសើរជាងមុន។
ការដែលបច្ចុប្បន្នពលរដ្ឋហ៊ានបញ្ចេញមតិច្រើនជាងកាលពីពេលមុនត្រូវបានលោក ប៊ុនថេត ពន្យល់ថានៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ៩០ ពលរដ្ឋមិនហ៊ានបញ្ចេញមតិពីព្រោះពួកគាត់នៅមានការភ័យខ្លាចខ្លាំងដោយសារតែពួកគាត់ភាគច្រើន សុទ្ធតែធ្លាប់ឆ្លងកាត់របបខ្មែរក្រហម ប៉ុន្តែអត្តចរិតរបស់អ្នកនយោបាយកាលនោះមានភាពគ្រាន់បើ។
លោក ប៊ុនថេត ថ្លែងថា៖ «ដល់ពេលឥឡូវនេះប្រជាពលរដ្ឋចាប់ផ្តើមមានការយល់ដឹងច្រើនជាងមុនមានការចូលរួមច្រើនមានការជជែកវែកញែកច្រើននៅតាមប្រព័ន្ធបណ្តាញសង្គម...»។
លោកបាននិយាយថា ខណៈដែលពលរដ្ឋមានការយល់ដឹងច្រើនជាងមុន អ្នកនយោបាយខ្លះបែរជាធ្វើនយោបាយដើរថយក្រោយទៅវិញដោយធ្វើនយោបាយតាមបែបប្រជាភិថុត ប្រើអំណាចសម្លុតគំរាមកំហែងគណបក្សដ៏ទៃ និងបំភិតបំភ័យប្រជាពលរដ្ឋ។
លោក ប៊ុនថេត បញ្ជាក់ថា៖ «តាមពិតនយោបាយមួយដែលអាចធ្វើឲ្យមានការផ្សះផ្សាជាមួយគ្នាបាន គេអត់ដែលជជែកអានេះខុសអានេះត្រូវ អានេះអាក្រក់ អានេះល្អ អានេះអាងបរទេស អានេះពួកអាប្រឆាំងផ្កាប់មុខ...គេអត់ដែលធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើបុគ្គលទេ គេជជែកថា តើគោលនយោបាយណាធ្វើឲ្យមានផលប្រយោជន៍ល្អសម្រាប់ជាតិកន្លែងណាដែលខុសកន្លែងណាដែលឆ្គងមានបញ្ហាអំពើពុករលួយគេជជែករឿងមធ្យោបាយដើម្បីដោះស្រាយអំពើពុករលួយ គេមិនទៅចោទបុគ្គល បុគ្គលនេះពុករលួយបុគ្គលនេះអាក្រក់ យកតែចំណុចខ្សោយបស់គេ យកមកធ្វើចំណុចខ្លាំងខ្លួនឯង។ អានេះឯង ជាកត្តាដែលធ្វើឲ្យខ្មែរបែកបាក់គ្នា»។
ចំណែកលោក មាស នី វិញ បានកត់សម្គាល់ថានាពេលបច្ចុប្បន្នរដ្ឋាភិបាលហាក់បីដូចជាគិតរិះរកវិធីសាស្ត្រ ដើម្បីទៅគ្រប់គ្រងមនុស្សតាមដានមនុស្សច្រើនជាងការផ្តល់សេរីភាព និងសម្របសម្រួលឲ្យត្រូវទៅនឹងការវិវត្តរបស់មនុស្ស។ «អ៊ីចឹងប្រព័ន្ធនេះបើមិនមានការផ្លាស់ប្តូរទេ ផ្លាស់ប្តូរខ្ញុំមិននិយាយដូរនាយករដ្ឋមន្ត្រី ឬទៅដូររបបអីទេ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំនិយាយត្រឹមលក្ខខណ្ឌនៃការផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងឲ្យដើរចេញផុតពីការគ្រប់គ្រង ព្យាយាមគ្រប់គ្រងមនុស្សមករបៀបសម្របសម្រួលហើយនិងជួយមនុស្សវិញខ្ញុំគិតថាវានឹងអាចប្រសើរឡើង»។
