ដោយ សុជីវី
2020-08-27
រូបថតស្រ្តីស្លៀកខ្លីក្នុងយុទ្ធនាការបញ្ឈប់សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈនៅលើគេហទំព័រChange.org ចាប់ផ្ដើមកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០។
រូបថតពីគេហទំព័រChange.org
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលផ្នែកសិទ្ធិស្រ្តីស្នើរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ចោលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ដោយសម្អាងថាសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះបំពានសិទ្ធិសេរីភាពស្រ្តី។ ចំណែកអនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ និងជាអតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកិច្ចការនារីមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលមិនគួរអោយមានសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះតាំងពីដំបូង ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលគិតគូរពីសិទ្ធិស្រ្តី និងចាត់ទុកសិទ្ធិស្រ្តីជាសិទ្ធិមនុស្ស។ មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលអះអាងថាសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះទើបតែចាប់ផ្តើមមិនទាន់បើកអោយមានការផ្ដល់យោបល់ណាមួយនៅឡើយ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលថាសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ថ្មីនេះគួរតែត្រូវបានទម្លាក់ចោលព្រោះមានមាត្រាជាច្រើននៅក្នុងច្បាប់នេះប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ស្រ្តី ទាំងជម្រើសនៃការស្លៀកពាក់ និងការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់ស្រ្តី។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជិត៤០ស្ថាប័នចេញកាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា អោយដឹងថាសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ថ្មីនេះបានចែងពីការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ស្រ្តីនៅក្នុងការជ្រើសរើសសម្លៀកបំពាក់របស់ពួកគេ ដែលចំណុចនេះផ្ទុយពីអ្វីដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងអនុសញ្ញាស្ដីពីការលុបបំបាត់រាល់ទម្រង់នៃការរើសអើងលើស្រ្តីហៅកាត់ថាស៊ីដរ(CEDAW)។
នាយិកាអង្គការក្លាហាន កញ្ញា បុណ្យ រចនា អោយអាស៊ីសេរីដឹងថា កញ្ញា គាំទ្រចំពោះការលើកឡើងពីគោលបំណងរបស់ច្បាប់នេះពីការរក្សាសីលធម៌ វប្បធម៌ល្អក្នុងសង្គម ប៉ុន្តែសង្គមមានការផ្លាស់ប្ដូរ ដែលមិនគួរយកបញ្ហានេះមកជាការដាក់ទោសទណ្ឌពលរដ្ឋឡើយ។ កញ្ញាថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែផ្តោតអាទិភាពដោះស្រាយបញ្ហារើសអើងយេនឌ័ររួមមានអំពើហិង្សាផ្អែកលើយេនឌ័រ ការរើសអើងក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំ ការចូលរួមផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងនយោបាយជាដើម៖ «សង្គមរបស់យើងមានគុណតម្លៃច្រើន មានវប្បធម៌ល្អៗ ដែលយើងគួរតែថែរក្សាទុក។ ប៉ុន្តែមានកន្លែងខ្លះដែលយើងគិតថាវាដើរអត់ទាន់បរិបទសង្គមសម័យនេះទេ។ អីញ្ចឹងគុណតម្លៃមួយដែលមិនស្មើគ្នាយើងមិនគួរថែរក្សាទេព្រោះប្រទេសរបស់យើងបានផ្ដល់សច្ចាប័នទៅលើលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិអន្តរជាតិច្រើនទៀត ហើយនៅក្នុងនោះទៀតគណៈកម្មការស៊ីដរ(CEDAW)ហ្នុងបានកំណត់ថារដ្ឋភាគីទាំងអស់ដែលផ្ដល់សច្ចាប័នហ្នឹងត្រូវតែធានាថា ខ្លួននឹងចាត់វិធានការ ដើម្បីកែតម្រូវ លុបបំបាត់ នូវទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី វប្បធម៌ណាដែលមិនលើកស្ទួយវប្បធម៌សមភាពរវាងពលរដ្ឋនៅក្នុងសង្គម ទោះបីជាទំនៀមទម្លាប់នោះបានអនុវត្តម៉ោរាប់រយពាន់ឆ្នាំហើយក៏ដោយ។»
