ដោយ ម៉ែន សុធីរ
2016-10-12
ដើមឈើដែលគេកាប់រំលំដើម្បីយកដីក្នុងព្រៃសហគមន៍ភ្នំជម្រកសត្វ នៅឃុំសំអាង ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខែត្រស្ទឹងត្រែង កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦។
RFA/Men Sothyr
ពលរដ្ឋ និងសង្គមស៊ីវិលអះអាងដូចៗគ្នាថា ឈ្មួញឈើជនជាតិវៀតណាម នៅខេត្តស្ទឹងត្រែង នៅតែបន្តដឹកជញ្ជូនឈើប្រណិត និងបើកអាជីវកម្មឈើប្រណិតខុសច្បាប់ បើទោះបីជាអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលធ្លាប់បានបង្ក្រាបជាច្រើនលើកច្រើនសាក្តី។ លើសពីនេះ ឈ្មួញជនជាតិវៀតណាម ក៏នៅតែបន្តប្រមូលទិញឈើពីពលរដ្ឋខ្មែរ និងជនជាតិភាគតិចឡាវ នៅតាមបណ្ដាស្រុកមួយចំនួននៅខេត្តស្ទឹងត្រែង ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់រោងសិប្បកម្មកែច្នៃគ្រឿងសង្ហារិមក្នុងខេត្តនេះ និងរត់ពន្ធឈើឆ្លងដែននៅក្រៅប្រទេស។
ការអះអាងនេះ នៅគ្រាដែលសកម្មភាពរត់ពន្ធឈើឆ្លងដែននៅតែបន្តកើតមានតាមច្រកអន្តរជាតិជាំក្រវៀន ស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ដែលគេសង្ស័យថា ទំនងដឹកចេញពីខេត្តភាគឦសាន ដូចជាខេត្តស្ទឹងត្រែង និងក្រចេះ ជាដើម។ ពលរដ្ឋអះអាងថា ស្ទើរជារៀងរាល់ថ្ងៃ រថយន្តយីឌុបជាច្រើនគ្រឿងបានបើកយ៉ាងលឿនតាមផ្លូវជាតិលេខ៧ ទៅប្រទេសវៀតណាម តាមច្រករបៀង ឬច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិជាំក្រវៀន ដោយបានឃ្លុំព័ទ្ធតង់កៅស៊ូជិត។
ពលរដ្ឋរស់នៅស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក សំ អឿន មើលឃើញថា ការចរាចរឈើឆ្លងដែននៅតែកើតមាន បើទោះបីជានាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រកាសប្ដេជ្ញាបិទច្រកទាំងនោះក្ដី។ លោកថា ការអនុវត្តច្បាប់របស់អាជ្ញាធរជំនាញ មានលក្ខណៈទន់ជ្រាយ ហើយតឹងតែងតែចំពោះពលរដ្ឋសាមញ្ញដឹកជន្លង់ម្រេច និងដឹកតាមម៉ូតូតិចតួច។
លោកកត់សម្គាល់ថា កន្លងមករថយន្តយីឌុបមួយចំនួនដឹកឈើឆ្លងដែនខូចតាមផ្លូវ ឃើញមានមន្ត្រីអាវុធហត្ថប្រដាប់អាវុធ ចាំយាមរថយន្តទាំងនោះទៀតផង៖ «នៅតែឃើញយីឌុបចេញតែរហូត។ សម្ដេចចេះតែស្រែកទៅ ខាងក្រោមៗចេះតែដឹកទៅ មិនដែលឃើញមានចំណាត់ការចាប់អីទេ បើចាប់បានអាតូចៗកំប៉ិកកំប៉ុក។ ៣០ ទៅ ៤០គ្រឿងឡានមិនដែលឃើញចាប់បានទេ។ សុទ្ធប៉ូលិសប៉េអឹមយាមឲ្យទៀត បើកផ្លូវកុងត្រូលជជុះចល័ត ឃើញឡានសុទ្ធបែរមុខចេញ មិនហ៊ានជិតគេទេ។ ចាប់បានជន្លង់ម្រេច បង្គោលរបងអុសហ្នឹង»។
ពលរដ្ឋរស់នៅក្រុងស្ទឹងត្រែង ខេត្តស្ទឹងត្រែង ថ្លែងសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ឲ្យដឹងថា ឈ្មួញជនជាតិវៀតណាម ឈ្មោះ ហេង សំនៀង ហៅយាយ ព្រឿង បានរកស៊ីឈើទ្រង់ទ្រាយធំខុសច្បាប់ជាង ១០ឆ្នាំមកកន្លងមក នៅតែពុំឃើញមានអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធអនុវត្តច្បាប់ឡើយ ថែមទាំងបណ្ដោយឲ្យជននោះបន្តប្រព្រឹត្តល្មើសដដែលៗ។ លោកថា មកទល់ពេលនេះឈ្មួញរូបនោះដឹកជញ្ជូនឈើតាមផ្លូវទឹក និងផ្លូវគោក ពីស្រុកសេសាន ស្រុកសៀមប៉ាង និងស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ចេញពីតំបន់ព្រៃឡង់ ដើម្បីចែកចាយឲ្យសិប្បកម្មកែច្នៃគ្រឿងសង្ហារិមនៅស្ទឹងត្រែង និងរត់ពន្ធទៅប្រទេសវៀតណាម។
