ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2021-06-02 rfa
ជំនួបរវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងអ្នកស្រី វិនឌី ហ្សឺមែន (Wendy Sherman) អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន និង Flicker ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនៅភ្នំពេញ
អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក អ្នកស្រី វិនឌី ហ្សឺមែន (Wendy Sherman) បានបិទបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចរយៈពេល ១ថ្ងៃនៅកម្ពុជាហើយ កាលពីថ្ងៃទី១ មិថុនា បន្ទាប់ពីបានជួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលរបស់លោកក្នុងពេលតែមួយ រួមទាំងជំនួបដាច់ដោយឡែកជាមួយមេបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា និងមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល។ បញ្ហាសំខាន់ៗ លេចធ្លោចំនួន ៣ ដែលត្រូវបានលើកឡើងក្នុងជំនួបដ៏កម្រនេះ រួមមាន បញ្ហាធ្លាក់ចុះប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស បញ្ហាកម្ពុជាឲ្យចិនអភិវឌ្ឍកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាម និងបញ្ហាបំណុលកម្ពុជាជំពាក់អាមេរិកកាលពីសម័យសង្គ្រាម។ ក្រៅពីនោះ ក៏មានការពិភាក្សាលើបញ្ហាមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី និងក្នុងតំបន់នៅពេលកម្ពុជាក្លាយជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំ២០២២។
ដំណើរទស្សនកិច្ចដ៏កម្ររបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សហរដ្ឋអាមេរិកមិនធ្លាប់មានស្ទើរតែជិតមួយទសវត្សរ៍មកកាន់កម្ពុជានេះ ធ្វើឡើងចំពេលស្ថានការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា នៅតែស្ថិតក្នុងភាពយ៉ាប់យ៉ឺន ស្របពេលដែលកម្ពុជាកាន់តែបង្ហាញល្អូកល្អិនចាក់ទឹកមិនលិចជាមួយប្រទេសចិនកុម្មុយនិស្ត។
ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកឱ្យដឹងតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានក្រោយជំនួបកាលពីថ្ងៃទី១ មិថុនាថា អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក អ្នកស្រី វិនឌី ហ្សឺមែន បានលើកឡើងអំពីបញ្ហាជាច្រើនទៅកាន់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន។ បញ្ហាទាំងនោះ មានជាអាទិ៍ ការធ្លាក់ចុះនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ កង្វល់អំពីវត្តមានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជា និងការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការគាំទ្រដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាជាដើម។
ក្នុងជំនួបទ្វេភាគីជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលក្នុងនោះ ក៏មានវត្តមានប្រមុខការទូតកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន និងប្រមុខការពារជាតិ លោក ទៀ បាញ់ ផងនោះ អ្នកស្រី វិនឌី ហ្សឺមែន បានសង្កត់ធ្ងន់អំពីសារសំខាន់នៃសិទ្ធិមនុស្ស និងកិច្ចការពារសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន ដែលជាគ្រឹះនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ អ្នកស្រីបានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពតាមការប្ដេជ្ញាចិត្តទាំងថ្នាក់ជាតិ និងអន្តរជាតិអំពីការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ហើយធានាឱ្យបាននូវកិច្ចគាំពារដល់សិទ្ធិកម្មករនិយោជិតផងដែរ។ ជាងនេះទៅទៀត អ្នកស្រីបានអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរកម្ពុជាឱ្យទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ ដែលមានចរិតនយោបាយលើអ្នកនយោបាយប្រឆាំង អ្នកសារព័ត៌មាន និងសកម្មជនជាបន្ទាន់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត អ្នកស្រីជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលបើកលំហនយោបាយ និងពលរដ្ឋឡើងវិញ នៅមុនការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ ឆ្នាំ២០២២ និងការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ។
ជុំវិញរឿងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន វិញ អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក អ្នកស្រី វិនឌី ហ្សឺមែន បានបង្ហាញក្តីកង្វល់យ៉ាងខ្លាំងអំពីវត្តមាន និងការកសាងបរិក្ខារយោធាចិននៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម។ អ្នកស្រីបានសួរបញ្ជាក់ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អំពីការវាយកម្ទេចចោលអាគារពីរខ្នង ដែលជាជំនួយរបស់អាមេរិកនៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ដោយគ្មានការជូនដំណឹង ឬការពន្យល់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវដល់ភាគីសហរដ្ឋអាមេរិក។ អ្នកស្រីគូសបញ្ជាក់ថា មូលដ្ឋានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជា នឹងប៉ះពាល់ដល់អធិបតេយ្យកម្ពុជា គំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខតំបន់ និងប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានដល់ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ការបរទេសអាមេរិករូបនេះ ជំរុញថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា ឱ្យរក្សាគោលនយោបាយការបរទេសប្រកបដោយតុល្យភាព និងឯករាជ្យ ដោយតម្កល់ផលប្រយោជន៍ពលរដ្ឋខ្មែរជាធំ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស លោក កុយ គួង ដើម្បីសុំប្រតិកម្មតបទៅនឹងការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីការទូតជាន់ខ្ពស់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះទេ ដោយទូរស័ព្ទចូល តែពុំមានអ្នកទទួល កាលពីថ្ងៃទី១ មិថុនា។ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ក៏នៅមិនទាន់ចេញផ្សាយសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានអំពីលទ្ធផលផ្លូវការនៃជំនួបនេះនៅឡើយទេ។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុក (Facebook) របស់លោកក្រោយជំនួបនោះថា ទស្សនកិច្ចរបស់អ្នកស្រីអនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកនាពេលនេះ គឺដើម្បីនាំនូវលិខិតរបស់លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃឌិន (Joe Biden) មកជូនលោក ដែលលោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា ដើម្បីធ្វើឲ្យល្អប្រសើរឡើងសម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ។ លោក ហ៊ុន សែន មិនបានបញ្ជាក់ពីខ្លឹមសារលម្អិតនៃលិខិតនោះទេ ហើយលោកក៏មិនបានគូសបញ្ជាក់ពីការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅនឹងកង្វល់ និងការជំរុញរបស់អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងបញ្ហាមូលដ្ឋានកងទ័ពចិននៅកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាមនោះទេ។ យ៉ាងណា លោកបានលើកឡើងពីការពេញចិត្តរវាងភាគីទាំងពីរ ចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើការប្រយុទ្ធប្រឆាំងភេរវកម្ម វិស័យមនុស្សធម៌ ការរុករកអដ្ឋិធាតុទាហានអាមេរិកបាត់ខ្លួននៅកម្ពុជា ការស្នើអាមេរិកឱ្យលុបចោលបំណុលទាំងដើមទាំងការជិត ៧០០លានដុល្លារ និងកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ជូនពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលប្រព្រឹត្តល្មើសពីអាមេរិកមកកម្ពុជាវិញជាដើម។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ឈឹម ផលវរុណ ពន្យល់ប្រាប់ វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា កម្ពុជានៅតែគោរពតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន ហើយពុំបានប្រព្រឹត្តកំហុសឲ្យមានវត្តមានកងទ័ពចិននៅលើទឹកដីកម្ពុជានោះទេ៖ «បើពិនិត្យជាក់ស្ដែងទៅលើការគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺកម្ពុជាមានសិទ្ធិក្នុងនាមជាម្ចាស់ក្នុងការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសមហាអំណាច លើកលែងតែដាក់មូលដ្ឋានទ័ព។ ជាក់ស្ដែងគឺ អត់មានមូលដ្ឋានទ័ពទេ វាជារឿងដែលមហាអំណាចជាពិសេស ចិន និងអាមេរិក ផ្តល់នូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជួយកម្ពុជាទៅលើវិស័យការពារជាតិទេ។ ដូច្នេះ មិនមែនជាការដាក់មូលដ្ឋានទ័ពទេ។ ឯការសម្រេចលើវិស័យការពារជាតិ វាជារឿងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជាចិន កម្ពុជាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកទៅតាមការព្រមព្រៀង។ មើលមកដល់ពេលឥឡូវ វាអត់មានជាអ្វីដែលជាកំហុសរបស់កម្ពុជា ដែលមិនអនុវត្តរដ្ឋធម្មនុញ្ញទេ គឺកម្ពុជាអនុវត្តបានត្រឹមត្រូវ ហើយអត់មានទាហានបរទេស ឬក៏មូលដ្ឋានទ័ពអីទេ គ្រាន់តែជាការជួយរបស់មហាអំណាចនានា ឬប្រទេសនានា ដល់កម្ពុជា រួមទាំងវិស័យយោធាផង»។
