2023.06.07
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ព្យាយាមកម្ចាត់បន្ទាយចុងក្រោយរបស់ចលនា សម រង្ស៊ីនិយម ដែលកំពុងជ្រកក្រោមស្លាកគណបក្សភ្លើងទៀនចេញពីសង្វៀននយោបាយនៅកម្ពុជា។
ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្ទួនៗ និងជាស៊េរីមកលើមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើងទៀន ចាប់ផ្ដើមតាំងពីចុងឆ្នាំ២០២២ ត្រូវបានមហាជនមើលឃើញថា គឺជាផែនការរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងការតាមកម្ចាត់កម្លាំងនយោបាយ សម រង្ស៊ីនិយម ដែលកំពុងជ្រកក្រោមស្លាកគណបក្សភ្លើងទៀន។
លើសពីទៅទៀត គណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោត ហៅកាត់ (គ.ជ.ប) និងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដែលជាអាជ្ញាកណ្ដាល ក៏បានសម្រេចទាត់ចោលបណ្ដឹង និងបដិសេធគណបក្សភ្លើងទៀនមិនឲ្យចូលរួមការបោះឆ្នោតជាសាកលអណត្តិទី៧ ឆ្នាំ២០២៣នេះទេ។ តើវាសនាចលនានយោបាយសម រង្ស៊ីនិយមដែលបានតស៊ូលើសង្វៀននយោបាយកម្ពុជាជិត ៣ទសវត្សពិតជាមកដល់ទីបញ្ចប់មែនដែរឬទេ?
សូមលោកអ្នកនាងស្ដាប់បទវិភាគលោករបស់លោក ជុន ច័ន្ទបុត្រ អំពីរឿងនេះ៖
ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមានអាយុសាមសិប (៣០) ឆ្នាំហើយបើគិតចាប់ពីការបោះឆ្នោតជាសាកលលើកទី១ រៀបចំដោយ (UNTAC) ឆ្នាំ១៩៩៣។
រយៈពេល ៣០ឆ្នាំនេះ កម្ពុជាបានរៀបចំការបោះឆ្នោតចំនួន៦ អាណត្តិរួចមកហើយ។ ហើយកម្ពុជាក៏នឹងកំពុងត្រៀមរៀបចំការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៧ នៅខែកក្កដាឆ្នាំ២០២៣ នាពេលឆាប់ៗ ខាងមុខនេះដែរ។
គណបក្សភ្លើងទៀន ដែលជាក្ដីសង្ឃឹម និងជាបន្ទាយចុងក្រោយរបស់អ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ដែលអ្នកគាំទ្រចាត់ទុកថា ជាគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំជាងគេ អាចជំនួសគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបាន ហើយអាចជាដៃគូប្រកួតប្រជែងដ៏សក្ដិសមជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ផងដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែគណបក្សនេះបែរជាបាត់ឱកាសចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៧ នេះទៅវិញ ដោយសារតែអាជ្ញាកណ្ដាល(គ.ជ.ប) បានបដិសេធគណបក្សមិនឲ្យសង្វៀនប្រកួត ក្រោមហេតុផលមិនបានបំពេញតម្រូវការនីតិវិធីរដ្ឋបាល។
បើក្រឡេកមើល ប្រវត្តិគណបក្សនយោបាយ ដែលបានចូលរួមប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដឹកនាំលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មានគណបក្ស និងចលនានយោបាយធំៗ ចំនួន ៤ហើយ ដែលត្រូវបានកម្ទេច ដោយគណបក្សខ្លះបានដាច់ឫសគល់នយោបាយ ខ្លះបាត់បង់ការគាំទ្រ និងខ្លះទៀតបានស្លាប់ជីវិតនយោបាយទាំងស្រុងតែម្ដង ក្នុងនោះរួមមាន៖ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមព្រះពុទ្ធសាសនាដឹកនាំដោយលោកតា សឺន សាន ភាគីខ្មែរក្រហម ដឹកនាំដោយលោក ខៀវ សំផន គណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិច ដឹកនាំដោយស្ដេចក្រុមព្រះនរោត្តមរណឫទ្ធិ និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ជាដើម។