បើតាមលោក មាស នី បច្ចុប្បន្នក្រុមគ្រួសារនិយម បក្ខពួកនិយមនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលកំពុងតែកាន់កាប់ធនធានរបស់ជាតិសម្បើមណាស់ ទាំងការរកស៊ីទាំងការកាន់កាប់ធនធានដីធ្លី ធនធានធម្មជាតិ និងធនធានរបស់ប្រទេសគឺច្រើនមែនទែនហើយនៅក្នុងនោះការរៀបចំគ្រួសារ បក្ខពួក កូនចៅឲ្យកាន់តំណែងសំខាន់ៗនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលក៏វាបានវេញធ្លុងគ្នាឲ្យទៅជាយន្តការមួយដែលគ្រប់គ្រងទាំងសេដ្ឋកិច្ច ទាំងនយោបាយទាំងសង្គម។ «ដល់អ៊ីចឹងទៅនឹងធ្វើឲ្យអ្នកដូចសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ខ្លួនលោកក៏មានការព្រួយបារម្ភដែរ ប្រសិនបើគាត់ផ្លាស់ប្តូរជំហរតែខ្លួនគាត់ គេឲ្យសុខតែគាត់ ហើយចុះបើគ្រួសារកូនចៅរបស់គាត់វាមិនបានសុខ ថាតើគាត់គិតយ៉ាងម៉េចទៀត?»។
«ខ្ញុំមើលរាល់ថ្ងៃអ្នកដឹកនាំគឺគាត់ស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពមួយដែលមិនទាន់ដឹងច្បាស់ ថាតើត្រូវដើរទៅកន្លែងណា? ទោះជាមានច្បាប់បង្កើតឡើងផ្តល់សេចក្តីសុខមិនរករឿងអ្នកដឹកនាំក៏ដោយ ប៉ុន្តែដោយសារតែអាប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋហ្នឹងវាបង្កើតឡើងតាមរយៈការរួមផ្តុំគ្នានៃគ្រួសារនិយម បក្ខពួកនិយមនឹងវាវេញធ្លុងគ្នាខ្លាំងពេក អ៊ីចឹងធ្វើឲ្យអាការប្រមើលមើលនៃការផ្លាស់ប្តូរហ្នឹងវាពិបាក»។
លោកបន្ថែមថារឿងសំខាន់មានតែក្រុមគ្រួសារបក្ខពួកទាំងអស់ត្រូវតែរួមគ្នាគិត ហើយរកមធ្យោបាយអីដើម្បីការពារអំណាចឲ្យនៅគង់វង់ ទោះបីនៅក្នុងផ្លូវណា ឬក៏តម្លៃប៉ុនណាក៏ដោយដែលយើងឃើញសព្វថ្ងៃសន្តិភាពហ្នឹង វាអាចជាផ្នែកមួយដែលតម្រង់ទៅរកសន្តិភាពដើម្បីគ្រួសារបក្ខពួកផង ច្រើនជាងសន្តិភាពសម្រាប់សង្គមជាតិក៏អាចថាបានដែរ។
បើសម្លឹងទៅដល់អនាគតប្រទេសកម្ពុជាលោក ប៊ុនថេត មានក្តីបារម្ភអំពីស្ថានការណ៍នយោបាយរបស់ប្រទេសជាតិប្រសិនបើអ្នកនយោបាយមិនព្រមផ្លាស់ប្តូរអត្តចរិតក្នុងការធ្វើនយោបាយ។ ប៉ុន្ដែ លោក ប៊ុនថេត នៅមានក្ដីសង្ឃឹមចំពោះយុវជនជំនាន់ក្រោយ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «បើខ្ញុំមើលពី ១៥ ឬ ២០ ឆ្នាំទៀត ខ្ញុំសង្ឃឹមទៅលើក្មេងជំនាន់ក្រោយព្រោះយើងឃើញថាយុវជនជំនាន់ក្រោយមានការយល់ដឹងច្រើន ស្រឡាញ់ជាតិ ស្រឡាញ់កិត្តិយស ដឹងខុសដឹងត្រូវច្រើន ខ្ញុំជឿថាពួកគេនឹងធ្វើឲ្យប្រទេសឆ្ពោះទៅរកភាពវិជ្ជមាន»៕
No comments:
Post a Comment