ក្នុងមាត្រា៣៦នៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះចែងហាមឃាត់បុរសមិនអោយដោះអាវក្នុងទីសាធារណៈ និងស្រ្តីមិនអោយស្លៀកពាក់ខើចលើខើចក្រោម ឬស្ដើងអាចមើលឃើញ ឬបង្ហាញផ្នែកខ្លះនៃកេរ្តិ៍ភេទ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបារម្ភថាការចែងបែបនេះធ្វើអោយមានការរើសអើងប្រឆាំងស្រ្តីបន្ថែមទៀតនៅពេលដែលសង្គមទាំងមូលតែងតែបន្ទោសស្រ្តី ដែលរងគ្រោះដោយការរំលោភបំពាន ការបៀតបៀនផ្លូវភេទថាបានទាក់ទាញអោយកើតមានអំពើទាំងនោះដោយការស្លៀកពាក់ ឬទង្វើរបស់ស្រ្តីជាដើម។ ម្យ៉ាងវិញទៀតរដ្ឋមិនគួរបកស្រាយអំពីសាសនា វប្បធម៌ ឬប្រពៃណីក្នុងការបង្កើតអោយមានវិធានការច្បាប់នោះឡើយ។
ជាមួយគ្នានេះក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថាច្បាប់នេះបង្ហាញពីការរើសអើងលើក្រុម ដែលមានភាពងាយរងគ្រោះក្នុងសង្គមពិសេសគឺស្រ្តី នៅពេលដែលស្រ្តីជាច្រើនកំពុងប្រកបរបរក្នុងវិស័យក្រៅប្រព័ន្ធ ដែលរួមមានអ្នកប្រកបរបរផ្លូវភេទ និងអ្នកលក់ដូរតាមចិញ្ចើមផ្លូវ ដែលច្បាប់ ហាមឃាត់ និងដាក់ពិន័យ។ ក្នុងមាត្រា៩និងមាត្រា១១ បានផ្ដល់សិទ្ធិអំណាចដល់អាជ្ញាធរអោយរឹបអូសនូវសម្ភារៈ និងភស្ដុតាងដែលចាត់ទុកថាធ្វើអោយប៉ះពាល់សណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ រួមទាំងការផាកពិន័យផង។
កញ្ញា បុណ្យ រចនា ពន្យល់ថាស្រ្តីជាច្រើនកំពុងរស់នៅពឹងអាស្រ័យការលក់ដូរតាមចិញ្ចើមផ្លូវ៖ «ក្នុងបរិបទសង្គមរបស់យើងគឺយើងឃើញថា អ្នកប្រកបរបររកស៊ីតាមដងផ្លូវ លក់ដូរតូបតូចៗ ឌុបតាមកង់អីហ្នឹងគឺភាគច្រើនជាស្រ្តី ហើយកិច្ចការងារដូចជារឿងបោកខោអាវ ហាលខោអាវអីហ្នឹងក៏ជារឿងដែលស្រ្តីធ្វើដែរក្នុងបិរបទសង្គមរបស់យើង អ៊ីញ្ចឹងវាមិនមែនគិតតែរឿងស្លៀកពាក់ទេ គឺសកម្មភាព ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃតែម្ដង ជាពិសេសគឺស្រ្តី ដែលប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធតូចតាចតាមដងផ្លូវហ្នឹងគឺអាចនឹងបាត់បង់មុខរបរតែម្ដង។»
ឆ្លើយតបនឹងសំណើទម្លាក់ចោលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្នើដោយក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះអនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សានីតិកម្មនៃក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក មុនី វីរៈ ថ្លែងប្រាប់អាស៊ីសេរីថាសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះមានគោលដៅរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងការពារសេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់ពលរដ្ឋទៅវិញទេ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតលោកថាសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះទើបច្បាប់ផ្ដើមជំហ៊ានដំបូង ដែលមិនទាន់បើកអោយមានការផ្ដល់យោបល់ពីភាគីផ្សេងនៅឡើយទេ៖ «លោកស្រីយល់យ៉ាងម៉េចដែរ បើសិនថាមានស្រ្តីម្នាក់ដែលស្លៀកពាក់លេចលើលេចក្រោមនៅទីសាធារណៈ នៅទីប្រជុំជនតាមដងផ្លូវហ្នឹងវាយ៉ាងម៉េចដែរ? ឬមួយយ៉ាងម៉េច? ចង់អោយទម្លាក់ចោលទាំងអស់ចឹង ឬក៏បញ្ញត្តិណាមួយ ដែលត្រូវឈប់ត្រូវកសាង ឬមួយត្រូវកែលម្អ ដាក់ធាតុចូលបន្ថែមអោយកាន់តែសុក្រិត ឬមួយក៏យ៉ាងម៉េច? ត្រង់ចំណុចហ្នឹងគេសរសេរថាមិនអោយស្លៀកខ្លីលេចលើលេចក្រោម ឬមួយស្លៀកលេចកេរ្តិ៍ភេទនៅទីសាធារណៈ ឬមួយនៅទីប្រជុំជន។ តើអាហ្នឹងវាប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិ ឬការពារសេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ? ទាល់តែយល់ពីរឿងហ្នឹងទើបបានយល់ថាវាត្រឹមត្រូវ ឬមិនត្រឹមត្រូវត្រង់បញ្ញតិដែលចែងត្រង់នេះ។»