អ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍បំផុតនោះគឺ ក្នុងចំណោមគណបក្ស និងចលនានយោបាយទាំង៤ នេះ មានគណបក្ស និងចលនានយោបាយចំនួន៣ សុទ្ធតែជាសមាជិកភាគីហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១។ ដូច្នេះយើងអាចសន្និដ្ឋានបានថា ការកម្ចាត់ដៃគូប្រកួតប្រជែងនយោបាយឲ្យចេញពីសង្វៀននយោបាយមិនមែនជារឿងកើតឡើងដោយចៃដន្យនោះទេ ព្រោះភាគីហត្ថលេខីទាំង៣ មានវាសនានយោបាយស្ទើរតែដូចគ្នាទាំងស្រុង។
ដោយឡែកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកើតចេញពីចលនានយោបាយសម រង្ស៊ីនិយម និង កឹម សុខានិយម ក៏ត្រូវបានរំលាយផងដែរកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧។ ក្រៅពីរំលាយរួចរាល់ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិនបានបណ្ដោយឲ្យមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ និងតំណាងរាស្ត្រមានសេរីភាព និងរស់នៅបានសុខឡើយ។ តុលាការដែលគេឯងដឹងជាទូទៅថាស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានធ្វើការយ៉ាងសកម្ម ទាំងយប់ទាំងថ្ងៃកាត់ទោសថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលៗមួយចំនួនរបស់គណបក្សនេះឲ្យជាប់ទោសក្រោមបទចោទញុះញង់ ឬបង្កអសន្តិសុខសង្គម និងក្បត់ជាតិ។
ជាក់ស្ដែង លោក កឹម សុខា ត្រូវបានអាជ្ញាធម៌ចាប់ខ្លួនទាំងកណ្ដាលអាធ្រាត្រដាក់ពន្ធនាគារក្រោមបទរួមគំនិតក្បត់ ខណៈមេដឹកនាំសំខាន់ៗ ផ្សេងទៀតសម្រេចចិត្តនិរទេសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីសុវត្ថិភាព និងជាប់ពន្ធនាគារ។ អ្វីដែលគួរឲ្យហួសចិត្ត និងមិនដែលកើតមានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយសម័យទំនើបនោះគឺ៖ អាសនៈតំណាងរាស្ត្រចំនួន ៥៥ និងឃុំ-សង្កាត់ចំនួនជាង ៥.០០០ ត្រូវបានគណបក្សកាន់អំណាចច្បាមយកមកចែកគ្នា ហើយថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ចំនួន ១១៨រូបត្រូវបានបិទសិទ្ធិធ្វើនយោបាយចំនួន ៥ឆ្នាំក្នុងម្នាក់ៗ ទៀតផង។
ក្រៅពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកនយោបាយ ការតស៊ូរបស់លោក សម រង្សី ជិត៣ទសវត្សកន្លងមកនេះ បានជួបឧបសគ្គ និងគ្រោះកាចធំៗ ជាច្រើនលើកច្រើនសារ រហូតដល់ពេលខ្លះជិតនឹងបាត់បង់ជីវិតផងក៏មាន ឧទាហរណ៍ព្រឹត្តិការណ៍គប់គ្រាប់បែកនៅមុខរដ្ឋសភា ឆ្នាំ១៩៩៧ គឺត្រូវបានមតិជាតិ និងអន្តរជាតិសន្និដ្ឋានដូចគ្នាថា គឺជាចេតនាផ្ដាច់ជីវិតលោក សម រង្សី តែម្ដង។ របាយការណ៍ FBI របស់សហរដ្ឋអាមេរិករកឃើញថា ការគប់គ្រាប់បែកនេះ គឺរៀបចំឡើងដោយមេកងអង្គរក្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង។
ប៉ុន្តែជាសំណាងល្អលោក សម រង្ស៊ី បានរួចផុតជីវិត ដោយសារកងអង្គរក្សរបស់លោកយកខ្លួនមកពាំងជំនួស។ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នោះបានឆក់យកជីវិតជនស៊ីវិលចំនួន ១៦នាក់ និង ១៥០នាក់ផ្សេងទៀតបានរងបួស។
ទោះបីលោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបានធាក់ចេញពីសង្វៀននយោបាយកម្ពុជាជាច្រើនឆ្នាំហើយក៏ដោយ ក៏ព្រលឹងនៃចលនា សម រង្ស៊ីនិយម នៅមិនទាន់ស្លាប់ ឬដាច់ឫសគល់នយោបាយនៅឡើយទេ។ ថ្មីៗ នេះ ព្រលឹងនយោបាយ សម រង្សីនិយម បានជ្រកក្រោមស្លាកគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំថ្មីមួយ ហើយបានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចក្នុងការចូលរួមការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ នេះ តែជាអកុសល ចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំមក តុលាការរបបក្រុងភ្នំពេញ បានស្ទុះស្ទាញាប់ដៃញាប់ជើងចាត់ការទៅលើថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សភ្លើងទៀនជាបន្តបន្ទាប់ ហើយចុងក្រោយ គណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) និងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានបិទវាំងននចុងក្រោយគឺបញ្ចប់សិទ្ធិចូលរួមការបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សភ្លើងទៀនតែម្ដង។
សៀវភៅមួយដែលមានចំណងជើងថា (អំណាចនិងការដឹកនាំ) និពន្ធដោយលោក ចូសេហ្វ យ៉េ (Joseph S. Nye) សាស្ត្រាចារ្យបង្រៀននៅសាកលវិទ្យាល័យ អុកហ្វត (Oxford University) ចក្រភពអង់គ្លេស បោះពុម្ពក្នុងឆ្នាំ២០០៨ បានសរសេរអំពីបុគ្គលិកលក្ខណៈមេដឹកនាំផ្ដាច់ការ ឬអ្នកដឹកនាំតាមបែបអត្ថានិយមថា៖ ពួកគេមានភាពបត់បែនខ្ពស់ ចេះរស់ជាមួយនឹងទណ្ឌកម្មផ្សេងៗ ហើយស៊ាំនឹងការប្រែប្រួលនយោបាយបានយ៉ាងល្អ ក្រោយពីពួកគេបានស៊ាំនឹងបរិយាកាសនយោបាយថ្មីហើយ ពួកគេក៏ចាប់ផ្ដើមរកគន្លឹះបំផ្លាញប្រព័ន្ធដឹកនាំថ្មីទាំងនោះ ម្ដងបន្តិចៗ រហូតដល់ពួកគេអាចយកវាមកប្រើជាឧបករណ៍អំណាចរបស់ពួកគេតែម្ដង។ លើសពីនេះទៀត ពួកគេតែងតែប្រើប្រាស់មធ្យោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រស្មោកគ្រោក ក្នុងការកម្ចាត់ដៃគូប្រកួតប្រជែងរបស់ខ្លួនជាប្រចាំ។
ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងអ្វីដែលសាស្ត្រាចារ្យ ចូសេហ្វ យ៉េ (Joseph S. Nye) បានលើកឡើង បើក្រឡេកមើលប្រទេសកម្ពុជាឯណេះវិញ លោក ហ៊ុន សែន ដែលគេស្គាល់ថាជាជនកុម្មុយនិស្ត បានគ្រលាស់ខ្លួនមកជាជនផ្ដាច់ការសម័យទំនើបបានយ៉ាងប៉ិនប្រសព្វ និងបានឆក់ឱកាសបន្សាំខ្លួនដោយភាពអត់ធ្មត់ក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ ក្រោយមកបានចាប់ផ្ដើមប្រើយុទ្ធសាស្ត្រស្មោកគ្រោកបន្តិចម្ដងៗចាត់ការទៅលើគូរប្រកួតប្រជែង ដើម្បីធានាក្នុងការក្រាញអំណាចរយៈពេលវែងរបស់ខ្លួន។
ជាក់ស្ដែង ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យដែលបានអនុវត្ត ៣០ឆ្នាំកន្លងមក ត្រូវបានរំខានជាប្រចាំ ស្ថាប័នឯករាជ្យរដ្ឋ ដូចជា តុលាការ ដែលធ្វើការធានាភាពយុត្តិធម៌សង្គម គ.ជ.ប ដែលធ្វើការធានាការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញដែលជាអង្គការកំពូលធ្វើការបកស្រាយច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធធ្វើការធានា សន្តិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម បានក្លាយជាឧបករណ៍អំណាច ហើយធនធានធម្មជាតិ និងសម្បត្តិជាតិបានក្លាយជារបស់ជ័យភណ្ឌកាន់ក្ដាប់អំណាចរដ្ឋ។