លោកអស់ជំនឿលើវិធានការបង្ក្រាបរបស់រដ្ឋាភិបាល បង្កឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរធនធានធម្មជាតិ និងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ៖ «គឺថា កន្លងមកយាយ ព្រឿង ដឹកឈើរលាយមួយខេត្តស្ទឹងត្រែង មិនឃើញមានទោសមានពៃរ៍អីទេ។ យាយ ព្រឿង គឺជាជនជាតិវៀតណាម បានបំផ្លាញឈើនៅខេត្តហ្នឹងអស់ច្រើនរាប់លានម៉ែត្រគូប សុទ្ធឈើប្រណិតដឹកទៅវៀតណាម»។
ក្រុមយុវជនការពារសង្គម និងបរិស្ថាន និងជនជាតិដើមភាគតិច ចុះពិនិត្យស្ថានភាពព្រៃសហគមន៍ ឋិតនៅភូមិអន្លង់ក្រមួន ឃុំស្រែឫស្សី ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង នៅថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦។ RFA/Men Sothyr RFA/Men Sothyr
បុរសដដែលកត់សម្គាល់ថា ឈ្មួញជនជាតិវៀតណាម រូបនោះឃុបឃិតជាមួយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធក្នុងខេត្តនេះជាចង្កោម ដើម្បីជាថ្នូរនៃការដឹកជញ្ជូនឈើ និងគេចពីសំណាញ់ច្បាប់ ព្រោះតែទទួលបានផលប្រយោជន៍។ លោកបញ្ជាក់ថា ការបង្កើតគណៈកម្មការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើរបស់រដ្ឋាភិបាលគឺត្រឹមតែល្អមើល តែធាតុពិតគឺបទល្មើសព្រៃឈើទ្រង់ទ្រាយធំ និងតូចធ្វើឡើងទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ រីឯការបង្ក្រាបវិញមានតិចតូចណាស់៖ «មានតែច្បាប់ ហើយច្បាប់ហ្នឹងគឺគោរពតែអ្នកមានលុយ ហើយអ្នកអត់លុយគឺគេធ្វើបាបតាមទង្វើដែរគេដាក់ទណ្ឌកម្មលើប្រជាពលរដ្ឋ។ ចំពោះឈ្មួញទុច្ចរិតបានចិញ្ចឹមជាបណ្ដាញ ពុករលួយ ជាទង្វើមួយជាខ្សែគ្រប់បែបយ៉ាង ជាការរួចខ្លួនរបស់ជនទុច្ចរិតដែលបំផ្លាញព្រៃឈើ»។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រៃឈើ ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ហូ សំអុល កត់សម្គាល់ថា កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា រថយន្តសាំងយ៉ុង (Sangyong) ជាង ៤០គ្រឿង របស់ជនជាតិវៀតណាម ឈ្មោះ ហេង សំនៀង ហៅយាយ ព្រឿង ត្រៀមដឹកចេញទៅប្រទេសវៀតណាម ឃើញអាជ្ញាធរជំនាញបង្ក្រាបបាន ៤គ្រឿងប៉ុណ្ណោះនៅស្រុកសៀមបូក តែរហូតដល់ពេលនេះពុំទាន់ឃើញមានចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ណាមួយពីអាជ្ញាធរនៅឡើយ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា កិច្ចសហការបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើហាក់មិនបើកឱកាសឲ្យទូលំទូលាយ ហើយសកម្មភាពការងារមួយចំនួនរបស់អាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ គឺធ្វើឡើងដូចជាភ្លើងចំបើង ឬបានតែមួយឆាវ និងទាល់តែមានបទបញ្ជាពីប្រមុខរដ្ឋាភិបាល៖ «បទល្មើសព្រៃឈើនៅតែកើតមានឡើង ការបង្ក្រាបនៅមាន តែមានតិចតួច។ តែការចរាចរនៅតែចរាចរ ហើយឈ្មួញឈើដ៏ធំនៅខេត្តស្ទឹងត្រែង យាយ ព្រឿង ហ្នឹង គឺនៅតែយាយ ព្រឿង ដដែលអត់មានអ្នកណាប៉ះពាល់គាត់បាន។ អ៊ីចឹងមិនដឹងថា យាយ ព្រឿង គាត់មានខ្សែកថា ឬមួយគាត់មានស្អីយើងអត់ទាន់ដឹងទេ»។
កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា អ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (facebook) បានបង្ហោះវីដេអូខ្លីមួយបង្ហាញពីឈ្មួញជនជាតិវៀតណាម ឈ្មោះ ហេង សំនៀង ហៅយាយ ព្រឿង យកធូបមួយបាច់អុចស្បថចំពោះមុខក្រុមអ្នកកាសែតក្នុងស្រុក ដោយបញ្ជាក់ថា គាត់រកស៊ីឈើចែកគ្នារស់បន្តិចបន្តួច ប្រសិនបើអាជ្ញាធរណាទទួលសំណូកពីគាត់ហើយ នៅតែធ្វើបាបគាត់ទៀតនឹងត្រូវស្លាប់ដោយក្រឡាប់ឡាន៖ «យើងរស់នៅធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យត្រង់ មនុស្សល្អ កុំឲ្យធ្វើមាត់ផ្សេងចិត្តផ្សិង។ នៅលើមានមេឃ នៅក្រោមមានដី តាមផ្លូវមានអ្នកតាយហោង។ ធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យស័ក្ដិសិទ្ធិ ពួកខ្ញុំរកស៊ីចែកគ្នារស់តិចតួច។ ធ្វើម៉េចបើទទួលពាក្យគេហើយ សូមកុំធ្វើបាបគេ ប្រយ័ត្នក្រឡាប់ឡានខ្លួនឯង»។
ទាក់ទងការលើកឡើងនេះ អ្នកនាំពាក្យកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស លោក អេង ហ៊ី ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី១១ ខែតុលា ថា គណៈកម្មការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើ កំពុងស្រាវជ្រាវរកវត្ថុតាងដែលជាបទល្មើស។ លោកបញ្ជាក់ថា វិធានការច្បាប់មិនថាតែបុគ្គលណាទេ ឲ្យតែប្រព្រឹត្តបទល្មើស គឺសុទ្ធត្រូវផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់។ លោកថា មន្ត្រីជំនាញកំពុងចាត់វិធានការលើឈ្មួញជនជាតិវៀតណាម យាយ ព្រឿង នេះ តែពុំទាន់មានសំណុំរឿងទេ។ លោកបន្ថែមថា ប្រសិនបើពលរដ្ឋប្រទះឃើញ ការចរាចរឈើឆ្លងដែន អាចទូរស័ព្ទទាក់ទងមកលោកផ្ទាល់ ដើម្បីលោកចាត់វិធានការ៖ «បាទ! ខ្ញុំសុំជម្រាបជូនម្ដងទៀត អត់ចំពោះបុគ្គលណាទេ គ្រប់បុគ្គលទាំងអស់ដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើស អាហ្នឹងយើងអនុវត្តតាមច្បាប់ ព្រោះច្បាប់យើងអត់មានចែងថា ឈ្មោះនេះឈ្មោះនោះទេ»។
ប្រធានអង្គការកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក អ៊ូច ឡេង មានប្រសាសន៍ថា ការអនុវត្តច្បាប់របស់អាជ្ញាធរមានលក្ខណៈទន់ជ្រាយខ្លាំង រួមផ្សំនឹងអំពើពុករលួយផងនោះ បង្កឲ្យបទល្មើសព្រៃឈើបន្តកើតមានជាប្រព័ន្ធដោយមានអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅពីក្រោយខ្នង។ លោកមើលឃើញថា អាជ្ញាធរបានធ្មេចភ្នែកព្រោះតែលុយកាក់ដោយមិនបានខ្វល់ពីការអនុវត្តច្បាប់ និងបទបញ្ជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលឡើយ ទាក់ទិនការដឹកជញ្ជូនឈើឆ្លងដែន និងអាជីវកម្មឈើប្រណិតខុសច្បាប់។ លើសពីនេះ លោកថា វិន័យអន្តរកាល និងវិធានការច្បាប់ព្រៃឈើ មានលក្ខណៈកម្សោយបំផុតដែលរដ្ឋាភិបាលបណ្ដែតបណ្ដោយឲ្យកើតមានជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ជាមូលហេតុចម្បងបណ្ដាលព្រៃឈើកាន់តែវិនាស។
លោកទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់អំណាចដល់សហគមន៍ និងអ្នកអភិរក្សបរិស្ថាន ទាក់ទិនសកម្មភាពអភិរក្សព្រៃឈើ និងចាត់វិធានការលើមន្ត្រីពុករលួយរបស់លោក ហ៊ុន សែន ឲ្យទាន់ពេលវេលា ដើម្បីរក្សាបាននូវតុល្យភាពធនធានធម្មជាតិ និងប្រព័ន្ធជីវចម្រុះនៅសេសសល់ចុងក្រោយ៖ «បាទ! ប្រព័ន្ធច្បាប់ស្រុកយើងមានលក្ខណៈទន់ខ្សោយ មានអំពើពុករលួយ។ មួយវិញទៀត ការអនុវត្តច្បាប់មានការយោគយល់ដើម្បីជួយសម្រួលក្នុងការដឹកជញ្ជូនឈើជាចំហ ដែលមានអាជ្ញាធរនៅពីក្រោយ»។
ប្រធានអង្គការកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក អ៊ូច ឡេង ក្នុងវេទិកាអ្នកស្ដាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៦។
កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមករា គណៈកម្មការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើ បានឡោមព័ទ្ធឃ្លាំងស្តុកឈើរបស់យាយ ព្រឿង ជាជនជាតិវៀតណាម ឃ្លាំងឈើយាយបូង ក៏ជាជនជាតិវៀតណាម ឃ្លាំងឈើរបស់លោកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ឋិតនៅគល់ស្ពានសេកុង ឃ្លាំងស្តុកឈើនៅចំណុចវ៉ៃថ្ម ក្នុងឃុំស្រែសំបូរ ស្រុកសៀមប៉ាង និង ២កន្លែងផ្សេងទៀត ឋិតនៅស្រុកសេសាន នៅចំណុចគល់ស្ពានស្រែពក និងតំបន់សំអាតបាតអាងនៃទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីររបស់ឧកញ៉ា លីម ប៊ុណ្ណា ហៅ ខ្នា។ ឃ្លាំងឈើទាំងនោះភាគច្រើនគឺជាប្រភេទឈើប្រណិត ដូចជាធ្នង់ បេង និងមួយចំនួនជាប្រភេទឈើសុក្រំ និងគគីរ ដែលមានមុខកាត់ចាប់ពី ៣តឹក ដល់ ៩តឹក និងប្រវែងចាប់ពី ២ម៉ែត្រ ដល់ ៩ម៉ែត្រ។ ក្រោយពីការបង្ក្រាប មន្ត្រីជំនាញរកឃើញឈើល្មើសច្បាប់មួយចំនួនរបស់ឈ្មួញទាំងនោះ តែគេពុំឃើញអាជ្ញាធរអនុវត្តច្បាប់ និងផ្ដន្ទាទោសអ្នកជួញដូរឈើទាំងនោះឡើយ បើទោះបីជាឧកញ៉ាទាំងនោះត្រូវបានគេស្គាល់ជាសាធារណៈថា ជាមេខ្លោងជួញដូរឈើជាច្រើនឆ្នាំក្ដី។
ប្រធានសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា (ANSA) លោក សន ជ័យ យល់ថា ការបណ្ដោយឲ្យកើតមានបទល្មើសព្រៃឈើទ្រង់ទ្រាយធំ និងតូច នៅតែកើតមានគ្រប់រូបភាព គឺជាទម្រង់នៃអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធ។ លោកថា អំពើពុករលួយនេះ មិនត្រឹមតែសំដៅតែប្រាក់ដែលបង់ឲ្យសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធទេ ភាពព្រងើយកន្តើយរបស់អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល ក៏ជាប្រភេទនៃបទល្មើសពុករលួយដែរ។
