ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា
2018-02-05
rfa
ក្រុមសមាជិកសភាអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (APHR) ធ្វើសន្និសីទសារព័ត៌មានផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ស្ដីពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងនយោបាយនៅកម្ពុជា នាទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ ថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧។
Photo courtesy of APHR
សមាជិកសភាអាស៊ាន ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (APHR) បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានអនុម័តធ្វើវិសោធនកម្មក្រមព្រហ្មទណ្ឌ គឺធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ និងកិច្ចព្រមសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលជាស្មារតីដ៏សំខាន់សម្រាប់ឲ្យខ្មែរគ្រប់ភាគីត្រូវរ៉ូវគ្នាបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលរ៉ាំរ៉ៃនៅឆ្នាំ១៩៩១។
អ្នកវិភាគលើកឡើងថា សភាបច្ចុប្បន្នជាសភាខុសច្បាប់ ដូច្នេះការវិសោធនកម្មច្បាប់ ឬការធ្វើច្បាប់ណាមួយគឺជាច្បាប់ដែលផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ពីព្រោះថា តំណាងរាស្ត្របច្ចុប្បន្ន តំណាងរាស្ត្រខ្លះមិនមែនជាតំណាងរាស្ត្រកើតចេញពីប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតជូនឡើយ។
សមាជិកសភាអាស៊ាន មកពីប្រទេសអាស៊ាន បានសម្ដែងការភ្ញាក់ផ្អើលទៅនឹងសេចក្ដីស្នើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងក្រមព្រហ្មទណ្ឌដែលទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ទើបអនុម័តនៅពេលថ្មីៗនេះផ្ទុយទៅនឹងស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។
ប្រធានសមាជិកសភាអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស លោក Charles Santiago លើកឡើងនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ស្នើឲ្យសមាជិករដ្ឋសភាកម្ពុជា កុំនាំគ្នាលើកដៃអនុម័តសេចក្ដីស្នើវិសោធនកម្មទាំងនេះ ពីព្រោះថា ការធ្វើវិសោធនកម្មទាំងនេះធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សមិទ្ធផលនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ លោកបន្ថែមថា បើសភាព្រមអនុម័តវិសោធនកម្មទាំងនេះមែន គឺនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់កាន់តែខ្លាំងថែមទៀតទៅលើនីតិរដ្ឋ និងកាន់តែពង្រឹងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងបែបផ្ដាច់ការនៅកម្ពុជា។
អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ មានប្រសាសន៍ថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ធ្វើឡើងផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយប្រសិនបើសភាអនុម័តតាមសំណើរដ្ឋាភិបាល ច្បាប់ថ្មីនេះក៏គ្មានប្រសិទ្ធភាពដែរ ព្រោះរដ្ឋសភាបច្ចុប្បន្នមិនស្របច្បាប់នោះទេ ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
លោកបញ្ជាក់ថា ប្រជាពលរដ្ឋស្ទើរពាក់កណ្ដាលប្រទេសនៅតែទទួលស្គាល់តំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនមែនសមាជិករបស់គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ដែលទទួលយកអាសនៈសភារបស់បក្សប្រឆាំងដែលគណបក្សកាន់អំណាចផ្ដល់ជូននោះទេ៖ «ព្រះមហាក្សត្រមានអភ័យឯកសិទ្ធិពិសេសរបស់ព្រះអង្គហើយនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គ្មានអ្នកណាអាចប៉ះពាល់បានទេ ហើយក្រមព្រហ្មទណ្ឌក៏បានការពារព្រះអង្គគ្រប់គ្រាន់ហើយដែរ»។
ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន សែន ដែលជាអតីតកម្មាភិបាលក្រហម និងបានកាន់អំណាចយូរជាងគេនៅអាស៊ីនោះ បានអនុម័តសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មក្រមព្រហ្មទណ្ឌកាលពីសប្ដាហ៍មុន ដែលនឹងអាចផ្ដន្ទាទោសបុគ្គលណាដែលត្រូវតុលាការរកឃើញថា មានកំហុសប្រមាថព្រះមហាក្សត្រឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៥ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ ២.៥០០ដុល្លារ។ នេះគឺជាច្បាប់ទីពីរហើយ ដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ស្នើឲ្យធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ រដ្ឋាភិបាលក៏បានអនុម័តស្នើឲ្យធ្វើវិសោធនកម្មដែរ ដោយលោក ហ៊ុន សែន ចង់តែងតាំងមន្ត្រីថ្នាក់រដ្ឋលេខាធិការដោយរដ្ឋាភិបាលមិនបាច់ឆ្លងកាត់សភា។
កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ មេធាវីរបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺលោក គី តិច និងលោក អង្គ វង្សវឌ្ឍានា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ បានដាក់ពាក្យប្ដឹងលោក លឺ ឡាយស្រេង អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ដោយស្នើសុំឲ្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ជាបន្ទាន់ចំពោះករណីប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ។
លោក លឺ ឡាយស្រេង ក៏ត្រូវបានគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ប្ដឹងពីបទប្រមាថព្រះចេស្ដាព្រះមហាក្សត្រ បន្ទាប់ពីសំឡេងសន្ទនាសម្ងាត់របស់លោកត្រូវបានគណនីហ្វេសប៊ុក (Facebook) ឈ្មោះ សីហា ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២១ ខែតុលា។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បន្ថែមថា អ្នកដែលមិនគោរពព្រះមហាក្សត្រនោះគឺរដ្ឋាភិបាលទៅវិញទេ ពីព្រោះថា រដ្ឋាភិបាលមិនអនុវត្តតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលចែងពីការធ្វើសមាជជាតិក្នុងមួយឆ្នាំម្ដងនោះ៖ «ព្រះមហាក្សត្រមិនអាចបំពេញភារកិច្ចរបស់ព្រះអង្គក្នុងការធានាប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សបានទេ ដោយសារគ្មានការចូលរួមពីរដ្ឋាភិបាល»។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រា១៤៧ថ្មី ចែងថា សមាជជាតិបើកឲ្យប្រជារាស្ត្រជ្រាបដោយផ្ទាល់អំពីកិច្ចការផ្សេងៗដែលជាប្រយោជន៍ជាតិ និងលើកបញ្ហា សំណូមពរឲ្យរដ្ឋអំណាចដោះស្រាយ ប្រជារាស្ត្រខ្មែរទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិទៅចូលរួមក្នុងសមាជជាតិ។ រីឯមាត្រា១៤៨ ចែងដែរថា សមាជជាតិប្រជុំមួយដងក្នុងមួយឆ្នាំនៅដើមខែធ្នូ តាមការកោះអញ្ជើញរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី។ សមាជជាតិ ប្រព្រឹត្តទៅក្រោមព្រះរាជាធិបតីភាពនៃព្រះមហាក្សត្រ។
សមាជិកសភាអាស៊ាន លើកឡើងថា សំណើធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងក្រមព្រហ្មទណ្ឌនេះ មិនត្រូវធ្វើប្រញាប់ប្រញាល់ និងដោយស្ងាត់ៗរបៀបនេះទេ។ ការកែប្រែច្បាប់ទាមទារឲ្យមានតម្លាភាព និងការពិគ្រោះយោបល់ពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ។ សមាជិកសភាហ្វីលីពីន លោក Tom Villarin ថ្លែងថា សំណើវិសោធនកម្មនេះ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពនៃការបង្កើតសមាគម និងរឹតតែផ្ដល់អំណាចឲ្យអាជ្ញាធរធ្វើទុក្ខបុកម្នេញគណបក្សនយោបាយ និងក្រុមដទៃតាមតែអំពើចិត្ត។
អ្នកវិភាគ និងក្រុមសិទ្ធិមនុស្សអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលស្នើធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងក្រមព្រហ្មទណ្ឌនេះ គឺជាចេតនាចង់ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញគណបក្សប្រឆាំង និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលណាដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីពង្រឹងអំណាចផ្ដាច់ការរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ៕
No comments:
Post a Comment