យុទ្ធសាស្ត្រមួយដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិយមប្រើជាងគេដើម្បីរក្សាអំណាច និងចាត់ការលើអ្នកចង់មកដណ្ដើមពីលោកនោះគឺ យុទ្ធសាស្ត្រកម្ចាត់ ដែលគេស្គាល់ជាភាសាអង់គ្លេសថា (Defeat Strategy) និងក្រោយមកក្លាយទៅជាយុទ្ធសាស្ត្រ ទុកឲ្យ ឯកការ និង បញ្ចប់ ហៅភាសាអង់គ្លេសថា (IF Strategy)។ យុទ្ធសាស្ត្រនេះត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន យកមកឆ្នៃប្រើជាមួយបរិបទកម្ពុជាដែលដំណើរការដោយយុទ្ធវិធី៥ គឺ៖ សម្លុត ទិញ ចរចា បំបែក និង កម្ទេច។ យុទ្ធសាស្ត្រ នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិនមែនប្រើសម្រាប់តែកម្ចាត់ដៃគូប្រកួតប្រជែងនយោបាយប៉ុណ្ណោះទេ គេក៏ឃើញយុទ្ធសាស្ត្របានប្រើជាញឹកញាប់ជាមួយផ្ទៃក្នុងគណបក្សប្រជាជនខ្លួនឯងផងដែរ។
ទន្ទឹមនឹងការក្រសោបយកស្ថាប័នជាតិសំខាន់ៗមកកាន់កាប់ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏មិនបានបន្ធូរដៃក្នុងការធ្វើទុកបុកម្នេញ និងកម្ចាត់ដៃគូនយោបាយដែលប្រកួតប្រជែងក្នុងចេតនាដណ្ដើមអំណាចពីខ្លួនឡើយ។ គណបក្សភ្លើងទៀនដែលជាខ្នែងនយោបាយជំនាន់ទី៤ បន្ទាប់ពីគណបក្សជាតិខ្មែរ គណបក្ស សម រង្សី និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងបានដុះចេញជាពន្លកកាលពី២៨ឆ្នាំមុន ដែលផ្ដួចផ្ដើមឡើងដោយលោក សម រង្ស៊ី បានកសាងកម្លាំងនយោបាយរបស់ខ្លួនបន្តិចម្ដងៗ រហូតបានក្លាយជាចលនានយោបាយដ៏ធំមួយ។ ដោយសារការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងតាមយាយី ចលនានយោបាយមួយនេះបានផ្លាស់ប្ដូរយុទ្ធសាស្ត្រជាច្រើនទម្រង់ និងដូរឈ្មោះគណបក្សជាច្រើនលើក។ តែទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ គណបក្សនេះបានស្លាប់តែឈ្មោះប៉ុណ្ណោះ ដោយព្រលឹងគណបក្ស ឬចលនា សម រង្ស៊ីនិយមនេះបានរស់រាយប៉ាយទូទាំងប្រទេសនៅឡើយ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ព្រលឹងនេះកំពុងតែតាមបំភ័យ និងតាមយាយីអំណាចលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជាប្រចាំរហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
ទំនងជាបែបនេះហើយ ទើបលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិនដែលភ្លេចតាមកម្ចាត់ព្រលឹង សម រង្ស៊ីនិយម តាមគ្រប់រូបភាពទោះទៅជ្រកក្រោមគណបក្សណាក៏ដោយ។ ហើយថ្មីៗនេះ លោក សម រង្ស៊ី ដែលជាម្ចាស់ព្រលឹង ត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គំរាមប្រើកាំជ្រួចហ្វូងប្រភេទរ៉ុកកែតប្រតិកម្ម ១២២ មិល្លីម៉ែត្រ BM21 បើសិនជាហ៊ានចូលស្រុកតាមប្រទេសថៃ។
នេះសបញ្ជាក់ថា លោក ហ៊ុន សែន ទោះបីជាតាមព្យាបាទ និងតែងតែអួតអាងថាលោកមានជ័យជំនះ លើលោក សម រង្ស៊ី និងអ្នកគាំទ្រលោក សម រង្ស៊ី ក៏ដោយ ឈ្មោះលោក សម រង្ស៊ី រូបថតលោក សម រង្ស៊ី សំឡេងលោក សម រង្ស៊ី វត្តមានលោក សម រង្ស៊ី នៅតែធ្វើអោយលោក ហ៊ុន សែន ភ័យស្លន់ស្លោគ្មានទីបញ្ចប់៕
No comments:
Post a Comment