យ៉ាងណា រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិកម្ពុជា លោក ទៀ បាញ់ បានទម្លាយប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅ ១ថ្ងៃមុនជំនួបជាមួយអនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកនេះដោយសារភាពថា កម្ពុជាពិតជាបានអនុញ្ញាតឲ្យចិនអភិវឌ្ឍកំពង់ផែជើងទឹករាមប្រាកដមែន ក្រោយបានវាយកម្ទេចចោលអាគារជាជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ លោកថា ចិនផ្តល់ជំនួយឥតសំណង ហើយក្នុងនោះ ក៏មានវត្តមានកងកម្លាំងរបស់ចិនមកជួយអភិវឌ្ឍកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាមផងដែរ។
ក្រៅពីជំនួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក អ្នកស្រី វិនឌី ហ្សឺមែន ក៏បានជួបជាមួយតំណាងមកពីសង្គមស៊ីវិល និងប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ផងដែរ។ អ្នកស្រីបានបង្ហោះលើបណ្ដាញធ្វីតធ័រ (Twitter) ថា ក្នុងជំនួបជាមួយលោក កឹម សុខា អ្នកស្រីបានពិភាក្សាអំពីបញ្ហាមួយចំនួន ដែលមានសារៈសំខាន់រួមគ្នាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងនោះក៏រួមទាំង ការធានាបានសន្តិភាព វិបុលភាព និងប្រជាធិបតេយ្យនាពេលអនាគតសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា សហរដ្ឋអាមេរិកគាំទ្រប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គាំទ្រក្តីបំណងចង់ឱ្យមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងគាំទ្រសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគាត់។
ទីប្រឹក្សាអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត ខុមហ្វ្រែល (COMFREL) លោក គល់ បញ្ញា យល់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកចង់ប្រើនយោបាយការទូត ដើម្បីអូសទាញកម្ពុជាកុំឲ្យងាកទៅចិនជ្រៅពេក ស្របពេលដែលកម្ពុជានឹងធ្វើជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខ៖ «សហរដ្ឋអាមេរិកប្រហែលជានៅមានសង្ឃឹមខ្លះ ពីព្រោះមានទ្រឹស្ដីមួយថា បើសិនជាមិនទាញកម្ពុជាក្នុងអាស៊ានក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជជែកគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាទេ កម្ពុជាងាកទៅចិនកាន់តែជ្រៅទៅៗ ហើយនឹងមានជំនឿថា នឹងទាញកុំឲ្យងាកទៅជ្រៅពេកដោយប្រើការទូត។ ឥឡូវនេះ ខ្ញុំមើលទៅប្រហែលជានិន្នាការហ្នុងហើយ។ និន្នាការនេះ ទាំងជប៉ុនផង ក៏យល់ដូច្នេះដែរ គឺរបៀបធ្វើការការទូត ដើម្បីទាញកម្ពុជាកុំឲ្យងាកជ្រៅទៅចិន។ ក៏ប៉ុន្តែ ខ្ញុំមើលទៅខាងភាគីកម្ពុជាទេ ហាក់ដូចជាបង្ហាញថា ខ្លួនបានលម្អៀងទៅចិនច្បាស់ហើយ ពីព្រោះខ្លួនយល់ឃើញថា បណ្ដាប្រទេសលោកសេរី គឺថា គេបានដាក់លក្ខខណ្ឌ ហើយរៀបចំគោលនយោបាយមួយហាក់ ដូចជា មិនទាន់គាំទ្រពេញលេញទៅលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នទេ ដោយសារគេរកឃើញថា មានបញ្ហាធ្វើឲ្យប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាធ្លាក់ចុះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សមិនបានត្រឹមត្រូវ»។
ជុំវិញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់វិញ អ្នកស្រីអនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកបានលើកឡើងពីបំណងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការធ្វើការជាមួយកម្ពុជា ក្នុងតួនាទីដែលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំ២០២២ និងជួយធានាថា កម្ពុជាអាចដើរតួនាទីប្រកបដោយស្ថាបនាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗ ផ្នែកនយោបាយ និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់ ជាពិសេស បញ្ហានៅកូរ៉េខាងជើង បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង បញ្ហាតំបន់មេគង្គ និងបញ្ហានៅមីយ៉ាន់ម៉ា (Myanmar) ឬភូមា ជាដើម៕
1 comment:
Talk is useless with Hun Sen. He can only understand force.
Post a Comment