កញ្ញា បុណ្យ រចនា ឆ្លើយតបថាការកម្រិតការបង្ហាញកេរ្ដិ៍ខ្មាស់នៅទីសារធារណៈគឺមានចែងនៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌមាត្រា២៤៩ គ្រប់គ្រាន់រួចហើយ ដែលមិនចាំបាច់លើកមកនិយាយទៀតទេ តែអ្វីដែលជាក្ដីបារម្ភនោះគឺមាត្រា៣៦នៃច្បាប់ថ្មីនេះចែងពីការហាមស្លៀកខ្លីខើចលើខើចក្រោម ដែលនាំទៅដល់ការដាក់កំហុសស្រ្តីព្រោះតែការស្លៀកពាក់របស់ពួកគេ។ កញ្ញាបន្តទៀតថាបើទោះជាច្បាប់នេះទើបព្រាងដំណាក់កាលដំបូងក៏គួរតែទទួលយកយោបល់របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែរ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលពិតជាចង់បានមតិយោបល់ពិតប្រាកដមែន។
ចំណែកអនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិអ្នកស្រី មូរ សុខហួរ លើកឡើងថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលគិតថាសិទ្ធិស្រ្តីជាសិទ្ធិមនុស្ស គឺរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែទម្លាក់ចោលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ថ្មីនេះជាបន្ទាន់៖ «ពាក់ព័ន្ធជាមួយព្រាងច្បាប់នេះ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងខ្លួនប្រាណរបស់ស្រ្តី ជីវិតរបស់ស្រ្តី សេចក្ដីសម្រេចនៃស្រ្តីដូចជា ស្រ្តីសម្រេចថាស្លៀកពាក់របៀបណា? ជាសេចក្ដីសម្រេចដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនជាមនុស្សអាចសម្រេចថាស្លៀកពាក់របៀបនេះរបៀបនោះបាន ឬមិនបាន? បើសង្គមចង់មកដាក់ពិន័យថាស្លៀកនេះមិនត្រឹមត្រូវទេ ត្រូវតែរបៀបខ្មែរជាដើម ហេតុអីប៉ះពាល់តែទៅលើស្រ្តី?»
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈនេះមាន៨ជំពូក និង៤៨មាត្រាផ្ដួចផ្ដើមដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិចំនួន៦៥ កាលពីថ្ងៃទី១៣ សីហា អំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ចោលសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ក្នុងនោះក៏មាន អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ អង្គការសមាជិកអាស៊ានសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្សផងដែរ។ អង្គការទាំងនោះមើលឃើញថាច្បាប់នេះ ប្រសិនបើអនុម័តនឹងក្លាយជាច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈគាបសង្កត់បន្ថែមទៀត បង្កឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សិទ្ធិមនុស្ស និងរឹតតែធ្វើឲ្យពលរដ្ឋកាន់តែក្រីក្រ បង្កឲ្យមានវិសមភាពសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែកើនឡើងថែមទៀត ដោយសារតែសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ រើសអើងពលរដ្ឋក្រីក្រ ពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះ និងស្ត្រីភេទជាដើម៕
1 comment:
Cambodia is using the Law of Kdor Ah Hun Sen. This law always initiated by Yuon and Ah Kwack Hun Sen must follow.
Post a Comment