លោកថា ក្រៅពីវិធានការច្បាប់ចំពោះការដឹកជញ្ជូនឈើប្រណិត និងអាជីវកម្មឈើប្រណិតខុសច្បាប់ គួរតែមានការអនុវត្តច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយដែរ ព្រោះវាជាបទល្មើសធំធេងដែលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ធនធានព្រៃឈើ៖ «គឺការអនុវត្តច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ហើយនិងការអនុវត្តក្រមព្រហ្មទណ្ឌ យើងត្រូវពិនិត្យមើថា តើមានការសូកប៉ាន់ មានការឃុបឃិតជាប្រព័ន្ធ ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមានឈើប្រណិតដែលហាមឃាត់មកធ្វើអាជីវកម្មបែបហ្នឹង។ ត្រូវមានតួអង្គច្រើនដើម្បីចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹង»។
កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកញ្ញា រាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញសារាចរណែនាំស្ដីពីវិធានការនានាក្នុងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ។ ក្នុងនោះរាជរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញនូវវិធានការមួយចំនួនទៅឲ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធតាមរយៈគណៈបញ្ជាការឯកភាពរាជធានីខេត្ត ស្រុក ខណ្ឌទាំងអស់ អនុវត្តឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងទទួលខុសត្រូវក្នុងការគ្រប់គ្រង ថែរក្សា និងការពារធនធានធម្មជាតិ។ ត្រូវចាត់វិធានការឱ្យបានហ្មត់ចត់ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាប ព្រមទាំងលុបបំបាត់បទល្មើសធនធានធម្មជាតិគ្រប់ប្រភេទ រួមទាំងការរុករានដីក្នុងតំបន់ព្រៃការពារ និងអភិរក្សធម្មជាតិដែលស្ថិតនៅក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន។ អ្នកធ្វើការទាក់ទង និងបរិស្ថាន និងព្រៃឈើលើកឡើថា សារាចររបស់រដ្ឋាភិបាលនេះគ្មានប្រសិទ្ធភាពឡើយ ដោយសារតែមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមមិនបានដាក់វិធានការតឹងរ៉ឹងចំពោះការបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើ និងអ្នកជួញដូរឈើឡើយ។
ច្បាប់ព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ មាត្រា១០០ ចែងថា សកម្មភាពទាំងឡាយដែលធ្វើឡើងដោយមន្ត្រីអាជ្ញាធរដែនដី មន្ត្រីនគរបាលកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលបានអន្តរាគមន៍ ឬផ្ដល់ការអនុញ្ញាតដោយផ្ទាល់ ឬប្រយោលជួយដល់អាជីវកម្មព្រៃឈើ និងគំរាមកំហែងមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ឬរារាំងកិច្ចការរបស់មន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើ គឺចាត់ទុកជាបទល្មើស ដោយត្រូវផ្ដន្ទាទោសពី ១ឆ្នាំ ទៅ ៥ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ១០លានរៀល ដល់ ១០០លានរៀល៕
No comments:
Post a Comment